Liever de Sovjet dan de redding der Hervormde Kerk

De Heer Dr. J. L. Snethlage, wiens naam op veler lippen is, daar hij als predikant der Herv. Kerk, geroepen om het Evangelie van Gods genade in Christus te prediken, zijn ambt misbruikt door als profeet der Russische sowjet republieken op te treden, heeft eene synodale actie tegen zich ontketend. Het is inderdaad gelukkig, dat er hier en daar roering door gewekt is. Daaruit blijkt althans, dat er nog eenig levensgevoel in de Kerk is gebleven. Het gevolg was, dat van onderscheidene kerkeraden er geadresseerd werd aan de Synode om haar te bewegen tot een handelend optreden. Onder die kerkeraden der gemeenten was ook de Haagsche. En dit protest van den Haagschen kerkeraad bewoog den Heer Snethlage tot een verzoek aan dezen kerkeraad om in zijne zitting te mogen verschijnen en alzoo in de gelegenheid te worden gesteld om in dat Haagsche milieu zich vrij te pleiten. Hij dacht den Haagschen kerkeraad op een Sowjet-preek te mogen onthalen en deze zou dan zeker wel zoo overtuigend zijn, dat het protest weder werd ingetrokken. Natuurlijk is de Haagsche kerkeraad op dit verzoek niet ingegaan. Het schijnt echter onder dit alles, dat die Dr. Snethlage nattigheid voelen gaat en hij schreef nu een ingezonden stuk in de N. R o 11 C r t. van 18 April. Hij verkeert in de meening, doet althans zoo, alsof de tegen hem opgekomen actie zich tegen hem keert, omdat hij aan politiek doet. En dat is toch niet in strijd met het ambt. Hij wijst op wijlen Dr. de Visser, op Prof. Slotemaker de Bruine, die toch ook aan politiek zich schuldig maakten. Hij. Snethlage, heeft alleen maar lezingen gehouden, er wat bij verdiend, zooals andere predikanten ook doen. Hij brengt de kerk niet in opspraak, dat doen zij. die een campagne tegen hem voeren. En zoo stelt zich Dr. Snethlage voor als een onschuldig lam. Uit den aard der zaak zijn dit alle opmerkingen, die volkomen buiten de zaak zelve omgaan. Deze man draagt een levens- en wereldbeschouwing voor, die in de Ned. Herv. Kerk daarom niet thuis behoort, omdat zij in den meest volstrekten zin in strijd is met de allereerste principia van den Christelijken godsdienst. En volgens de bepalingen daarvan zijnde, we hebben er voorheen al eens op gewezen, behoort deze man in de Kerk niet thuis. Niet omdat hij aan politiek doet, maar omdat hij buiten de eerste beginselen der Herv. Kerk staat. Zoo elastisch kan men ,,de geest en hoofdzaak'-formule niet uitrekken, of hij valt er buiten. Natuurlijk is het wel bekend, dat er meer zulke heeren zijn, maar deze heeft men niet te pakken, terwij! Dr. Snethlage openlijk en voor ieders oogen in de kijkers is geloopen. W i j hopen dan ook ten eerste, dat de Besturen hem recht zullen doen. Natuurlijk niet omdat wij aan dezen Dr. Snethlage het kwade gunnen, maar omdat wij van oordeel zijn, dat deze tuchtelooze heeren in dezen verwarden tijd een gevaar worden voor de Kerk. Naar onze meening behoorde de regeering al lang ingegrepen te hebben door toe te zien op de wijze, waarop de staatsgelden, die aan de Herv. predikantsplaatsen worden verstrekt, gebruikt worden. De regeering behoort te weten, dat de aan de Herv. Kerk verstrekte bijdragen worden besteed in overeenstemming met de rechten der Hervormde Gezindheid. Dat is naar onze meening de plicht der regeering. Zooals hier en daar de goederen der Kerk aan hunne bestemming worden onttrokken, zoo gebeurt dit ook met de tractementen en met andere van de Vaderen ons toegekomen fondsen. En daaraan behoort een einde gemaakt te worden. De tekortkomingen der door de regeering zelve wederrechtelijk opgelegde organisatie ontslaan de regeering niet van haren plicht om toe te zien op hetgeen er met de door haar uitbetaalde bedragen gebeurt. Zoo is er dus meer dan een belang der Herv. Kerk, dat kan dringen tot optreden en tot handelen. Merkwaardig is echter uit uit Ingezonden het volgende, dat wij om het karakteristieke er in onzen lezers voorleggen:

Ik weet wel, dat er tienduizenden in onze Ned. Herv. Kerk zijn, die de Sowjet-Unie en haar nieuwe orde haten en die ook uiterst bitter tegen mij gestemd zijn, omdat ik voor haar partij kies. En het verwondert mij niets, dat juist kerkeraden als die van Den Haag en Arnhem, wanneer ik hun maatschappelijke positie in aanmerking neem, hier den toon aangeven. Maar men moet toch ook een klein beetje met onze kerkelijke wet rekening houden en begrijpen, dat men iemand niet tot ontzetting uit zijn ambt kan voordragen, als hij geen enkel artikel der kerkelijke reglementen overtreden heeft. Tot die overtuiging zijn niet alleen vrijzinnige bladen, maar thans zelfs strenge rechtzinnige als het Friesche Dagblad (31 Dec. 1935) en het Geref. Kerkblad voor Drenthe en Overijssel (14 Dec. 1935) gekomen. Wanneer men ambtsdragers der Ned. Herv. kerk aan bepaalde politieke overtuigingen wil binden, laat men dan eerst onze kerkorde veranderen.
Ik heb den Haagschen kerkeraad een persoonlijk onderhoud aangeboden, in de hoop, hem van zijn ongelijk te kunnen overtuigen. In dit opzicht schijn ik wel altijd een onverbeterlijk idealist te blijven. Maar is het geen teeken van zwakheid, dat de Haagsche kerkeraad dit persoonlijk onderhoud zonder opgave van redenen van de hand gewezen heeft?

Tot zoover Dr. Snethlage. W a t blijkt nu uit dit schrijven? Terwijl het Gereformeerde volk in de Herv. kerk streeft naar eene verlossing van de tuchteloosheid, vrucht van eene organisatie, die in ongerechtigheid is geboren, strijd voert om het recht der Hervormde gezindheid, dat Groen van Prinsterer, stichter der A.R. Partij, mede tot inzet maakte van den politieken strijd, er twee bladen zijn Het Friesche Dagblad en het Gereformeerd Kerkblad voor Drenthe en Overijsel, die de partij kiezen van den Russisch gezinden Dr. Snethlage Het F r i e s c h D a g b l a d is een politiek antirevolutionair blad en het andere een „Gereformeerde' kerkbode, natuurlijk als er verkiezing is, eveneens fel antirevolutionair. Hoe bedroevend ten slotte het kerkisme zich in deze antirevolutionaire persbladen openbaart, kan zeker wel daaruit blijken, dat zij veel liever zien, dat de Russische idealisten in de Hervormde Kerk ongestoord hun heillooze propaganda kunnen drijven, dan dat de belijdende elementen er deze heeren uitdrijven. Zij zien de Hervormde Kerk nog liever vallen in de handen der Russische revolutie-predikers dan in die van de Hervormde gezindheid. Wie nu een bewijs wil hebben van het kerkisme van A.R. politieke bladen, die leze de zelfverdediging van Dr. Snethlage, die er zich op beroemt tegenover den Haagschen kerkeraad. dat „zelfs deze streng rechtzinnige" bladen, evenals sommige vrijzinnige bladen, zijne partij hebben gekozen.
Zoo blijkt ook hier weer uit, dat er onder de gescheiden „gereformeerden" een geest heerscht, die het wel uiterst moeilijk, zoo niet onmogelijk maakt met hen te blijven samenwerken op politiek gebied. In plaats van mede op te komen voor het recht van Gods Kerk, vinden zij het blijkbaar eene „Schadenfreude", dat de belijdende elementen in de Hervormde Kerk er tot nu toe niet in geslaagd zijn eene reformatie op te roepen, waardoor zij verlost werden van het opgelegde juk. Toch geeft dit bekrompen fanatisme blijk van eene benepen kortzichtigheid niet alleen, maar ook van onverstand. Van hun eigen kerkelijke misère begrijpen zij blijkbaar even weinig als van de onze. Want de toestand is ook waarlijk in de „Gereformeerde kerken' zoo weinig aantrekkelijk, dat als er zijn, die wegvluchten uit onze ellende, zij toch nooit zich voegen bij deze „gereformeerden". Integendeel, zij blijven dan nog veel liever in de Hervormde Kerk, die immers nog weer een schuilplaats wordt voor velen, die eertijds meenden, dat de „neo-gereformeerde" kerkformatie een paradijs was.
Zou het ook daarom zijn, dat zij zoo ijverig het pleidooi voeren voor de religie der Sowjet-republieken als uitstekend passend in de Hervormde Kerk! In elk geval wie tot de Hervormde Gereformeerden behoort, die weet nu welke sympathieën er leven in de redactie van het A.R. F r i e s ch D a g b l a d en de andere Kerkbode en welke zegeningen ons kerkelijk leven van dergelijke heeren heeft te wachten, die straks weer zullen vragen om de stemmen der Hervormde kiezers. Daarom, wij hopen, dat de Hervormde Gereformeerden zullen ontwaken en zich zullen bevrijden van de politieke leiding van zulke fanatieke gescheiden „gereformeerd kerkelijke", fel kerkistische broeders als deze bladen schrijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen