Puur!

Ebenezer en Ralph Erskine waren in zijn jeugd voor Comrie van grote betekenis. Onder de Erskines kwam Comrie tot bekering. Zijn theologie en prediking is vooral bepaald door zijn Schotse verleden.

Verlichting

In Nederland krijgt Comrie te maken met het verlichtingsdenken. Grondlegger van dit rationalisme is René Descartes. Een naam die jullie ongetwijfeld wel eens hebben gehoord. Je bent me in gedachten al voor. Juist: het vertrouwen op het verstand. Dat is kenmerkend voor deze tijd. ‘Cogito, ergo sum’ (Ik denk, dus ik ben). Daardoor wordt het gezag van het Woord van God duidelijk minder. Comrie verzet zich tegen deze opkomende geest van de Verlichting. Dat doet hij in zijn preken, maar ook in de boeken die hij schrijft,

ABC

Het ABC van het geloof verschijnt in 1739 en is opgedragen aan zijn moeder Kornelia Berdenis en aan de predikant te Purmerland, Jan Willem de Heyde. Hij wil daarmee, zoals hij aangeeft, “zijn liefde en hoogachting” voor hen laten blijken. Aan het begin van Het ABC van het geloof richt Comrie zich tot zijn “zeer geliefde gemeente te Woubrugge.” De gemeenteleden hebben een wens. Ze willen de preekstof, die in 1735 wordt behandeld na kunnen lezen. Comrie geeft aan deze oproep gehoor. Zo ontstaat de inhoud van dit boek. Luister wat Comrie zelf zegt: “Ik doe dit opdat u het boekje tot profi jt van uw onsterfelijke ziel zult gebruiken”. “Het enige wat ik u dringend wil vragen, is op uw eigen hart gericht te zijn bij het lezen van elke omschrijving die van het geloof gegeven wordt.” Maar zonder geloof is het onmogelijk Gode te behagen (Hebr. 11:6). Deze tekst haalt Comrie aan als hij zijn lezers oproept om hun eigen ziel nauwkeurig te onderzoeken. In Het ABC van het geloof lees je de uitleg van verschillende Bijbelwoorden. Deze Bijbelwoorden zijn synoniem met geloven. In elk woord dat wordt beschreven komt een bepaald aspect van geloof naar voren. Comrie geeft van deze woorden een uitleg. Maar je leest ook een praktische toepassing. Die is gericht op het hart van de lezer. Niet alle letters van het alfabet komen aan de orde. Onder de letter A vind je de meeste beschrijvingen. Aandoen, Aanhangen, Aanhouden, Aankleven, Aannemen, Amen, Armoede. Zo vind je bijvoorbeeld geen beschrijving van de letter C, J, O of Z.

Armoede

Eén van de woorden onder de letter A is ‘Armoede’. Wat? Is een gelovige arm? Deze vraag stelt Comrie aan zijn lezers. Nee, ze zijn niet arm. Maar juist rijk in God. God is hún God. Dat is een grote rijkdom. “Maar”, zeg jij, “de gelovigen worden toch in Gods Woord heel vaak ‘armen’ genoemd”? Zalig zijn de armen van geest (Matth. 5:3). Gelovigen worden om verschillende redenen ‘armen’ genoemd. God maakt hen arm. Het is God Zelf, Die de arme en verloren zondaar opzoekt. Het is Gods werk om de zondaar helemaal leeg en arm te maken.

Comrie voor jou

Wanneer je eens een bezoek brengt aan Woubrugge, zul je zowel op het gemeentehuis als in de kerk portretten aantreffen van Comrie. Aan de kade waar de pastorie en kerk liggen vind je het straatnaambordje: ‘Comriekade, predikant van 1735-1773’. Verder is het meeste uit de achttiende eeuw hier wel zo’n beetje verdwenen. Zelfs de pastorie waarin Comrie heeft gewoond is niet meer terug te vinden. Toch is dit niet het belangrijkste. Wat hij ons heeft nagelaten zijn de boeken die hij schreef. Enkele werken, onder andere van Thomas Boston, vertaalde hij vanuit het Engels. Het is vooral ds. G.H. Kersten, die zich heeft ingespannen om zijn werken opnieuw uit te geven. Sinds kort is er opnieuw een hertaling beschikbaar. Deze nieuwe versie van Het ABC van het geloof is toegankelijk, zeker voor jongeren. Nieuwsgierig geworden naar de verdere inhoud van zijn boekje? Het bestuderen waard.

Alexander Comrie (1706-1774)

Alexander Comrie wordt geboren in 1706 in het Schotse plaatsje Perth. Hij verhuist voor zijn twintigste naar Nederland en gaat werken in Rotterdam. Zijn baas ontdekt dat de belangstelling van Comrie niet in de handel ligt, maar dat het predikambt hem trekt. Hij mag daarom op kosten van zijn baas theologie studeren in Groningen (1729) en later fi losofi e in Leiden (1733). In 1735 wordt hij predikant van de gemeente van Woubrugge. Hij dient deze gemeente bijna veertig jaar! In 1774 overlijdt Comrie. Hij ligt begraven in de St. Janskerk in Gouda. Comrie is een van de belangrijkste Nederlandse theologen in de achttiende eeuw geweest.

“De gelovigen zijn niet alleen rijk in God, maar ook in Gods enige en natuurlijke Zoon, Die hun Borg is. Door Hem mogen zij volmaakt, dus zonder enig gebrek, genoemd worden, en met Hem mogen zij al in de hemel verkeren. Christus’ armoede is hun rijkdom, Zijn dood is hun losprijs, Zijn opstanding is hun rechtvaardigmaking. Zijn hemelvaart dient om voor hen een plaats te bereiden en hun de hemel in bezit te stellen.” “Zij zijn ook rijk in de Heilige Geest. Zijn inwoning, Zijn werk, Zijn leiding, Zijn hulp- het is alles voor hen! Uitmuntende schatten van genade!”

Andere belangrijke werken
» Verhandelingen van enige eigenschappen van het zaligmakend geloof; Het gaat over geloof, vergeving, vernieuwing, wedergeboorte en zaken die in de orde van het heil naar voren komen. Ook dit boek is in een hertaling (2012) verschenen.
» Het oprecht geloof: Verklaring van Zondag 7 van de Heidelbergse Catechismus

Het ABC van het geloof Alexander Comrie De Banier, Apeldoorn 9789462781689 | € 19,95

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen