De zeef van satan

Nederland is een seculier land geworden en dat is snel gegaan. Na de Tweede Wereldoorlog begon de massale leegloop van de kerken. De secularisatie heeft doorgezet. Het is makkelijk om daarbij naar de samenleving te wijzen. We zien onszelf bedreigd door ontwikkelingen van buitenaf. We vragen ons af welke ruimte we in de toekomst hebben om te zijn wie we willen zijn. We zien een seculiere storm opsteken die ons, als we niet oppassen, omver blaast. We spreken over verdrukking en vervolging, want het wordt straks echt moeilijker om christen te zijn.

Tegenover het moderne denken hebben wij ons lang kunnen wapenen. Terwijl kerken leegliepen werd de reformatorische zuil opgetuigd. En het werkte. Maar de gestage drup van het postmoderne denken begon van binnenuit te knagen en heeft heel veel vat op ons gekregen, misschien juist ook wel doordat we het niet in de gaten hadden. Het postmoderne levensgevoel bedreigt de kerk niet alleen van buitenaf, want postmoderne mensen vinden het prima dat mensen geloven. Iedereen heeft ten slotte zijn eigen verhaal en leven. Het probleem zit juist aan de binnenkant van de kerkmuur.

Postmodernisme
Wat is postmodernisme? Het is niet makkelijk om een goede definitie te geven. In ieder geval doet het woord vermoeden dat er ook zoiets bestaat als modernisme. Het modernisme gaat aan het postmodernisme vooraf. Het moderne denken vindt zijn oorsprong in de Verlichting. Het modernisme is positief en gelooft in de onbeperkte mogelijkheden van het menselijke verstand. In de eerste helft van de twintigste eeuw viel het modernisme in zijn eigen zwaard. Toen werd zichtbaar hoe diep het kwaad in de mens zit. Het vooruitgangsgeloof werd onthoofd door de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog, met hun alles verwoestende kracht. Miljoenen mensen vonden de dood, op een gruwelijke manier.

Er wordt weleens gezegd dat Auschwitz het postmodernisme inluidde. Daarom is het veel cynischer dan het modernisme. Het rekent radicaal af met alle grote verhalen, inclusief religie. Het gaat om de kleine, individuele verhalen, die mensen kunnen inspireren. Een bekende historicus omschreef het postmodernisme als een herfstbos, met allerlei losse bladeren die er verward neer zijn gedaald; er is geen samenhang. Dit leidt in onze samenleving tot een grote leegte. Wat overblijft is individualisme, materialisme en veel namaak, omdat de grens tussen waarheid en schijn is opgeheven.

Kinderen van onze tijd
Wij hebben als christenen er baat bij om onze cultuur te kennen. Want die kennis helpt ons om de cultuur te begrijpen, maar ook te ontmaskeren. Bovendien herkennen we dan mogelijk ook symptomen van besmetting bij onszelf. Wij zijn zelf kinderen van onze tijd. Ik schrijf dit artikel voor mijn eigen generatie en de jongeren eronder.
Waar oudere generaties op andere zeven gezift worden, vormt de postmoderne cultuur voor ons een aanval van satan. Als we het over het postmoderne denken hebben, dan schrijven we vaak over anderen. Maar, de vraag is wat de cultuur met mij doet.

Rob Wijnberg, filosoof en publicist, heeft onze generatie in drie uitroepen beschreven: ‘boeiuh’, ‘chilluh’ en ‘pimpuh’. Als u deze woorden niet begrijpt, dan gaat dit artikel niet over u. Deze woorden zijn exemplarisch voor ons leven. In het postmodernisme is namelijk persoonlijke vrijheid, persoonlijk vermogen en persoonlijk presteren het hoogste goed; puur materialisme. De grote samenhang in het leven bestaat niet. De waarheid ook niet. Waar is, wat wij voelen en beleven. Individualisme ten top. Het boeit ons niet wat anderen doen en zeggen (boeiuh). We verlangen vooral zelf naar een rustig leventje; ‘lekker chilluh’.
En wat niet goed gaat, dat poetsen we op (pimpuh).
Ga met deze woorden willekeurig een groot aantal Facebookprofielen langs en je ziet het terug. Het postmoderne levensgevoel komt nergens zo duidelijk naar voren, als op sociale media. Niet voor niets zijn social media, als Facebook, Twitter en Instagram, kinderen van het postmodernisme. Hier vormen cultuur en technologie een sterk verbond.

Spiegel
En nu terug naar de kerk. De boetedag is voor ons ook bezinning op ons postmoderne levensgevoel. Daar ligt schuld, want Paulus drukt de gemeente op het hart om niet gelijkvormig aan de wereld te zijn (Rom. 12:2). Je kunt gerust zeggen dat de Verlichting satans grootste troef is geweest om de mensheid te verduisteren. Daar is in de westerse cultuur de wissel omgezet en is God buitenspel gezet. Met welk ander doel zet satan dit in, dan om Christus’ werk tegen te staan? Daarom moeten in de spiegel kijken en vragen stellen: hoe ga ik om met de boodschap van Gods Woord? Geloof ik werkelijk dat God er is en in alle dingen van het leven gekend en geëerd wil worden? Is de waarheid voor mij, dat wat mij een goed gevoel geeft? Hoe denk ik diep in mijn hart over zonde en schuld? Vragen die mij pijn kunnen doen, omdat ze mijn zondige en wereldgelijkvormige denken blootleggen.
Heilzame vragen ook, omdat de Heere ze kan gebruiken om door Zijn Geest in Zijn eeuwige Woord te zoeken naar de enige Troost in leven en sterven.
Het gevaar dat ons bedreigt is het maken van een eigen, postmodern evangelie; een evangelie waarin genade op afroep beschikbaar is, maar òns het leven niet meer kost. Goedkope genade, in plaats van kostbare genade. Genade is geen oppervlakkig woord, maar het diepste woord uit de Bijbel. Het heeft God Zijn geliefde Zoon gekost en Christus het leven. Genade, door de Heilige Geest gewerkt, zal heel ons leven doortrekken, of het is geen genade. Genade is geen blad in het herfstbos van ons leven, waar naast nog allerlei andere blaadjes liggen.
Genade gaat samen met het drukken van de voetstappen van Christus, in deze wereld, waarin verdrukking wacht.

Zeebries der eeuwen
Christenen leven niet alleen maar voor nu. Christenen zijn, als het goed is, geen mensen van vandaag. Als het goed is zijn ze met de kerk der eeuwen geworteld in het Woord. C.S. Lewis geeft aan dat het belangrijk is dat we onze horizon verbreden. Wie alleen maar in het heden leeft, doet zichzelf te kort. Het is belangrijk dat we ons laten leiden en corrigeren door de ‘zeebries der eeuwen’.
Hij maakt met zijn lezers een afspraak en stelt dat het goed is dat, als we een hedendaags boek lezen, we er tegenover eerst weer twee oude boeken lezen, en daarna pas weer een boek uit onze eigen tijd. Laten wij voor onszelf deze afspraak overnemen. We spreken met elkaar af dat we als jongeren weer gaan lezen.

Laten we vanuit het rijke verleden proberen om antwoorden te geven op de vragen, die de cultuur ons stelt. Wij zijn een jonge generatie. Wij worden geroepen om het algemeen en ongetwijfeld christelijk geloof door te geven aan onze kinderen. Ik geloof van harte dat de Heilige Geest zal werken, tot in het late nageslacht. Daarom hebben wij een opdracht. Er zijn zoveel goede boeken om te lezen. De christelijke kerk bewaart een schat aan literatuur die getuigt van het geheim: Dit is het eeuwige leven, dat zij U kennen, den enigen waarachtigen God, en Jezus Christus, Dien Gij gezonden hebt (Joh. 17:3). Ik denk aan boeken van de kerkvaders, (nadere) reformatoren, puriteinen. Vanuit de rijke traditie moeten we steeds proberen antwoorden te geven op nieuwe ontwikkelingen in de samenleving. Het vraagt nu om nieuwe doordenking, want we moeten in de Bijbel spitten naar antwoorden op de indringende vragen van onze cultuur. Voor onszelf, onze generatie en onze kinderen.

Terug naar de woorden van de Heere Jezus aan Petrus.
De satan begeerde hem te ziften als de tarwe, “Maar” voegt Christus eraan toe: Ik heb voor u gebeden, dat uw geloof niet ophoude. Wat een troost dat Christus bidt voor de Zijnen. Hij bidt niet voor de wereld. Hij bidt ook niet of zij uit de wereld worden weggenomen, maar dat ze bewaard mogen worden van de boze. Hij is de opgestane Levensvorst. Hij is het Woord, Dat het postmodernisme niet kan ontmantelen. Hij alleen is het antwoord op het postmodernisme in ons hart.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen