Is het Heilig Avondmaal alleen voor verzekerden ? 1)

Met deze vraag hebben wij ons beziggehouden in het nummer van 24 mei j.1. Ik heb er toen opgewezen, dat de voorstelling hier en daar gegeven wordt, dat de mannen der nadere Reformatie de lidmaten voor het Heilig Avondmaal bang hebben gemaakt. In zoverre is daar wel iets van waar, dat zij hebben gewezen op de noodzakelijkheid van de wedergeboorte en het geloof in Christus, zodat in een gemeente, waar iedereen in die tijd tot de tafel des Heeren kwam, zeker wel velen zijn gestuit in deze loop. Maar dan stelt men het zo voor, dat deze mannen zulke buitengewone eisen stelden, dat ook de ware zondaren Gods, de kleinen onder hen, werden afgestoten. Ik heb er al op gewezen, dat de zware eisen, door het Avondmaalsformulier worden gesteld en door de Catechismus. Ik noem er nu voor de volledigheid ook artikel 35 van de Ned. Geloofsbelijdenis bij. Daar lezen we: „Wij geloven en belijden dat onze Zaligmaker Jezus Christus het Sacrament des Heiligen Avondmaals verordend en ingesteld heeft, om te voeden en te onderhouden degenen, die Hij airede wedergeboren, en in Zijn huisgezin, hetwelk is Zijn Kerk, ingelijfd heeft. Nu hebben degenen die, wedergeboren zijn, in zich tweeërlei leven: het ene lichamelijk en tijdelijk, hetwelk zij van hun eerste geboorte medegebracht hebben en alle mensen gemeen is: het andere is geestelijk en hemels, hetwelk hun gegeven wordt in de tweede geboorte, dewelke geschiedt door het Woord des Evangelies, in de gemeenschap des lichaams van Christus ; en dit leven is niet gemeen, dan alleen den uitverkorenen Gods..."

, , De goddeloze ontvangt wel het Sacrament tot zijn verdoemenis, maar hij ontvangt niet de waarheid des Sacraments; gelijk als Judas en Simon de tovenaar, beiden wel het Sacrament ontvingen, maar niet Christus, die door datzelve betekend wordt, welke den gelovigen alleen medegedeeld wordt... Daarom behoort zich niemand daartoe te begeven, zonder zichzelve eerst wel beproefd te hebben, opdat hij, etende van dit brood en drinkende uit dezen drinkbeker, niet ete en drinke zichzelven een oordeel..."

Mij dunkt dat dit de duidelijke en strenge eisen zijn en dat de mannen van de nadere Reformatie deze zeker niet verzwaard hebben. Hier leest men als een eis en voorwaarde voor het aangaan aan de tafel des Heeren, noodzakelijkheid dat God ons alrede wedergeboren heeft en dat wij wedergeboren zijn. Dit is niet alle mensen eigen, doch dit werkt God in de uitverkorenen Gods. Het brood des Avondmaals is het voedsel om 't geestelijk en hemels leven te onderhouden, hetwelk de gelovigen hebben.

Met grote ernst wordt voorts gewaarschuwd, dat degenen, die het ware geloof missen en niet wedergeboren zijn — zij worden goddelozen genoemd — het Sacrament ontvangen tot hun verdoemenis. Daarom is het nodig, dat niemand zich tot het Heilig Avondmaal begeeft zonder zich recht beproefd te hebben. Waar moet deze zelfbeproeving over gaan? Toch zeker over de vraag of men in het geloof is, of men een wedergeborene en gelovige is? Daar zijn twee mogelijkheden: men is een goddeloze of een wedergeborene en gelovige. Alleen de wedergeborene heeft toegang, de goddeloze daarentegen gebruikt het Sacrament tot zijn verdoemenis. Dat is de taal van artikel 35. Wat moet men volgens dit artikel anders onderzoeken, dan of men waarlijk een wedergeborene en gegelovige is?

Nu nog even een andere vraag. Wat bedoelden onze vaderen met een gelovige? Dat kan men in de Geloofsbelijdenis en de Catechismus vinden. We nemen eerst artikel 22 van de N.G.B.: „wij geloven, dat, om ware kennis dezer verborgenheid te bekomen, de Heilige Geest in onze harten ontsteekt een oprecht geloof, hetwelk Jezus Christus met al zijn verdiensten omhelst, Hem eigen maakt, en niets anders meer buiten Hem zoekt".

Daar zal wel niemand op de gedachte komen om te zeggen: o' dat is het welwezen van het geloof, het ware geloof zelf is iets heel anders. Want dan zou ik erg nieuwsgierig zijn naar een antwoord op de

vraag: wat kan het ware geloof anders zijn dan een omhelzen van Christus, dat door een wonder aan een mens gegeven is, want de Heilige Geest ontsteekt het. Op dezelfde wijze spreekt de Catechismus er over. Zalig worden zij, die door een waar geloof Christus zijn ingelijfd. Dus ieder heeft te onderzoeken of hij dat ware geloof bezit. Zo staat het bij de ouden uit de tijd lang voor de tijd der nadere Reformatie. Hier liggen toch de grondslagen der Kerk. Welnu, welke eisen hebben de mannen der nadere Reformatie gesteld, die zwaarder zijn dan deze?

En wat is wedergeboorte in de zin waarin artikel 35 er over spreekt. Ook dat is een omhelzen van Jezus Christus, zou men kunnen zeggen. Prof Bavinck geeft de mening der vaderen, over de wedergeboorte op de volgende wijze weer. Bij de wedergeboorte in enger zin, schrijft hij op bladzijde 51 van zijn Dogmatiek deel IV: moeten we onderscheiden tussen de werkzaamheid Gods, waardoor Hij wederbaart, en de vrucht van deze werkzaamheid in de mens, die wedergeboren wordt: de actieve en de passieve wedergeboorte. De wederbarende werkzaamheid Gods is een andere naam voor de krachtdadige roeping. Deze roeping richt zich op het bewustzijn en op de wil van de mens. Gods Geest dringt het hart van de mens binnen en brengt daar de wedergeboorte tot stand. Onmiddelijk wordt dan de krachtdadig geroepen mens een geestelijk mens. Hij heeft nu een vlezen hart. De wedergeborenen hebben de Geest ontvangen en door die Geest zijn zij ten nauwste met Christus aangedaan, Christus leeft in hen. Tot zover Bavinck.

Wedergeboorte is dus wat anders dan overtuiging van zonde. Zoals geloof is een omhelzen van Christus volgens artikel 22. Zo is de wedergeboorte een in gemeenschap gezet worden met Christus door het geloof.

Dr. D. J. de Groot verzet zich dan ook tegen de omschrijving van de wedergeboorte als de inplanting van een nieuw levensbeginsel. Bij deze definitie staat Christus niet in het middelpunt. Ik meen dat de volgende woorden van hem overweging verdienen: „Op grond van deze overwegingen verdient het aanbeveling de wedergeboorte in haar eerste stadium niet meer aan te duiden als de inplanting van een nieuw levensbeginsel of nieuwe levenskiem, maar haar te omschrijven als die genadige, onwederstandelijke en herscheppende werking van de door Christus gezonden Heilige Geest, waardoor Hij tussen Christus en de uitverkoren zondaar een band legt van onverbreekbare gemeenschap, en waardoor Hij dientengevolge het hart van de zondaar zo verandert, dat daarin het oude leven der zondige natuur principieel gedood wordt en hij als nieuwe mens uit de geestelijke dood opgewekt wordt tot het eeuwige, heilige leven, dat Christus voor hem verworven heeft en dat uit Christus hem toevloeit".

Wat dit ons nu te zeggen heeft bij het zelfonderzoek, willen we een volgende keer nader bezien. '

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen