Verschietende sterren

Aan den nachtelijken hemel wordt af en toe onze aandacht getrokken door een snel verschietende ster. Door de snelheid der beweging toovert zij even een schijnbare gouden draad aan het firmament, om weldra niets achter te laten dan de ruimte, zooals zij van te voren was. Aan zulk een ster worden wij af en toe herinnerd op het gebied van het geestelijk leven der zoo schromeloos verwarde volksmassa's onder de Westersche natiën. Van de beginselen, waaruit de Westersche cultuur opkwam, zijn zij verre afgeweken. Het heidendom, dat overwonnen scheen, is herleefd en gewon wederom een machtigen, eigenlijk overheerschenden invloed. En onder dit alles werd er in de oude Christelijke kerkformaties een veelheid van leervormen geboren, waardoor wat er nog van Christelijke levenskracht was overgebleven, werd gebroken, want de onderscheidene richtingen zijn te zeer verschillend dan dat zij in harmonische samenwerking met elkander kunnen leven. Alzoo verschijnt heel de zich nog Christelijk noemende Westersche cultuurwereld als een chaotische beweging, die de resten in zich draagt van een ver van ons verwijderd geestelijk leven uit lang vervloden tijden.
En af en toe worden wij dan verrast door eene of andere nieuwe beweging, die de pretentie heeft, heel wat nieuws te brengen, alle vraagstukken op te lossen, alle bezwaren weg te nemen en zoo in staat te zijn eene andere toekomst te ontsluiten. Schrijver dezes heeft in den loop zijns levens heel wat van zulke sterren zien verschieten,
Zoo heeft in de laatste jaren de hoogleeraar Karl Barth nog al wat rumoer verwekt ook in ons land. En met name ethische kringen, die gewoon zijn op Duitsche kost te leven en te teren, zijn het gebied geweest, waarop deze nieuwe Duitsche snufjes als het nee plus ultra van theologische wijsheid werden uitgedragen. Hier te lande werden druk bezochte vergaderingen gehouden, seriën van vergaderingen zelfs, die echter spoedig het lot ondergingen, dat in Nederland aan hetgeen uit den vreemde komt, wordt bereid. Het doet soms denken aan de dagen van Sequah, die alle aan rheumathiek lijdende stakkerds met een paar handbewegingen genas. De zalen waren te klein om de bewonderaars van den wonderdoener te bevatten. Tot men op eenmaal er niets meer van hoorde. De lijders aan rheumatiek verminderden niet in getal. Alleen de inhoud van veler portemonnaie was wel verminderd. Zoo zag men ook bij de nieuwe theologische sterren de zalen in den aanvang stampvol en bij het einde leeg gestampt.
Zie hier nu een voortzetting van de geschiedenis met den Heer Prof. Karl Barth. waarvan wij een relaas vonden in de N i e u w e R o t t . C o u r a n t van Zaterdag 8 Febr. Wij lezen aldus:

HET PROBLEEM KARL BARTH.

De bij zijn gedwongen aftocht uit den Duitschen kerkstrijd zoowel door politieke als door kerkelijke organen ostentatief gehuldigde professor Karl Barth is thans ook in Zwitserland tot een sterk omstreden probleem geworden. In de Protest. Rundschau van Januari lezen wij daarover het volgende:
,,Dc in de laatste jaren veel genoemde theoloog Karl Barth heeft ongetwijfeld niet alleen de Duitsche theologie sterk en diep geïnfluenceerd: ook in het buitenland ontmoet men overal zijn sporen: ook daar heeft hij zich een groot aantal discipelen verworven. De sterk opdringende Zwitser heeft tallooze jongere, maar ook oudere theologen tot een overspanning om het Paulinisme gebracht. In diezelfde mate als hij ze dwong ernst te inaken met den in Paulus belichaamden levensvorm van het Christendom, heeft hij hen en hun prediking vreemd gemaakt tegenover de wereld: waardoor hij de koorts in het lichaam der Evangelische Kerk mateloos heeft doen stijgen. Zulk een crisis is ongetwijfeld noodzakelijk geweest en zal — wat betreft haar beteekenis voor de geestelijke ontwikkeling —• ook positief gewaardeerd worden, tenminste wanneer het gelukt de noodlottige uitwerkingen dezer theologie te overwinnen. Dat moet natuurlijk op het terrein der kerk anders geschieden dan zooals door den staat in het belang van zelfhandhaving gedaan is, toen deze aan Barth elke werkzaamheid op Duitsch grondgebied verbood. Ook de belijdende kerk heeft de noodzakelijkheid erkend zich van hem los te maken en omgekeerd richt nu Barth van zijn nieuwen zetel te Basel af een scherpen aanval tegen de besluiten der belijdende kerk op de Augsburgsche Synode.
Nu oefent Barth zijn eigenaardige beroep, door voortdurend aandragen van tegenstellingen — een beroep, dat hem tegelijk tot een stimulator en tot een vernieler maakt — ook op Zwitsersch grondgebied verder uit. Op een vergadering van 250 Zwitsersche gereformeerde predikanten werd over het belijdenisprobleem gesproken. Daar werd nu door Barth de meening verdedigd, dac de kerk alleen dan door den tegenwoordigen nood kan heenkomen, wanneer zij consekwent tot de leer der eerste eeuwen omtrent Christus terugkeere en alle later daarbij gekomen leeringen als dwaalleer veroordeele en een dikke streep zette tusschen zich zelf en b.v. het piëtisme, de moderne bijbel- en godsdienstwetenschap, de poging om het Christendom evenals Pestalozzi te beleven en tegenover dat alles een krachtig ..neen" zeide.
Volgens zijn meening was de hardheid in deze situatie werkelijke liefde. Alle menschelijke overtuiging en broederlijkheid zijn van den tweeden rang.
Zoo wees hij dan ook. tot groote verbazing, ja tot ontzetting der gansche vergadering, in zijn slotwoord alle handen af en meende hij, zoowel den vrijzinnigen, als den positieven, piëtisten en radicalen den groet ..broeder in Christus" te moeten onthouden.
Daartegenover constateerde prof. H. Hoffman uit Bern, dat dus het grootste deel der aanwezigen door prof. Barth niet meer als Christenen, maar als ketters werd beschouwd en dat een kerkelijke scheuring daarvan het gevolg zijn moest. Hij hoopte, dat dit niet het laatste woord van Barth zou zijn.
De ,,Arbeidsgemeenschap van vrijzinnige theologen te Zürich" heeft daarop de volgende verklaring gepubliceerd: 1. Ook wij, vrijzinnigen, zijn overtuigd, dat wij met onzen theologischen arbeid en onze kerkelijke prediking op den grondslag van het Evangelie staan. Ook wij bidden voor dezen arbeid en voor deze prediking om den bijstand van den H. Geest. 2. Daarmede staan wij in de Christelijke kerk. 3. Geen menschelijke autoriteit, dus ook geen professor in de theologie, heeft het recht, over deze onze toebehoorigheid tot de kerk te beschikken; dat recht heeft God alleen. Juist daarom zullen wij ook niet ophouden — zooveel het aan ons ligt •— samen te werken ook met andersdenkende leden onzer kerk."
Het „Schweizerische Reformierte Volksblatt" wijdt aan deze gebeurtenissen de volgende opmerking: ..Prof. Barth vergist zich wanneer hij meent zulke tonen te mogen aanslaan. Hier hebben zij geen effect. Dc Zwitsersche theologen staan kritischer tegenover hem dan de Duitsche. Barth heeft bovendien met zijn slotwoord ook al diegenen aan het nadenken gebracht, die altijd nog meenden, dat de Belijdeniskerk in Duitschland een martelaarskerk was. Nadat wij Barth gehoord hebben, verwonderen wij er ons niet meer over, dat er 'een kerkelijke strijd ontstaan kon en dat de regeeringsautoriteiten daartegen stelling namen. Barth moet ze zelf daartoe hebben uitgedaagd."

Tot zoover het verhaal, door de N. R o t t . C r t . ons gebracht. Indien er nu iets uit dit alles blijkt, dan zeker wel, dat zulk een theologie als door Prof. Barth wordt voorgedragen en ook ten onzent in niet-gereformeerde kringen wordt toegejuicht, niets beteekent, noch ook beteekenen kan voor de redding der Christelijke cultuur in het algemeen en der Christelijke Kerk in het bijzonder. Door een philosophisch spel is er niets te redden, omdat het van alle philosophie zonder onderscheid geldt, dat straks een wijzer komt, die haar wegredeneert. Zulk eene theologie is ook niet bij machte een geestelijke opwekking voort te brengen. Het eenige, dat zij kan doen en ook ten onzent doet, dat is menschen, die wezenlijk van de grondslagen der Christelijke religie zijn afgegleden, nog een soort reddingsplank in de hand geven, waarmede zij meenen zich drijvende te kunnen houden op de geestelijke stroomingen dezes tijds. Nu roept de Heer Barth om terugkeer tot de drie eerste eeuwen der Christelijke jaartelling, alsof het toen alles in orde was, alsof tóen ook niet de fundamenten gelegd zijn voor de Roomsch Katholieke kerk, die juist door hare afwijking van den eenvoud des Evangelies de eeuwen van verwording heeft voorbereid, die de Reformatie noodzakelijk moesten maken tot een levenseisch.
Van dit alles is niets te wachten. De geschiedenis der menschheid keert niet op hare schreden terug. De weg ligt niet achter, maar voor ons en het leven der eerste eeuwen kunnen wij niet copieeren. Er is maar één vast punt, van waaruit de toekomst kan worden geschouwd en benaderd met hoop op herstel. Op dat ééne en zelfde vaste punt heeft de eerste Kerk gestaan in haren levensstrijd en moeten ook wij staan, omdat van daaruit het eeuwige licht opgaat. Dat licht is ontstoken in Gods onfeilbaar, heilig Woord. Tot de Wet en de getuigenis. Zoo zij niet spreken naar dit woord, het zal zijn, dat zij geen dageraad zullen hebben. En dat woord richt zich tot eiken tijd, ook tot den onze, met de sprake des Eeuwigen Gods, leert aan alle geslachten, onder eiken hemel, Zijn weg, die alleen goed is en alleen leidt tot de redding ook uit de nooden dezes tijds. Worde het ook in de kringen der zich Gereformeerd noemenden waarlijk verstaan! Dan zal de Heere aan de spits treden van Zijn volk en Zich onzer ontfermen. Gods Woord kan alleen ook voor onzen tijd het richtsnoer zijn, dat ons veilig leiden zal uit het labyrinth van vragen, die door dezen critischen en critieken tijd worden gesteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen