Messiasbelijdende Joden en Palestijnse christenen

Aan de vooravond van het Joodse nieuwe jaar heeft het Israëlische Centraal Bureau voor de Statistiek zijn jaaroverzicht gepubliceerd. De Israëlische bevolking werd gecalculeerd op 6.990.700 zielen. Van hen zijn er 5.313.800 Joods en 1.140.600 islamitisch, 146.000 christelijk en 272.200 Druzisch. Van 272.000 inwoners is de religie niet aangegeven.1

De Melkitische kerk is met zo'n 80.000 aanhangers de grootste christelijke gemeenschap in Israël. De Melkieten zijn verbonden met Rome, maar het zijn geen rooms-katholieken. Ze erkennen weliswaar de paus, maar hebben een eigen liturgie, canonieke wet en spiritualiteit. De Grieks-orthodoxen vormen met zo'n 40.000 aanhangers de op één na grootste christelijke gemeenschap. Er zijn in Israël ongeveer 10.000 rooms-katholieken en nog wat kleine protestantse groepen.2

Onder de protestantse groepen bevinden zich naar schatting tussen de 4.000 en 7.000 Messiasbelijdende Joden. Andere protestantse denominaties zijn bijvoorbeeld anglicanen, baptisten, methodisten en lutheranen. Maar ook de pinksterbeweging en andere groeperingen en kerken hebben hun vertegenwoordiging in het Heilige Land. Wat dat betreft, is de situatie in de Joodse staat Israël een afspiegeling van de situatie in het Westen.

Opkomst van het Messiasbelijdende Jodendom in Israël
De stichting van de staat Israël betekende voor de Messiaanse beweging een nieuw begin. Vóór 1948 heeft in Palestina een kleine gemeenschap van Messiasbelijdende Joden bestaan. We spreken dan vanaf 1917 over een aantal van ongeveer 250. Zij waren vrucht van de sinds de negentiende eeuw in Palestina werkende Amerikaanse en Britse zendingsgenootschappen en maakten in die tijd deel uit van de bestaande kerken. Het stichten van eigen gemeenten stuitte op groot verzet bij de kerken.

Toen zij de sabbat als dag van samenkomst verkozen en de Joodse feesten wilden vieren, werd op beschuldiging van 'judaïsering' de subsidiekraan dichtgedraaid en werden de leiders van deze gemeenten overgeplaatst.

Ook na 1948 is de weerstand van de kerk tegen verzelfstandiging lange tijd blijven bestaan. Slechts enkelen zagen het ontstaan van de Joodse staat als een uitdaging om een onafhankelijke gemeenschap te gaan vormen. De Messiasbelijdende gemeenten stonden aan het begin van een nieuwe periode.

Een gestaag groeiende minderheid
Vanaf het prille begin in 1948 tot op vandaag is de beweging van Messiasbelijdende Joden een minderheid gebleven. In de eerste zes jaar na 1948 groeide het aantal gelovigen uit tot een paar honderd. In 1967 was er sprake van rond de 500. Aan het eind van de jaren zeventig telde men er ongeveer 1.100. En op de huidige dag noemt men getallen van 4.000 tot 7.000 gelovigen.

Met name de massale immigratiegolven hebben bijgedragen aan de groei van buitenaf Het waren meestal gelovigen met een heel verschillende kerkelijke achtergrond die de in Israël bestaande groepen kwamen versterken of in een enkel geval een nieuwe groep vormden. Hierdoor dragen de meeste gemeenten tot op dit moment een interkerkelijk karakter. In de jaren tachtig zien we een groei van het aantal gemeenten, verspreid over het hele land.

Momenteel bestaat de gemeenschap voornamelijk uit Hebreeuwstalige gemeenten. Daarnaast zijn er Russisch- en Ethiopischtalige gemeenten.

Vervolging
In Israël geldt sinds het begin van de jaren vijftig de wet op het recht van terugkeer, ledere Jood heeft volgens deze wet het recht zich in Israël te vestigen. Wie zich echter tot een andere religie bekeert, houdt op Jood te zijn en verliest dit recht. Joden die tot het christelijk geloof zijn overgegaan, worden daarom door orthodoxe Joden als overlopers of verraders beschouwd. Deze negatieve houding tegenover Joden die in Jezus geloven, vindt haar voedingsbodem met name in de anti-Joodse houding, die de christelijke kerk gedurende de afgelopen tweeduizend jaar aan de dag gelegd heeft.

Bijna alle gemeenten hebben in mindere of meerdere mate last van vervolging. Brandstichting en het ingooien van ruiten komen veel voor. Dikwijls wordt men daartoe aangezet door activisten van anti-zendingsorganisaties.3

Situatie na 1967
Zoals aangegeven was er in 1967 sprake van rond de 500 Messiasbelijdende Joden. In de beginjaren zeventig, toen ik met mijn gezin in Jeruzalem woonde, was dat aantal opgelopen tot ruim 700 en was er sprake van een gestage groei. Dit werd ook veroorzaakt door de toeneming van het toerisme. Vele Joden die in Jezus geloofden als de Messias, kwamen eerst eens met een toeristenreis mee, voor hen een soort van verspiedersreis, om zich daarna blijvend in Israël te vestigen. De groei van de Messiasbelijdende gemeenten had toen dus twee oorzaken: bekeerlingen in het land en mensen die overkwamen uit een ander land en zich in Israël vestigden en lid werden van een gemeente.

Oppositie was er in die tijd ook. Hierbij moet worden vooropgesteld dat er in Israël, in tegenstelling tot alle omringende Arabisch-islamitische landen, volledige godsdienstvrijheid is. De tegenstand kwam niet van de regering, maar van bepaalde Joods-orthodoxe stromingen. De bijbelwinkel in Jeruzalem werd een keer in brand gestoken. De bijbelwinkel in Ashdod is een ander verhaal. Het echtpaar Bennet uit Jeruzalem reisde twee keer per week naar Ashdod om de winkel een dag open te hebben. Keer op keer troffen zij een etalageruit aan die er uitzag als matglas. Wat was het geval? Vele orthodoxe Joden die er langs liepen, spuugden op de etalageruit. En de dappere mevrouw Bennet was twee keer per week druk doende de opgedroogde smurrie te verwijderen. Vele jaren later kwam er in Ashdod een Joodse mevrouw tot geloof die bekende dat ze vaak had moeten lachen om mevrouw Bennet en haar eeuwige strijd met dat vieze raam, maar dat ze tevens bewondering had voor haar doorzettingsvermogen en liefde.

What's in a name
De benaming Messiasbelijdende Jood is enigszins omstreden. De religieuze Joden zeggen terecht: Wij geloven ook in de Messias en verlangen naar Zijn komst. Alleen wij geloven niet dat Jezus de Messias is. Een andere benaming is Hebreeuwse christenen, maar daar is bijna niemand content mee. Ook het woord christen-Joden wordt gebruikt, maar niet van harte. Want, zo zeggen de Messiasbelijdende Joden, wij zijn en blijven Joden, ook al geloven we in Jezus als de Messias! Over de juiste benaming en de juiste theologische benadering is het laatste woord nog niet gezegd. Feit is en blijft dat de Messiasbelijdende gemeenten niet meer weg te denken zijn uit het kerkelijke landschap in Israël. Overal in het land zijn kleine gemeenten, maar ook bedieningen in de vorm van bijvoorbeeld een opvangtehuis voor drugsverslaafden, een bijbelwinkel of een gaarkeuken voor de allerarmsten.

Soms zijn er christenen in Nederland die moeite hebben met Israël. Die grijpen de problemen van sommige Messiasbelijdende Joden of gemeenten aan om iets negatiefs te zeggen over Israël. Ik vraag ze dan altijd toch eens goed na te denken of met bewijzen te komen. Want feit is dat alle Messiasbelijdende gemeenten openlijk kunnen samenkomen om hun geloof te belijden. Kerkdiensten en conferenties worden via advertenties in de Israëlische kranten aangekondigd, ook via folders en flyers in de hotels etc. De staat Israël is een moderne staat met respect voor religieuze minderheden.

Palestijnse cliristenen
Tot slot nog wat informatie over de Palestijnse christenen. Over hen is niet zoveel bekend. Wel is het een feit dat deze christenen het moeilijk hebben onder de druk van islam. De Palestijnse autoriteit erkent, in tegenstelling tot de Israëlische overheid, geen religieuze minderheden. Op papier misschien wel, maar in de praktijk niet echt.

Palestijnse christenen die geïnterviewd worden, geven voor de camera een bepaalde mening, maar nuanceren dat verhaal later als ze hun privé-mening geven. Er is dus angst. Dit vertaalt zich ook in het gegeven dat vele Palestijnse christenen uit de door de Palestijnse autoriteit bestuurde gebieden vertrekken, katholieken naar Zuid-Amerika, protestanten naar Noord-Amerika. Zij sluiten zich daar aan bij bloeiende Arabische gemeenschappen, omdat de leegloop niet van de laatste tien jaar is maar al decennia geleden op gang is gekomen. Dit is een feit in het hele Midden- Oosten.

Een man die niet vertrekt, maar met gevaar voor eigen leven in het door de Palestijnse autoriteit bestuurde Bethlehem blijft wonen, is ds. Naim Khoury. Hier volgt zijn verhaal, in wezen exemplarisch voor het hele door de Palestijnse autoriteit bestuurde gebied.

Khoury (57) ervaart dat God hem en zijn baptistengemeente een bijzondere liefde in het hart geeft voor het Joodse volk. Dat dragen ze ook uit. De gemeente van Khoury, die ongeveer honderd Palestijnse leden heeft, wordt door hun landgenoten verguisd, omdat ze het Joodse volk liefheeft. De gevolgen zijn niet uitgebleven: veertien keer werden brandbommen gegooid op de kerk van Khoury, zijn broer werd vermoord en Khoury zelf werd enkele jaren geleden neergeschoten.

Bethlehem
Bethlehem is een plaats waar de problemen zich dagelijks verder opstapelen. 'De armoede is enorm, het moslimftindamentalisme groeit en slechts anderhalf procent van de mensen in de 'bezette gebieden' is christen', aldus Khoury. 'Ik lijd en mijn gemeente lijdt onder de huidige omstandigheden: geen werk, geen inkomen. De nood is hoog. Rekeningen kunnen vaak niet betaald worden. De situatie wordt hoe langer hoe erger door de huidige Hamasregering. Soms is er maanden geen enkele school of geen enkel kantoor geopend!' Daarbij komt dat de vrijheid van christenen steeds meer wordt ingeperkt.

Ondanks deze moeilijkheden wil Khoury de mensen in Bethlehem bereiken met het Evangelie. Omdat Bethlehem de plaats is waar eeuwen geleden onze Verlosser, Jezus, werd geboren. Vandaag de dag ligt de stad in de zogenoemde 'bezette gebieden'. Vrede? Die lijkt verder weg dan ooit te voren.4

Noten

1. Israël nieuwsbrief CIDI, 26 september 2006
2. Trouw, 21 september 2006
3. Zending Nu, juni 2006
4. Christenen in Contact, 23 december 2006

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen