PERSSCHOUW

De preekstoel preekt!

In het Gereformeerd Weekblad (van de Geref. Kerken) schrijft Henk de Jong over teksten, die op verschillende preekstoelen voorkomen. De Persschouwer neemt er het een en ander uit over:

Niet altijd wordt met evenvee! zorg een preekstoeltekst uitgekozen. Dc meest voor de hand liggende en stellig altijd passende tekst: Zalig zijn degenen, die het Woord Gods horen en hetzelve bewaren" (L.ucas 11:28), komt heel vaak voor. Wij zien hem o.a. in de gereformeerde kerk te Doesburg. Maar hij spreekt ons veel meer toe in de eeuwenoude godshuizen van De Lier en Sleen, waar het klankbord deze tekst in de oudhollandse letters vermeldt: Salig sljn de gene, die het woord Godts hooren ende dat selve bewaren." Het lijkt of in die tekst de oude geslachten zich laten horen, die in vorige eeuwen in deze kerken naar het evangelie hebben geluisterd.

In de dorpskerk te Hoogvliet krijgen de kerkgangers de vermaning „weest daders des Woords en niet alleen hoorders" mee. En in het oude kerkje van Bredevoort draagt de kansel het advies uit Lucas 8 : 18 als opschrift: Siet dan hoe gy hoort". De gereformeerden van Weert gaan zondagsmiddags voor hun eredienst naar het hervormde bedehuis. Daar lezen zij als preekstoeltekst: De rechtvaardige zal uit het geloof leven." In het roomse Limburg krijgt zo'n tekst wel reliëf.

De gereformeerde kerk te Wateringen heeft boven het platform dit Schriftwoord: „De opening Uwer woorden geeft licht." Op de oude preekstoel in de kerk te Arnemuiden las men tot voor enkele jaren: „Het Woord des Heren blijft in der eeuwigheid." Zulke teksten dragen een min of meer algemeen karakter, evenals het kanselrandschrift in de St. Lambertuskerk te Maastricht: „Het zaad is liet Woord." Hetzelfde geldt voor de roomse preekstoel in Bergschenhoek, die in het middenpaneel een adelaar met boekrol draagt. Op de rol is ge(In den be-schreven: „In principo erat Verbum ginne was het Woord).

Er zijn preekstoelen, waar het opschrift verband houdt met de geschiedenis van plaats of kerk. In de hervormde kerk te Alblasserdam staat een woord uit 1568, dat een verwijzing naar de naam van het dorp bevat: „Al blaast er een orkaan, Deez dam zal blijven staan." Dit is een vrije, plaatselijke vertaling van „Gods Woord houdt stand in eeuwigheid", welke versregel uit het Lutherlied op of boven menige lutherse preekstoel te lezen is.

Toen Rozenburg bedijkt was en er hier een kerk gebouwd werd (1659), kwam op het klankbord van de preekstoel te staan: Siet hier de goedheit Godts: aar 't water plagt te lopen, daar kan men nu om niet der sielen spyse koopen". In lichtelijk gewijzigde vorm komt dit kanselschrift nog voor in de Immanuëlkerk op Rozenburg, die het eerste bedehuis 25 jaar geleden kwam vervangen. Een bijbelwoord zal echter 't best bij een preekstoel passen. Er zijn opschriften, die zowel de predikant als de gemeente bedoelen te vermanen. „Indien iemand spreekt, die spreke als de woorden Gods", zegt de kansel van de Oude Kerk te Ermelo (1 Petrus 4 : 11a).

Ja, de Heilige Geest moet het doen. In de domineeskamer van de Oude Kerk te Charlois lezen de predikanten, voordat zij ten kansel geleid worden, het gebed uit Psalm 69: „Beschaam door mij niet hen, die U verwachten". Op het achterpaneel van de Theresiakerk in Den Haag staat dan ook: „Qui vos audit, Me audit" (Die U hoort, hoort Mij!); dit tot troost voor de prediker. Maar tot waarschuwing van de gemeente vermeldt dc andere kant: „Qui vos spernit Me spernit" (Die U verwerpt, verwerpt Mij).

De Heilige Geest doet het. Daarom draagt de preekstoeltrap van de Nieuwe Kerk te Delft een duif, het symbool van de Geest. En de kansel van de r.k. kerk in Ter Apel heeft de woorden: „Kom Heilige Geest." Luther vond, dat aan de voet van elke preekstoel moest staan: „sommigen van u \dominees) hebben geen weet wie God is", omdat volgens de reformator maar al te vaak vergeten werd, dat de prediking geen menselijke boodschap mag zijn, maar Gods Woord. De gemeente moet dit evenzeer bedenken. De lutherse kerk te Bussum heeft dan ook boven de kansel de tekst aangebracht: „zij zagen niemand dan Jezus alleen", opdat de gemeente haar aandacht niet bepale op een mens, maar op haar Heer.

Er wordt beweerd, dat sommige preekstoelen teksten bevatten, die niet voor de gemeente, maar voor het eigen gebruik van de predikanten bestemd zijn.

Ergens in een Fries dorp bevat de preekstoel een kussen, waarop met gouddraad geborduurd staat het woord van Job: „Och, dat ik iemand hadde, die naar mij hoorde". De dominee, die deze verzuchting uitte, was er teleurgesteld over, dat veel gemeenteleden, ja zelfs zijn beide zonen, niet naar de kerk gingen. Met die jongens is het anders wel goed gekomen: ze zijn nu alle twee hoogleraar in de theologie. Ter geruststelling van sommigen, die misschien aan een gereformeerde theologen familie gaan denken, zij opgemerkt dat het hier een hervormde aangelegenheid betrof...

Zo prediken niet alleen de dominees, die op de kansel staan, maar zo prediken de preekstoelen soms zelf door die woorden uit de Bijbel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen