DE HAND

(slot)

Tot de taak der ouderlingen behoort volgens Ordinantie 14 het samenbrengen van de gemeente rondom Woord en sacrament en ook de ambtelijke tegenwoordigheid bij de kerkdiensten. Let op het woord ambtelijke. Want, als ik het wel heb, wordt van de ouderling in sommige modaliteiten niet gevraagd, dat hij een voorbeeld is in de kerkgang. Hij moet wel de gemeente onder het Woord brengen, doch hem wordt min of meer oogluikend toegestaan om dan zelf onder de kerkdienst te gaan wandelen of iets dergelijks. Men zegt tenminste dat dit meer dan eens gebeurt. Die ambtelijke tegenwoordigheid is dus wat anders dan de trouwe aanwezigheid. Zij zal betrekking hebben op de keren dat de ouderling dienst heeft, zoals dat heet. Maar misschien is dit een uitleg van mij en overtreden de ouderlingen, die zonder wettige redenen een kerkdienst verzuimen de orde der Kerk. Want ik voor mij meen, dat onze ouderlingen, zoals dat onder ons de gewoonte is en voorts bij vele anderen, hoop ik, een voorbeeld moeten zijn van heilige wandel ook in het bezoeken van de kerkdiensten. Zij hebben immers de zorg voor de schapen. Zij moeten toezien, dat de gemeenteleden op de rechte wijze met het Woord der waarheid gevoed worden.

Zij moeten acht geven op de prediking van de voorganger en op het luisteren van de kerkgangers. Daarom moeten zij een voorbeeld van eerbied en rust zijn voor heel de gemeente in het huis des Heeren. Men zegt wel eens dat dominees slechte kerkgangers zijn, maar dat mogen de ouderlingen nooit wezen. En dan is er nog de bijzondere ouderling, de ouderling van dienst. Hij is op onze dorpen niet zo bekend maar in grotere plaatsen is er een rooster van zijn beurten. Het is die ouderling, die de predikant voorgaat naar de preekstoel. Daar drukt hij hem de hand vóór de dienst. Dat hebben op onze dorpen de ouderlingen en diakenen in de consistorie reeds gedaan. We moeten, zou ik zeggen, aan die handdruk van de ouderling van dienst geen al te liturgische waarde toekennen. Het is te hopen, dat deze ouderling en de hele kerkeraad met de predikant een eenheid vormt. De predikant heeft zich biddend voorbereid voor de prediking. Maar dat is bij de ouderling ook niet achterwege gebleven. Hij heeft zo in de week ook wel eens lopen zuchten of de Heere een goede preek wou geven, die vrucht voort mocht brengen.

En ook de diakenen hebben dat begeerd. Zo is het toch in de kerkeraden, of niet? Kijk en nu geven 's zondags al die kerkeraadsleden 's zondags hun dominee de hand om daarmee uit te drukken: Wees nu niet te bang, want wij zijn er ook nog en wij hebben om u heen gestaan voor het aangezicht Gods en staan nog om u heen.

Zo is het een ambtelijke handdruk en de laatste volgt voor het betreden van de kansel. Men heeft weieens beweerd, las ik ergens, dat het opleiden en handgeven in het begin der samenkomst inhield, dat voor de ogen der gemeente de kerkeraad aan de predikant opdraagt de eredienst te verrichten. Dat is toch moeilijk te handhaven. Die opdracht heeft de predikant reeds gekregen bij zijn bevestiging in het ambt. De kerkeraad heeft daartoe in zijn beroepsbrief opdracht gegeven. Het bevestigingsformulier heeft dat uitvoerig voorgehouden. En als de kerkeraad een dominee van buiten de gemeente verzocht, is in dit verzoek ook reeds de opdracht besloten. Neen, ook zonder die handdruk zou de dienst toch door kunnen gaan.

De handdruk is alleen de uitdrukking van de gemeenschap in dezelfde strijd en

dienst des Woord. Hoe beter de persoonlijke verhoudingen zijn en hoe groter het medeleven van de kerkeraad met de prediking des te schoner en sterker is deze handdruk.

Maar als het nu eens een ringdominee betreft, die een andere leer verkondigt? Dan zal de handdruk vóór de dienst niet de grootste moeilijkheden geven. Ieder wenst hem een recht inzicht toe in de Heilige Schrift. De leraar uit de ring is overtuigd, dat hij geen ander evangelie brengt, dan het rechte evangelie. Alleen doet hij het misschien, z.i. een beetje anders. Maar dan kornt het einde van de dienst. En als nu de kerkeraad of de ouderling van dienst een ander evangelie gehoord meent te hebben wat dan? Want de handdruk na de dienst wordt gewoonlijk beschouwd als een betuiging van instemming met de waarheid der prediking. Dat wil niet zeggen, dat de ouderling van dienst, om bij deze nu maar te blijven, geen enkel bezwaar heeft, maar het wil wel zeggen, dat deze ouderling het met de grond en de kern van de prediking eens is en van daaruit kan beloven, hartelijk te zullen bidden om Gods zegen over dit Gods Woord.

Nu is het in sommige gemeenten de gewoonte, dat de handdruk vlak na de prediking in tegenwoordigheid der gemeente gegeven wordt. Daar nu kunnen de moeilijkheden het meest en het eerst rijzen. Gebeurt het in de consistorie, dan kan het onderling besproken worden als n.l. de ouderling van dienst de hand meent te moeten weigeren. Dan is er nog een vraag. De ouderling van dienst, biedt hij de hand der gemeenschap alleen voor zichzelf of veeleer uit naam van de kerkeraad en gemeente? De bedoeling is, dat hij handelt uit naam van de anderen mede. Maar hij staat eerst voor zichzelf en hij kan alleen te rade gaan met zijn eigen oordeel. Misschien weet hij, dat een deel van de gemeente of een deel van de kerkeraad het met de gehouden prediking eens is, maar de ouderling is geen robot, die reageert op de mening, die de meerderheid in hem stopt. Hij is een eigen persoonlijkheid. Wijkt de prediking volgens hem in de grond van het evangelie en de belijdenis der Kerk af, dan geeft hij de hand niet. Dat spreekt van zelf. Anders, dunkt me, wordt het een grote massa huichelarij in de kerk. Daar hoeft ook de voorganger geen bezwaar tegen te hebben. Als hij een ander evangelie brengt, moet hij de ander het recht geven het daarin niet mee eens te zijn.

Nu komt het mij voor, dat men deze conflicten moet vermijden. Dat kan gemakkelijk door in gemeenten, waar botsingen dreigen, de handdruk na de preek voor de consistorie te bewaren. Anders loopt men gevaar, dat men in de gemeente al uit gaat zien, hoe het dit keer af zal lopen. Voorts moet de predikant, als hij gelijk overtuigd is, dat de ouderling hem niet begrijpt, met dubbele zachtmoedigheid bekleed zijn, gelijk dat iedere predikant past, maar niet altijd even gemakkelijk is.

Vervolgens moet de ouderling wenende weigeren. Dat is allemaal duidelijk. Maar het is ook zeker, dat menige ouderling van gereformeerde belijdenis zit te beven onder een midden-orthodoxe of dergelijke preek. Wat moet ik nu straks doen? Moet ik de hand weigeren? Wat zal daar weer uit voortkomen?

Deze broeders zoeken meest de strijd niet. En dan is het zaak dat de kerkeraad, in gemeenten waar de eenheid ontbreekt, regelingen treft om botsingen te vermijden. Men mag van een gereformeerd ouderling niet vragen, dat hij de hand geeft op een midden-orthodoxe of vrijzinnige preek. Daar kan deze ouderling de rechterhand der gemeenschap niet op geven. Zullen wc het dan maar louter als een formaliteit gaan zien? Kan dat? Ik geloof het niet. Maar het moet toch ergens uitkomen dat in onze kerk nog altijd de nood der prediking is. .

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen