Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kerkopbouw-kerkherstel

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kerkopbouw-kerkherstel

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wij hebben destijds, toen met name Kerkherstel zich roerde, er op gewezen, dat deze beweging een gevaar zou blijken voor de Gereformeerden, daar de kans groot was, dat wij met eenige wijzigingen in den Reglementenbundel en met enkele teksten als toets, de Belijdenis der Vaderen zouden kwijt raken. De Hervormde Kerk zou in eene ethische formatie worden omgezet en de Gereformeerden zouden gevaar loopen te worden uitgedreven. Tot een kerk met eene ethische belijdenis zullen de Gereformeerden niet kunnen behooren, zoodat het resultaat, zoowel van Kerkopbouw als van Kerkherstel, ten slotte zou zijn, dat de Gereformeerden worden uitgebannen. Ik weet niet, of dit het wezenlijke doel der leiders dezer vereenigingen is, maar als het dit niet is, dan zal het toch het noodzakelijk gevolg zijn. Dat hiermede de dagen ook dezer dan ethische kerk wel eens geteld zouden kunnen zijn, schijnen zij niet in te zien. De Heeren mogen echter wel begrijpen, dat wanneer hun streven bereikt zou zijn en de Gereformeerden inderdaad de kerk moeten verlaten, omdat ook het laatste restje van de erfenis der voorgeslachten door deze ethische Heeren is verkwist, daarmede het bestaansrecht van wat er nu nog als Hervormde Kerk over is, zal verdwenen zijn. De gevolgen zullen zijn in de eerste plaats, dat de Gereformeerden niet meer zullen bijdragen en in de tweede plaats, dat daarmede een toestand in ons volksleven wordt geboren, waardoor er nauwelijks nog menschen zijn overgebleven, die er belang bij hebben, dat de grondwettelijke waarborgen voor de salarissen ook der ethische predikanten worden gehandhaafd. Het streven, zoowel van Kerkopbouw als van Kerkherstel, kan slechts uitloopen op den ondergang der Kerk. Wij wijzen daarop om bijtijds te waarschuwen tegen de gevolgen van dit reorganisatie-pogen, dat de Kerk in een toestand zal brengen, die veel erger is dan de tegenwoordige, want het loopt uit op eene versterking van de macht der besturen, die zich ook zal gaan uitstrekken over de leer en dan op eene wijze, die den ethischen maatstaf tot norm maakt.
Als ik het goed begrijp, zullen we ook een soort bisschoppen krijgen, zal er in de ambten verandering worden gebracht, natuurlijk niet in een zin, die met de belijdenis overeenkomt, maar is men er ook op uit, juist zooals wij dat van den beginne hebben voorspeld, om de belijdenis weg te doen.
Op 20 Maart is er te Utrecht een gecombineerde vergadering gehouden door de beide vereenigingen Kerkopbouw en Kerkherstel. Het blijkt, gelijk wij voorheen ook al profeteerden, dat deze hoe langer hoe dichter bij elkander komen. Zij konden eigenlijk wel ineensmelten. Waarschijnlijk laat men dat nog na om sommige confessioneele elementen niet af te stooten. Op die Utrechtsche vergadering traden twee sprekers op, één uit elke der vereenigingen. De eerste spreker was Dr. J. F. Beerens, pred. te Utrecht, representant van Kerkopbouw. Volgens het verslag, dat over die vergadering verschenen is in de N. R o 11. C r t. van 22 Maart, zeide deze spreker het volgende, dat wij onzen lezers ter overdenking voorleggen. Het luidt aldus:

De eerste spreker was ds. J. F. Beerens, pred. te Utrecht. Na er aan herinnerd te hebben, dat de kwestie van reorganisatie der Hervormde Kerk in den laatsten tijd belangstelling trekt ook in kringen, die er een luttel aantal jaren geleden in den grond niets voor voelden, omdat men er het geestelijk belang niet van inzag, schetste hij de besturenorganisatie van de Hervormde Kerk als onvoldoende voor de doorwerking van het gemeentelijk principe der eigen deelneming aan de zaken der kerk. Tot reorganisatie .— aldus spr. — dringen verschillende motieven, als de toenemende onkerkelijkheid, de oecumenische beweging, die de nationale kerken uit haar isolement naar elkaar toebrengt, het gevaar van staatsabsolutisme, dat, indien het ooit te eeniger tijd acuut mocht worden, eerder weerstaan zal kunnen worden door een levenskrachtige kerk, die in staat blijkt haar eigen boontjes te kunnen doppen, en de overweging, dat de classicale vergaderingen meer dan tot nu werkverbanden moeten zijn, in staat om het kerkelijk leven leiding te geven. Voorts brak spr. een lans voor het instituut van den provincialen kerkvisitator en van den moderator, zoomede voor het idee der huisgemeente, waarin te zien is een alleszins gerechtvaardigde bijdrage tot liquidatie van den richtingsstrijd. Ook moet er een nieuwe, aan den tegenwoordigen tijd aangepaste belijdenis komen. De oude formulieren verraden al te zeer de kenmerken van den tijd, waarin zijn ontstonden. Dit alles zal slechts bereikt kunnen worden langs den weg van reorganisatie, waarbij evenwel niet vergeten mag worden de oude uitspraak: Veni Creator Spiritus!

Zie hier het aspect, dat door Dr. Beerens ontsloten werd. Deze man heeft de verdienste van onomwonden te zeggen, waar het op aankomt. Men moet dat waardeeren. ook al is men het er niet mede eens. Dat door zulk een kerkelijk streven de onkerkelijkheid zal worden tegengegaan en dus zal verminderen, kan slechts hij gelooven, die zich niet genoegzaam rekenschap heeft gegeven van de sociologische gronden, waarin dit euvel wortelt, noch ook van het wezenlijke gebrek in ons kerkelijk leven, dat er mee samenhangt. Uit het oogpunt van de bestrijding der onkerkelijkheid zal heel dit reorganisatie-pogen ijdel blijken. Die kan alleen door reformatie tot staan worden gebracht en niet door simpele reglementswijzigingen, hoe belangrijk die dan ook worden geacht. De kans is er, dat zij er nog grooter door wordt.
Ook moet men zich niet diets maken, dat de politieke ontwikkeling, gesteld eens, dat die in staatsabsolutisme zou eindigen, deze gereorganiseerde reglementen-kerk der ethische heeren onaangetast zal laten. Daarvoor zal een andere weerstand noodig zijn dan door de ethische theologie kan worden geboden. Daarbij komt, dat de modernen in de zoogenaamde huisgemeenten zullen worden gespaard. Onze gemeenten zullen worden opgeknapt met een heuschen ..provincialen kerkvisitator" en nog met een „moderator", dus met een soort superintendenten, Heeren, met bisschoppelijke waardigheid, zoo niet ten volle, dan toch naar den schijn. En onder dit alles kunnen de Gereformeerden wel gemist worden, want „ook moet er een nieuwe, aan den tegenwoordigen tijd aangepaste belijdenis komen. De oude formulieren verraden al te zeer de kenmerken van den tijd. waarin zij ontstonden". Wij weten het nu en mogen Dr. Beerens dankbaar zijn voor zijne openhartigheid. Ons wordt dus, als deze vereenigingen er in slagen het roer der organisatie in handen te krijgen, in het uitzicht gesteld een nieuwe belijdenis, „aangepast aan den tegenwoordigen tijd". Nu zulk een belijdenis kunnen de gereformeerden juist niet gebruiken. De Kerk des Heeren behoeft een belijdenis naar den Woorde Gods. Dat hebben ook de Vaderen nooit verloochend. Natuurlijk dragen onze belijdenisschriften het stempel des tijds, waarin zij geboren zijn. En in dien tijd stond de Kerk onder het duidelijk stempel van Gods souvereiniteit en de gehoorzaamheid aan Gods Woord. En het is juist dat stempel, dat een onvergankelijke waarde heeft. Waar dit wordt uitgewischt door aanpassing aan dezen geestelijk zoo armen tijd, daar gaat het principieelste element der reformatie te loor, verliest de Kerk haar karakter en is zij ten doode opgeschreven.
Het komt mij voor, dat het niet meer noodig is te waarschuwen tegen het streven dezer samenwerkende vereenigingen. Dit principieele moment kon natuurlijk niet worden goedgepraat door den meer confessioneelen Ds. van Deelen, die ook nog niet tevreden is over het beheer. De kerkvoogden hebben naar zijne meenig wat te veel in de melk te brokken. Dit alles is trouwens van minder belang.
Hoofdzaak is, dat als de vereenigingen Kerkopbouw en Kerkherstel er in slagen hun doel te bereiken, de Hervormde Kerk wordt beroofd van hare wettige belijdenis. Voor onze Hervormde Gereformeerde predikanten, ouderlingen en kerkeraden moge dit in het uitzicht gestelde doel als een baken in zee zijn, dat hun leert, dat het juiste, veilige vaarwater niet gaat langs de wegen dezer vereenigingen. Het is van het grootste gewicht zich bijtijds er tegen te stellen, want als zulk eene reorganisatie er eenmaal is, dan zal het met de Hervormde Kerk blijken te worden: een snelle afloop der wateren. Een afloop nog sneller dan die zich nu reeds bezig is te voltrekken in de groote steden allermeest, doch straks ook op het platteland. De doodbloeding der Kerk is in vollen gang onder de heerschappij der ethische richting. Daarom dat onze mannen waken! Dat zij zich aaneensluiten op elk gebied, opdat wij ten slotte niet geraken in de slechte positie, waarin de Heeren oordeelen met ons, onder ons, zonder ons en over ons.

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 28 maart 1936

Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's

Kerkopbouw-kerkherstel

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 28 maart 1936

Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's