Andere Katholiciteit.

Langzaam maar zeker zijn uit de middeleeuwen opgekomen de groote natiën van Europa. Zij zijn ontwikkeld in een geweldig historisch proces. Zij hebben zich gevormd met eigen talen, met eigen cultureele levensvormen.
De Roomsche kerk heeft getracht onder die nieuwe toestanden haar vroegere overheerschende positie te handhaven en zij had in hare hierarchie daartoe een uitstekend instrument. Deze hierarchie toch stelde haar in staat door het formeele karakter, dat zij heeft met betrekking tot het kerkelijk leven, eene overheerschende macht te blijven. Zij liet, zooveel met haar bestaansvoorwaarden overeen te brengen viel, gedijen wat in het volksleven bewaard was uit de voor-Christelijke tijden, gaf daaraan een Christelijk stempel door het kerkelijk te maken. Zij paste zich zooveel mogelijk aan en doet zulks nog. En waar deze aanpassing gevaarlijk kon worden voor de formeele eenheid der kerk, daar zocht zij naar kunstmiddelen om die gevaren te neutraliseeren.
De volkeren der wereld hebben, om een voorbeeld te noemen, elk hun eigen taal, die eigenlijk de reinste uitdrukking is der volksziel. En zoo is er in de wereld de geweldige talen-rijkdom, die omdat de taal de volksziel tot uitdrukking brengt, ook de gevaren meebrengt eener steeds verder gaande verscheidenheid in het aanvoelen van de groote fundamenteele stukken van het geestelijk leven der kerk van Christus. Dat moest noodzakelijk leiden tot een zelfstandig kerkelijk leven. En om zich daartegen veilig te stellen voerde de hierarchie eene kunsttaal in voor het kerkelijk officieele leven. De taal van het oude rijk der Romeinsche Caesaren was voor de Roomsche kerk, die daarvan zich de voortzetting achtte, en de geestelijke taak van het oude keizerrijk had overgenomen en bewaard, natuurlijker wijze daarvoor de aangewezen taal. Zoo is het Latijn de voertaal der Roomsche kerk en moet daardoor eene katholiciteit worden bewaard, die wezenlijk slechts kunstmatig is, die lijnrecht ingaat tegen de natuurlijke ontwikkeling van het leven der volken. Deze hebben in hun eigen taal het middel van God ontvangen, waardoor zij aan de diepste levensgevoelens op hunne wijze uitdrukking geven kunnen. En zoo ergens dan is daaraan behoefte in het godsdienstig leven der menschen. En de Schrift leert ons dit dan ook duidelijk. Want op den Pinksterdag laat God niet alleen in het Latijn het evangelie verkondigen, maar worden in de eerste samenkomst der Pinkstergemeente allen, die daar samenzijn onder het gehoor der apostelen, toegesproken in hunne eigen taal. Zij hebben, zoo staat er geschreven, zich allen ontzet, want zij hoorden hen een iegelijk in zijne eigene taal, in welke zij geboren waren. Dat was dus precies het omgekeerde van de richting, waarin zich de Roomsche kerk heeft bewogen met hare officieele kunsttaal.
Het lag echter voor de hand, dat toen het Protestantisme opkwam, het zich krachtens zijn karakter van deze kunstmatige hulpmiddelen volkomen losmaakte. Het erkende het recht der gemeente op eene Schrift, in de volkstaal overgezet, op eene prediking des Woords en der sacramenten in de moedertaal, op een eeredienst en kerkregeering in de eene voor allen verstaanbare landstaal. Voor de kerk moest uit het oogpunt harer katholiciteit deze ontwikkeling ver strekkende gevolgen hebben. In de plaats van de formalistische eenheid door middel eener kunsttaal moest er wel geboren worden een reeks van volkskerken met elk heur eigen volkstaal als kerkelijk voertuig der gedachten. De katholiciteit der kerk moest daarmede van het formeele worden overgebracht naar het materieele, van den schijn eener katholiciteit komen tot haar wezen met prijsgeving der vormen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen