Zondag of Sabbat

De Sabbat, een gebod...

De rustdag is niet ingesteld toen de Heere Zijn Wet aan Mozes gaf. Dit is al gebeurd bij de schepping. In Genesis 2 vers 2 staat dat de Heere rustte van Zijn werk. Hij was niet moe, maar de schepping was af. Sabbat betekent dan ook ‘ophouden’ - met werken. Deze dag is toen gelijk apart gezet. In vers 3 van Genesis 2 lee je dat de Heere deze dag zegende en heiligde.
Wat opvalt, is dat je aan het eind van elke scheppingsdag leest: Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest. Elke dag heeft een begin en een eind, maar bij de zevende dag staat dit er niet. De zevende dag heeft geen einde, de zevende dag is een blik op de toekomst, en zal pas eindigen in de wederkomst.
Op de Sinaï krijgt het volk van Israël de Wet van God. In het vierde gebod wordt een directe link gelegd naar de schepping: Gedenk de sabbatdag dat gij die heiligt (…). Want in zes dagen heeft de HEERE den hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte ten zevenden dage… Zoals de Heere ‘werkte’ tijdens de scheppingsdagen, zo moet het volk van Israël ook het patroon van zes dagen werken en één dag rusten aanhouden.
De volgende sprong maken we naar het Nieuwe Testament. Na Zijn dood en opstanding ligt de Heere Jezus op de zevende dag van de week in het graf. Op de dag dat God rustte van Zijn werk, rust ook Zijn Zoon, Jezus, van Zijn werk.

...De zondag, een instelling

En laat na de sabbat, als het begon te lichten, tegen den eersten dag der week, antwoorde de engel, Hij is hier niet; want Hij is opgestaan, gelijk Hij gezegd heeft (Matth. 28:1,6). Dit bericht, dat de engel aan Maria Magdalena en de andere Maria bracht, is hét punt waarop alles anders wordt. Deze gebeurtenis is zó belangrijk. Jezus staat op uit de dood. Hij heeft de dood overwonnen, zodat wij, zondaars, zalig kunnen worden. Dat is het einde van de oude wereld, want na Pasen begint de nieuwe schepping. We zien nu niet meer uit naar de komst van Christus, maar naar het moment waarop Hij terugkomt. Dan zal alles nieuw worden en zullen Gods kinderen volmaakt delen in Zijn opstanding. Het christelijke geloof heeft daarom gegronde hoop. Het beste moet nog komen!
Deze dag wordt vanaf dat moment als het hoogtepunt van de week gezien. Dat heeft de Vroege Kerk niet zelf bedacht, maar de Heere Jezus is Zelf daarin voorgegaan. Hij heeft de eerste dag van de week gekozen tot Zijn dag. Op de eerste dag van de week verschijnt Hij aan Zijn discipelen en een week later opnieuw. Op de eerste dag van de week stort Hij Zijn Geest uit. Je leest in Handelingen 20 vers 7 en 1 Korinthe 16 vers 2 hoe de christenen vanaf het begin de eerste dag van de week apart zetten en samen komen om het brood te breken en te luisteren naar de verkondiging van het Woord. En Johannes noemt in Openbaring 1 vers 9 de zondag de dag des Heeren. Als christen vier je wel de zondag en niet de Sabbat. Het lijkt dan alsof je het vierde gebod verwerpt. Maar dat is niet zo. De specifieke invulling van de Sabbat is anders, maar de instelling, die teruggrijpt op de schepping, die geldt óók voor christenen.
Wij hebben de rustdag nodig om uit te zien naar iets veel beters, iets veel hogers dan een wekelijkse rustdag. Christus is ons al voorgegaan in de eeuwige rust (Matth. 28:11). De Heidelbergse Catechismus legt het vierde gebod uit aan de hand van twee punten. Het ene punt gaat praktisch over de viering van de zondag, het tweede punt gaat over de viering van de eeuwige Sabbat. In Hebreeën 4 kan je nog meer lezen over de eeuwige sabbatsrust. Wat mooi als je zo de zondag mag vieren en mag verlangen naar die eeuwige sabbatsrust. Maar let op: er staat nog meer in Hebreeën 4. Verdoe je tijd niet. Er dreigt gevaar om achter te blijven. De Israëlieten konden Kanaän niet in, vanwege hun ongeloof (vers 11). Zonder geloof kun je het hemelse Kanaän niet binnengaan! Dat is juist de ernst van de zondag; het komt aan op bekering en geloof. De Heere roept je op tot bekering en geloof in de Heere Jezus. Op zondag hoor je ook dat dit geen dingen zijn die we zelf kunnen, maar je hoort ook dat de Heere door Woord en Geest juist deze dingen in ons wil werken. Juist op zondag.

Exodus 20:8
Gedenkt den sabbatdag, dat gij dien heiligt.

Heidelbergse Catechismus zondag 38
Vraag en antwoord 103

Wat gebiedt God in het vierde gebod?
Eerstelijk, dat de kerkedienst, of het predikambt, en de scholen onderhouden worden, en dat ik, inzonderheid op den Sabbat, dat is, op den rustdag, tot de gemeente Gods naarstiglijk kome, om Gods Woord te horen, de Sacramenten te gebruiken, God den Heere openlijk aan te roepen, en den armen Christelijke handreiking te doen; ten andere, dat ik al de dagen mijns levens van mijn boze werken ruste, den Heere door zijn Geest in mij werken late, en alzo den eeuwigen Sabbat in dit leven aanvange.

Hoe komt de zondag aan zijn naam?
De Latijnse naam van zondag is ‘dies solis’ naar de Romeinse zonnegodin Sol. Dit stamt uit de tijd van de Romeinen en de Germanen. De Romeinen hadden het van de Grieken overgenomen om de dagen te vernoemen naar hemellichamen. Andere dagen van de week verwijzen ook naar andere hemellichamen of Germaanse goden.
In veel andere talen wordt een andere naam voor de zondag gebruikt. Deze talen gebruiken de Latijnse vertaling van ‘de dag des Heeren’: ‘dies domenicus’. In het Italiaans, Frans en Spaans is dat ‘domenica’, ‘dimanche’ en ‘domingo’ geworden. In het Grieks en in het Russisch gebruikt men een naam die ‘opstanding’ betekent.

Calvijn over de zondag
Calvijn heeft in zijn Institutie geschreven over de zondag. Hij geeft aan dat dit gebod op drie pijlers rust.
• Het is het gegeven dat de hemelse Wetgever door de rust op de zevende dag voor het volk Israël de geestelijke rust heeft willen afbeelden. Een gelovige moet een dag zijn werk laten, om God in hem te laten werken.
• God wilde dat er een bepaalde dag zou zijn waarop gelovigen zouden samenkomen om de wet te horen en de ceremoniën te verrichten (‘oefenen in vroomheid’).
• Er wordt aan ‘de dienstknechten en hun, die onder de heerschappij van anderen leefden, een dag van de rust geschonken, op welke ze enige verpozing van hun arbeid zouden hebben’. Zo mag de mens Zijn Schepper volgen in het genieten van ‘rust’.

Hoeveel dagen lag Jezus in het graf?
Misschien heb jij ook wel eens meegeteld en nagedacht. De Heere Jezus zegt in Mattheüs 12:40 dat Hij, net als Jona in de vis, drie dagen en drie nachten in het graf zal zijn. Als je dan gaat tellen vanaf vrijdagavond, dan kom je niet uit op zondag als opstandingsdag. Binnen de Joodse traditie is een spreekwijze waarin een deel geldt als geheel. Dit betekent dat drie dagen, ook drie dagdelen kunnen zijn. Als je dan gaat tellen heb je drie dagdelen: vrijdagnacht, zaterdag en zondagmorgen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen