Teekenen der tijden

De Tsjecho-Slowaaksche operatie gelukt tot heden zonder verder gevaarlijke complicatie. Men had nog gepoogd den patiënt te verdooven, doch deze wilde niet onder narcose. Pijnlijk had de bewerking plaats. De operateurs waren Chamberlain, Daladier, Hitler, Mussolini. Runciman leidde de voorbereidende werkzaamheden. Langzaam maar zeker zal de verdere amputatie plaats hebben. Het is verschrikkelijk, zucht Praag, maar als deze operatie niet plaats heeft, is alles, het leven, verloren. Dus zich onderwerpen. De erfenis van Masaryk is smadelijk verdeeld, zooals men oudtijds Polen telkens verdeelde en armen af-, beenen uittrok. De paarden trekken weleer den veroordeelde uit elkaar. Zoo rukken de vier groote heeren de republiek uiteen, de stukken vliegen naar alle kanten. Praag werd vanuit München geregeerd.
Merkwaardig! ïn Versailles, in de glinsterende spiegelzaal, waren de „groote vier" de overwinnende mogendheden, tezamen, om te beslissen over Europa's wel en wee, om vooral over Duitschland den staf te breken en diens lot uit te maken. Benesj beschrijft in een zijner boeken hoe indrukwekkend het voor hem was in dit gezelschap, in deze zaal te worden binnengeleid (om mee in den grooten buit te deelen). Opgetogen toog hij toen naar Praag, met luid gejuich begroet. En nu? Weder „de groote vier", doch nu niet te Versailles, doch te München, een echt Duitsche stad, in een gewone kamer. En dit gewichtige viertal beschikte over Benesj cum suis. Sic transit gloria Tsjecho-Slowachiae! Het kan nu eenmaal verkeeren door machtige heeren. Verhooging en vernedering wisselen af. München wint en stelt ook Genève geheel in de schaduw.
Men kent de appels van chocolade, kindergeschenk, gewikkeld in schitterend staniolpapier. Deze zoete appelen worden verpakt in een mooi doosje, verjaardagscadeautje. De appel wordt zorgvuldig uitgepakt en van het mooie omhulsel ontdaan, met een stevige hand op tafel gezet en... op eens vallen alle deeltjes en partjes uit elkaar om dan voorts op de gebruikelijke en smakelijke wijze te worden opgepeuzeld.
Welnu, ziet de Tsjecho-Slowaaksche republiek: een twistappel, goed verpakt, sierlijk samenvergaard, doch deze appel werd op eens stevig beetgepakt, neergezet en... alle partijen scheiden zich. Het geheel is verdwenen, in de deelen opgelost, dus de twistappel is verdwenen! Wat de banketbakkers vroeger te Versailles zoo netjes en zurgvuldig in elkaar gezet hebben, is niet meer. Het was dan ook slechts confiseursarbeid. En soortgelijk goed is toch niet voor altijd bestemd, doch bedoelt op een bepaald moment te verdwijnen. Dat verwekt natuurlijk onrust. Het was leerrijk (en koddig) te zien hoe roerend de andere politieke Oweërs zich achter Praag schaarden. Soort zoekt soort. De annexateur Zuid- Slavië betuigde plechtig dat hij de partij van Benesj koos. Roemenië eveneens. Rusland niet minder. Het bekende complot verloochende zich niet. De misdadigers verrieden zich zelve. Zeg mij wie uwe vrienden zijn...!
Maar enfin... dat is alles nu weer voorbij en een week geleden. Engeland en Frankrijk zijn blij. dat het faillissement zoowat geregeld is. Zij hadden toch weinig lust met Rusland als bondgenoot ten oorlog te trekken voor een... oneerlijke zaak. Het is altijd leelijk geweest van Frankrijk om met Moscou samen te willen gaan en van Engeland ook om te dreigen dat zij den Russischen beer op Duitschland zouden loslaten! Zulke boezemvrienden (in 't vorige stukje staat eigenaardig „boerenvrienden'. doch dit kan natuurlijk niet) zijn toch voor Europa zeker niet gewenscht! Nu kan de combinatie beter worden als de sterke vier samenwerken.
Als gij 't mij geeft, neem ik het aan, als gij het mij niet geeft, dan neem ik het af. Zoo heb ik vroeger de kwestie Oostenrijk gedefinieerd, nu herhaalde zich het zelfde. Maar er is zeker recht gedaan. Benesj heeft in de „Spiegelzaal" te Versailles indertijd, toen de Sudeten-duitsche kwestie ter sprake kwam — want deze hadden dringend verzocht bij Oostenrijk te worden ingelijfd — alles zoo mooi aan de groote mogendheden voorgespiegeld, dat hij zijn zin kreeg. Maar nu is het weer afgenomen en de luchtspiegeling is verdwenen. De Elbe stroomt wel samen met de Ohre, doch alleen op een bepaald punt in Sudetenland. Hitler's ster is helder opgegaan, doch Benesj's ster ging zinken.
De brave Lord Eden is misschien een beetje jaloersch op zijn opvolger. Doch Chamberlain heeft de situatie goed doorzien. Ook hij heeft niet geheel gehandeld uit naastenliefde, doch over 't algemeen heeft hij gezegend werk verricht.
De Sudetenveer, die Praag kwijtraakte, prijkt nu op den hoed van Hitler en zijn politieken confrater Mussolini. De Duce heeft het er niet bij laten zitten en legde zeker wel het zwaarste gewicht in de schaal. Europa kan dezen beiden dictatoren zeer dankbaar zijn. De wolken zijn verdwenen en het blauw vertoont zich weder.
De week van 28 September is de meest interessante na den oorlog. De draad kan nu weer opgenomen worden. Kuyper, die pittige uitdrukkingen gaarne aan het Fransch ontleende, gebruikte vaak de Fransche beeldspraak: op een bepaald stramien borduren. Welnu, niet meer wordt voortgeborduurd op het stramien van Versailles. Zelfs in Polen zingt men thans weer: nog is Polen niet verloren. In vroolijk galop gaat het Poolsche ros verder. En Hongarije hoopt, dat enkele veren van haar pauwenschoonheid teruggegeven zullen worden.
De Volkenbond treedt terug in den nevel. De „vierbond" is nu oneindig meer waard. Genève verdwijnt achter de nevelen. De concurrentie van München zal het niet kunnen verdragen. Een nieuwe opbloei wordt verwacht. De stem van den Volkenbond klonk als een geluid, dat kwam van de maan!
„Groot-Duitschland." „Klein Tsjecho-Slowakije." De Nemesis der historie heeft de weegschaal omhooggeheven. Het zwaard der gerechtigheid sneed en werkte door. De furor Teutonicus kan wat kalmeeren. Frankrijk's Oost-Europeesche schild is stukgeslagen. Dan maar vrede met Duitschland en den ouden vriend Italië. Stresa worde vervangen door München met Duitschland erbij. Masaryk las zoo graag romannetjes. Hij verslond ze. Zijn mooiste roman, waaraan de President zelf meewerkte was: Tsjecho- Slowakije. Maar het was te mooi en toen kwam er een olifant met zijn lange snuit en die blies het heele Tsjecho-Slowaaksche verhaaltje uit. „Er was eens een groote staat..." De korstjes van de taart vallen er af. Enfin, nu pas is Praag veilig en rustig, al die onruststokers in de verschillende kamers van het Tsjechische huis — er was geen huis meer mede te houden.
Rusland knarsetandt onhoorbaar. Moscou staat eenzaam en verlaten als op de koude sneeuwvlakte. De Duitsche orkaan stormde alles omver, alle boompjes, ook die eener betaalde journalistiek tuimelden omver. Zwaar gewond ligt de democratie terneder. Harde lessen ontving deze. Moge zij leeren eerlijkheid en degelijkheid. Geen knoeien, doch snoeien. De bange obsessie maakte plaats voor cessie en secessie. Duitschland en Italië hadden een zeer goede week. Nu de republiek van Praag toch verloren was, wilde ieder er voordeel van hebben en het beste figuur slaan. Laten we ieder wat geven van de eer, zelfs den Amerikaanschen president.
Men wilde niet naar Kanossa. Te Neurenberg ontmoette men elkander niet, doch wel wilde men naar München. Op deze brug reikte men elkaar de hand. Onder de mokerslagen van het Nationaal-Socialisme is het monsterachtig midden-europeesche wangedrocht gevallen. Perseus heeft het monster opgezocht en afgemaakt. Gestolen goed gedijt niet. Laten de kinderen (en de ouderen) dit voor de zooveelste maal leeren!! Tux grands maux les grand rémèdes!
Ijzer en leem gingen ook in Tsjecho-Slowakije niet samen. Men kon toch geen bidstond houden, opdat de Allerhoogste zou meehelpen het verdrag van Versailles te redden!!! Het kleed van het hautaine Engelschdom is gevallen. Bekleed met de oprechtheid zal men het verst kunnen komen. Leere ook Benesj ten opzichte der groote machthebbers: quidquid id est timeo Danaos et dona ferentes!

En Holland?
Gasmaskers kocht men hier niet. Voor de schuilkelders voelde de echte, gemoedelijke Hollander weinig of niets. Weineen! De kelder moet vol met spek, rijst, meel, kaas, etc. Geen gasmasker, doch een maagmasker. Enkele weken geleden danste men gearmd om den Oranjeboom. „Mijn schild... betrouwen... zijt gij...! Eenheid onder den Oranje-hoed. Maar toen de schaduw kwam, stond men weer vergaderd, doch thans niet om den Oranjestam, maar voor... de magazijnen, om de groote zakken en tasschen te vullen. Ieder voor zich en God voor ons allen. Solidariteit. Duitschland offert zijn maaltijd voor den Duitscher. Als ik het maar heb. Holland's zorg voor de maag was geweldig groot. Wij vergeten de Sudeten, doch weten dat eten niet mag worden vergeten. Arm Holland. De Minister-President moest de hamsteraars met vriendelijke en zachte woorden doen weten, dat er genoeg was om te eten. Zoo'n bewindsman heeft zeker veel gelezen in Victor Hugo's „1' art d' être grand' père".

Maar, laat ik, vooral voor wie een kort geheugen heeft, een kort en alfabetisch leerdicht mogen bijvoegen.
A is Adolf, die Versailles verfoeit,
B is Benesj, wiens land wordt gesnoeid.
C is Chamberlain, die naar Hitler vloog,
D is Daladier, die mee naar München toog.
E is Eger, nu een stad van belang
F is Frankrijk, zonder Rusland steeds bang.
G is Genève, thans gansch in de mist
H is Henlein, Sudetenmachinist.
I is Italië, het zwarthemdenland
J is Jan Huss, de Praagsche predikant.
K is Karlsbad, de acht punten-stad
L is Lord Runciman, den Tsjechen te glad.
M Mussolini, meer dan „the king"
N is Nederland, dat al hamsteren ging!!
O zijn de Oweërs, door oorlogswinst rijk
P is Poncet, een man van goeden kijk.
Q is Quichotte, een ridder vermaard,
R is Roosevelt, die hem vaak evenaart.
S zijn de Slowaken, een volk nog niet gaar
T zijn de Tsjechen, zij zijn nog niet klaar.
U — Utopia, Europa's verschiet
V is Von Neurath, de politieke Piet.
W is Wilson, hij wist er niets van
X zijn de Xantippes, beter dan deze man.
IJ is de Ijzer, men vecht er niet meer,
Z zijn de Zigeuners, Praag vriend, wat een eer!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen