Drie verbonden

(2)

Aan het slot van ons vorig artikel (in ons blad van 22 nov. 1958) vroegen we: Wat is de heerlijkheid van dit verbond der verlossing? Dat de zaligheid der uitverkorenen enwrikbaar vaststaat. Beide partijen, Gei de Heere en Christus zijn in volle vergenoeging overeengekomen over hun zaligheid en de weg daartoe. De voorwaarde is door de Borg volbracht. De uitverkorenen zijn nu in de hand van Christus. Zij behoeven niets te doen om iets te verdienen of iets tot het bekomen van de zaligheid toe te brengen. De voorwaarden lagen alle op Christus. Hij zou de straf dragen. Hij zou voor hen de wet vervullen, hen bewaren en tot de zaligheid leiden. Hij heeft het ook alles gedaan.

Daartegenover liggen alle verdiensten van Christus op de uitverkorenen Gods. Al de genaden zijn de hunne: aanneming tot kinderen, rechtvaardigmaking, heiligmaking , volharding, heerlijkheid. Alles wordt hun naar de inhoud van dit verbond elk op zijn tijd, wijze en mate toegediend. Dit is het verbond der verlossing, de raad des vredes. Daarin zijn de uitverkorenen begrepen. Hiervan is het verbond der genade onderscheiden. Hoe is de verhouding? Het verbond der genade heeft zijn oorsprong en zijn grond op dit verbond der verlossing tussen God en Christus. Bij Brakel blijft de onderscheiding tussen deze twee.

Dat was de algemene gereformeerde leer. Comrie en Brakel en anderen hebben hier een wijziging in aangebracht, waarbij Engelse theologen hen voorgingen. Deze vereenzelvigen de vrederaad en het genadeverbond. Vele anderen bleven tegen deze vereenzelviging bezwaar koesteren. Daarmee waren zij nog geen voorstanders van een wezenlijk onderscheid tussen het verbond der verlossing en het genadeverbond. Integendeel, zoals Brakel zegt: het laatste is gegrond en geworteld in het eerste. Beide verbonden zijn met de uitverkorenen. Uit het verbond der verlossing vloeit het begin, midden en einde van des mensen zaligheid. Eer iemand was, eer hem het evangelie verkondigd werd, zo was in dit verbond al bestemd en besteld, wanneer ieder zou geboren worden, wanneer en door wat middel hij overgebracht zou worden, hoeveel genade, troost en heiligheid, strijd en kruisen hij in dit leven zou hebben. De uitverkorenen behoeven maar in ontvangst te nemen. Als zij nu in hun ellende neerliggen moeten zij op dit verband der verlossing zien en van daaruit werken in het overgaan in het genadeverbond. En als zij in dit verbond der genade leven moeten zij de raad des vredes tot een grond stellen. Men zal dan op het verbond rusten en niet afhangen van de vastheid van zijn geloof en godzaligheid of van de onvastheid daarvan. Ook zal men iedere voorkomende genade en elke invloed des Geestes erkennen uit dit verbond voort te komen. De Heere Jezus is uitvoerder van de zaligheid der uitverkorenen ook door ze te brengen in de band van het genadeverbond. Wat is er nu tegen om de raad des vredes met het verbond der genade te vereenzelvigen en beider onderscheid te verwaarlozen?

Prof. H. Bavinck wijst op het onderscheid dat er is en dat de vereenzelviging verhindert. In het verbond der verlossing tussen Christus en de Vader, is Christus Borg en Hoofd, in het genadeverbond is Hij Middelaar. De vrederaad bleef tot Christus beperkt. De Vader eiste van Hem het dragen der straf en het volbrengen der wet in de plaats der uitverkorenen.

Het verbond der genade neemt er ook de mensen bij en eist van mensen geloof en bekering. Deze zaken heeft Christus niet in hun plaats kunnen volbrengen. Het pactum salutis (vrederaad) is eeuwig en loopt over de verwerving der zaligheid, het genadeverbond handelt over de toepassing der zaligheid, neemt in de tijd een aanvang en heeft onderscheidene bedelingen. Dit onderscheid neemt echter de eenheid niet weg.

Er zijn in de Schrift slechts twee verbonden: het werkverbond voor de gevallen mens en het genadeverbond na de val. Maar is dan dit niet het onderscheid dat het verbond der verlossing met Christus is gesloten en het verbond der genade met Adam e.a. is opgericht? Neen, zo mag men het niet stellen. Adam, Noach, Abraham, enz. komen hier voor als in Christus begrepen. Hij is het Hoofd. God de Vader is de ene partij, mensen aangemerkt in Christus de andere partij.

In de verbonden met Adam is de Heiland de Borg en Middelaar, die voor de verwerkelijking van het verbond instaat. Het genadeverbond is niet zo maar met een mens op zichzelf gesloten. Christus, het Hoofd, verwezenlijkt het verbond door Zijn Geest in de harten, bedient het aan zondaren, schenkt de weldaden er van, neemt de zijnen in het verbond op. Heel het verbond der genade is van het begin tot einde Christus toebetrouwd. Daar is niets in voor iemand, die buiten Christus is. De Borg deelt de door hem verworven weldaden uit. In dit verbond kan men Christus niet los denken van de zijnen en de zijnen niet van Christus.

Bij de gereformeerde theologen ontbreekt dus de voorstelling, dat niet-uitverkorenen op gelijke wijze in het verbond zijn als de uitverkorenen. Maar toch zijn ze op een of andere wijze er bij betrokken. Dit geldt bijzonder voor de kinderen der gelovigen, die het sacrament des doops ontvangen. Op een of andere wijze zijn ze kinderen des verbonds, maar niet allen op dezelfde wijze.

Als we de gang van het Doopformulier volgen, zien we, dat elk verbondskind wederom geboren moet worden, wil het welzijn voor de eeuwigheid. Om deze wedergeboorte wordt in het gebed vóór de Doop gebeden. Na de Doop wordt God gedankt voor de schenking van de weldaden. In het gebed na het Heilig Avondmaal wordt God gedankt voor de schenking en deel-achtig-making. Wat moet men onder deze schenking in het dankgebed van het Doopformulier en in Zondag 7 verstaan?

Ik meen dat Comrie dit verhelderend verklaart als hij er onder verstaan wil een schenking of aanbieden in de belofte van het evangelie. De gehele zaligheid wordt een gave genoemd, die God ons in het Evangelie voorstelt, aanbiedt en uit vrije genade schenkt. Hij wil dit schenken tweeledig aanmerken, zoals er ook tweeërlei roeping is. , , De algemenen aanbieding (gelijk de algemene roeping) of het schenken van Christus wordt allen, waar het Evangelie verkondigd wordt gedaan, opdat zij zich daarvan bedienen zouden en de gave Gods aannemen en het zegel zetten op Gods getuigenis, dat Hij waarachtig is.

Ofschoon dit nu een recht geeft om de weldaad, die God aanbiedt of schenkt, voor zich in het bijzonder te omhelzen en 't oordeel verzwaart als wij het niet doen, zo zijn wij nochtans zo zorgeloos, goddeloos, blind en ongevoelig, dat wij dit verwaarlozen en niet de minste acht daar op geven, noch geven kunnen... Ondertussen, de Heilige Geest, als het Hem behaagt, werkt alzo dat Hij dit aanbod, hetwelk in het algemeen gedaav wordt, door deszelfs onmiddellijke, krachtdadige en onwederstandelijke w r erking zo doet indringen in onze harten met Goddelijke overtuiging, dat wij overtuigd worden, dat datgene wat God in het algemeen aanbiedt aan anderen, dat Hij dit alles om niet ons voor onszelf in het bijzonder aanbiedt en schenkt".

De schenking is dus algemeen in deze zin van aanbieding. Iemand schimpte wel op Comrie, tenminste op de gedachte van deze schenking, welke hij krachteloze schenkingen noemt, maar ik zou het in deze toch maar met Comrie en met andere Godgeleerden willen houden. Elk gedoopt kind nu moet deze schenking door een waar geloof deelachtig worden gemaakt en zo gaat de uitverkorene in het aangeboden verbond in. Het genadeverbond wordt opgericht met de uitverkorenen. Er zijn slechts twee verbonden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen