AUGUSTINUS

(i)

De 13e November 1954, over twee maanden derhalve, zal het zestienhonderd jaar geleden zijn, dat Aurelius Augustinus te Thagaste in Noord-Afrika werd geboren. Dit feit zal in de gehele christenwereld herdacht worden. Augustinus immers heeft grote invloed gehad op het kerkelijk leven van zijn tijd niet alleen, maar ook op de ontwikkeling van de christelijke kerk door de eeuwen heen. De grote kerkhervormer Calvijn heeft veel van deze kerkvader geleerd en Augustinus is dan ook een figuur, die torenhoog uitsteekt boven de verschillende leiders van de kerk van zijn dagen. De invloed van Augustinus reikt trouwens tot vandaag toe. Vandaar ook, dat we de eerstkomende weken voor onze lezers de figuur van Augustinus willen tekenen en zijn betekenis voor de ontwikkeling van de kerk willen beschrijven.

Van Augustinus weten we meer dan van andere kerkvaders, vooral door zijn bekende boek „Belijdenissen". Daarin immers komt deze figuur, die zo torenhoog uitsteekt boven de groten van zijn tijd, ook zo dicht bij ons en daardoor wordt hij ons zo vertrouwd, dat hij als 't ware vlak naast ons staat. In die Belijdenissen vertelt hij immers van zijn bekering tot God, van zijn strijd en worsteling. Daarin komt openbaar, dat hij een arme zondaar was, die Gods genade nodig had. En de bekende woorden: „Gij hebt ons geschapen, en onrustig is ons hart, totdat het rust in U", gelden tot op deze dag toe. Natuurlijk is Augustinus ook een zoon van zijn tijd geweest, beïnvloed door het kerkelijk leven van zijn dagen. Maar aan de andere kant was hij een zo zelfstandig theoloog, dat zijn invloed tot op de huidige dag merkbaar is.

Toen Aurelius Augustinus in 354 geboren werd, was zijn vader nog een heiden, terwijl deze later onder invloed van zijn vrome vrouw Monnica, toenadering tot de kerk zocht. Monnica was een innig vrome christin, die vol trouwe zorg voor haar man en kinderen een biddend leven leidde. Augustinus is dan ook zijn gehele leven bijzonder aan haar gehecht geweest.

Gedoopt is Augustinus in zijn jeugd niet. Ook niet, toen hij ernstig ziek werd en daar zelf de wens toe te kennen gaf. Door zijn spoedig gevolgd herstel kwam er in die tijd niets van. Steeds verder dwaalde Augustinus af van het geloof van zijn moeder, waarin deze hem wel onderwezen had. Zijn vader vond dat best. Deze zorgde ook, dat zijn zoon een goede opvoeding kon ontvangen. Na eerst in Thagaste de scholen bezocht te hebben werd hij later student aan de hogeschool van Carthage om opgeleid te worden tot leraar in de welsprekendheid. Onder zijn medestudenten blonk hij zeer uit en hij was een belangstellend student, die niet alleen zijn eigen vak bestudeerde, maar zich algemeen ontwikkelde.

Maar in die tijd vallen ook de donkere jaren van zijn leven, waarin het hem allermeest om genot ging. Toen hij achttien jaar was had hij al een zoon bij een meisje met wie hij gedurende veertien jaar een vaste verhouding heeft gehad, zonder dat hij tot een huwelijk met haar kwam. Maar toen hij negentien was bracht een geschrift van Cicero, dat hij in handen kreeg, hem enigermate tot bezinning. Meer dan lichtzinnig genot gaat hij nu de waarheid zoeken. Maar de Bijbel trekt hem toch niet. En Christus, die de waarheid zelf is, ver-

werpt hij alsnog.

In die tijd wordt hij aangetrokken tot het Manicheïsme, door iemand genoemd „een fantastisch mengsel van heidense en christelijke ideën". Negen jaar lang is hij onder de bekoring van dit wijsgerige stelsel gebleven, - dat hem beloofde een steeds voortschrijdend inzicht in de waarheid. Toch bleef hij die negen jaren behoren tot de klasse der „hoorders" en kwam hij niet tot de klasse der „volmaakten". Om tot die groep te horen moest men immers enige uiterst strenge levenseisen in acht nemen. Onder meer was daartoe volstrekte onthouding van het huwelijk nodig. En dat was een voorwaarde waaraan Augustinus niet kon voldoen. De zinnelijkheid oefende in zijn leven een geduchte macht uit. Maar toch verdedigde hij het Manicheïsme tegen de kerk. Hij was er aanvankelijk een vurig aanhanger van.

Monnica, zijn vrome moeder, was diep bedroefd toen ze haar zoon op deze dwaalweg zag gaan. Maar een bisschop troostte haar: „Het is onmogelijk dat een zoon om wie zoveel geweend (of gebeden) is, verloren gaat".

Maar Monnica heeft wel vele jaren moeten wachten en biddend moeten wachten op de bekering van haar zoon. Maar zij heeft volhard in het gebed en haar gebeden zijn verhoord geworden.

Maar voordat het zover is moet Augustinus nog een lange bange weg gaan. Zijn moeder tracht hem te overtuigen van de waarheid van het christelijk geloof. Maar hij onttrekt zich aan de invloed van zijn moeder. Hij vestigt zich eerst als leraar in de welsprekendheid in Carthago, maar zijn onrustige geest brengt hem tenslotte in Rome. In die tijd breekt hij ook met het Manicheïsme, dat hem niet bevredigd heeft, terwijl hij ook teleurgesteld is in de klasse der „volmaakten", die volmaakt zouden moeten leven in algehele ascese. Maar hij merkte wel dingen op, die daarmee volkomen in strijd waren. Zijn moeder wilde hem niet naar Rome laten gaan, omdat zij het ergste vreesde. Nu zou haar zoon wel geheel voor Christus verloren gaan. Maar hij ging toch. Rome stelt hem echter teleur. Een ziekbed brengt hem weer tot de vraag naar de waarheid. Toch wil hij niet buigen voor Gods Woord, toch wil hij Christus niet erkennen als de Koning van zijn leven. Maar een weg weet hij eigenlijk niet meer. Hij probeert het hier en hij probeert het daar, maar de waarheid vindt hij niet.

En dan komt hij tenslotte in Milaan. Daar werkt de bekende bisschop Ambrosius. En deze Ambrosius is het, die een grote invloed heeft gehad op de verdere levensgang van Augustinus. Omdat Ambrosius zo geweldig goed kon spreken, ging Augustinus hem beluisteren. Maar ongewild komt hij niet alleen onder de indruk van de vorm der welsprekendheid van Ambrosius, maar ook onder de inhoud van zijn woorden. Al blijft hij een twijfelaar, die voor de waarheid van Gods Woord maar niet buigen kan, toch voelt hij zich aangetrokken door deze christen. God is aan het werk om Augustinus te trekken uit de duisternis der zonde en '.e brengen tot zijn wonderbaar licht. Graag had hij eens met de bisschop van Milaan over zijn zielenood gesproken, maar > r doet zich vooreerst nog geen gelegenheid voor. Maar de Heere werkt door. Augustinus komt als een arme zondaar tot God. Daarover willen we echter een volgende keer iets vertellen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen