Luther, de Bijbel en wij

In dit artikel geven we aandacht aan Luthers’ visie op de Schrift, Bijbelvertaalwerk, persoonlijk Bijbellezen, de prediking en het gebed voor de predikers. Daarbij letten we ook op het werk van de Heilige Geest.

Koningin en rieten mandje

Voor Luther was de Bijbel heel belangrijk. Dat blijkt wel uit het volgende citaat: “De Schrift is koningin; zij is alleen-heerseres, aan wie allen gehoorzaamheid verschuldigd zijn en zich moeten onderwerpen, al zouden de hele wereld, alle engelen en alle vorsten van de hel het anders zeggen, ja, al zou God Zelf het anders zeggen, zoals Hij soms ook doet wanneer Hij Zijn uitverkorenen verzoekt”. Wat een mooi beeld: de Schrift als koningin! Toch is er ook een andere kant: “De Heilige Schrift bezit geen uitwendige heerlijkheid, trekt de aandacht niet, mist alle opsmuk en versiering. Je kunt je nauwelijks voorstellen dat een mens aan zo’n Woord geloof hecht. Toch komt het geloof uit dit goddelijk Woord, door haar innerlijke kracht. Het is alleen de Heilige Geest Die maakt dat wij dit Woord van God vertrouwen schenken.” En dan zegt Luther heel treffend: “De Bijbel is slechts een simpel rieten mandje, met klei, pek en dergelijke dingen bestreken, nochtans ligt er een mooi, levend jongetje in”. Zoals het was met het biezen kistje van Mozes en met de kribbe van Bethlehem, zo is het ook met de Schrift: er ligt een schat in die je onnoemelijk rijk kan maken. Laten we daarom Gods Woord koesteren, juist nu er zulke aanslagen op gedaan worden. En laten we vooral bidden om geopende ogen. Opdat we onze eigen armoede gaan zien en die grote schat mogen leren kennen

Begrijpelijk, maar geestelijk

Omdat Luther gegrepen was door Gods Woord, wilde hij de Bijbel graag vertalen. Hij deed dat in de taal van “de moeders in huis, de kinderen op straat en de gewone man op de markt”. Luther vertaalde veel vrijer dan onze Statenvertalers het later deden, en wij moeten hem daarin niet zomaar volgen. Toch was zijn intentie zuiver. Daarbij moeten we niet vergeten wat Luther óók heeft gezegd over Bijbelvertaalwerk: “Dit werk moet gebeuren vanuit een innerlijk verstaan dat alleen door geloofservaring geschonken wordt. Niemand kan Gods Woord verstaan of overzetten dan door de Heilige Geest”. Bijna vijfhonderd jaar na de Reformatie zijn er nog altijd honderden talen waarin de Bijbel niet is vertaald. Ligt hier misschien een taak voor jou? Bid dan om die Geest. Want het is zo waar wat Luther schrijft: “Vertaling vraagt om meer dan kennis, daarmee komt men niet verder dan de dode letter; het eist een oprecht, vroom, trouw, vlijtig, eerbiedig, christelijk, geoefend, ervaren hart.”

Knielen onder de appelboom

Ieder jaar las Luther de Bijbel tweemaal door, van kaft tot kaft. Las hij ook met vrucht? Luister maar: “De Heilige Schrift is een ongelooflijk grote boom, maar er zit geen takje aan waaraan ik niet met eigen hand geschud heb, en ik heb er steeds weer een paar appels afgehaald.” Heb jij een eigen Bijbel? Lees je daar ook in? Doe je dat regelmatig? Van Luther kunnen we leren dat stille tijd nodig is en dat het zo de moeite waard is. Van hem kunnen we ook leren hoe we in de Bijbel moeten lezen: “De goede manier van studeren leert koning David in Psalm 119 van het begin tot het einde. Daar kun je drie regels vinden: gebed, meditatie en verzoeking. Maar in de eerste plaats moet je weten dat de Heilige Schrift een boek is dat de wijsheid van alle andere boeken tot dwaasheid maakt”. Je moet dus wanhopen aan je eigen wijsheid, zegt Luther, want daarmee stort je in de afgrond van de hel. Wat moet je dan doen? “Kniel neer in je kamertje en bid met ware nederigheid en ernst tot God dat Hij je Zijn Heilige Geest geeft, Die je verlicht, leidt en verstand geeft.” Kortom, knielen onder de appelboom!

Het kleed van de Heere

Belangrijker nog dan persoonlijk Bijbellezen is het luisteren naar de prediking. Luther was daar heel duidelijk in. Het geloof is immers uit het gehoor? Het Woord moet dus verkondigd worden, en wij moeten ons erdoor laten gezeggen. Wij kunnen op aarde God niet zien met onze natuurlijke ogen. Het is zoals Paulus zegt: Wij zien nu door een spiegel in een duistere rede (1 Kor. 13: 12). God hult Zich in het gewaad van Zijn Woord. Met aandrang wijst Luther ons op de prediking en de sacramenten: “Die zijn het omhulsel of kleed waaronder God Zich verbergt, maar gewis en zeker is Hij daar tegenwoordig! Daar doet Hij Zélf wonderen, daar predikt Hij en deelt Hij de sacramenten uit, daar troost, sterkt en redt Hij”. De les voor vandaag is duidelijk: laat de prediking centraal blijven staan! Het is goed de Bijbel te lezen, in je stille tijd, binnen het gezin en in kringverband. Maar de prediking in het bijzonder is het kleed van de Heere. Zo komt Hij tot je. En zo klinkt Zijn Woord met macht.

Meestrijden in het gebed

De grote hervormer roept daarom op tot gebed voor de predikers: “Laten wij ijverig volharden in bidden en smeken. Wij, aan wie het Woord bevolen is - die in het predikambt staan, zullen de christelijke kerk helpen en behouden door de reine en zuivere leer, maar ieder christen moet haar ook ondersteunen door het gebed. Zo zwaar als de strijd is om de prediking en de leer, zo zwaar moeten jullie ook strijden met bidden en smeken”. Wat zijn we ondankbaar als we de prediking van Gods Woord maar over ons heen laten gaan! “Het Woord wordt ons alle dagen gepredikt”, zegt Luther, “maar wij gaan rustig door en luisteren er niet eens naar. Het is voor ons hetzelfde alsof er ergens een koe staat te loeien! Wij moeten echter onze Heere God hartelijk danken voor deze onbegrijpelijk grote gave dat we alle dagen Gods Woord horen”.

Gods Geest onmisbaar

Veel nadruk legt Luther op het Woord, wat minder nadruk op de Geest. Natuurlijk wist ook hij dat het Woord geïnspireerd is door de Geest en dat het geen vrucht zal dragen zonder die Geest. Toch krijg je soms de indruk dat Luther de Geest bijna laat opgaan in het Woord. Bij Calvijn is het onderscheid tussen het werk van Christus en dat van de Geest duidelijker. In zijn Institutie wijdt hij zelfs een heel boek aan de vraag hoe de genade van Christus verkregen wordt. De hervormer van Genève gaat dus dieper op de toepassende werking van Gods Geest in. Dat alles neemt niet weg dat ook Luther hamert op de noodzaak van ellendekennis. Heel direct stelt hij: “Als je je zonde en ellende niet kent, en je jezelf daar geen zorgen over maakt, dan ben je er heel slecht aan toe, want dat is je grootste ellende!” Op een andere plaats zegt hij: “God wil dat wij door de Schrift Christus leren kennen in de Geest. Maar hoe legt Hij dat aan? Hij werpt u in armoe, smaad, schande, honger, dorst en gewetensnood. Wie de Schrift wil verstaan, moet dikwijls met de zonde en de dood gevochten en geworsteld hebben.” Hoe is dat in jouw leven? In het bekende Luther-lied zingen wij: “Gods Woord houdt stand in eeuwigheid; het zal geen duimbreed wijken”. Gelukkig ben je als je voor dat Woord leert vallen en je, zoals Luther zegt, “door de Schrift Christus mag leren kennen in de Geest!”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen