De synode vergaderde

(3)

Op de derde dag van de novembervergadering van de generale synode kwam het derde belangrijke onderwerp aan de orde. het Getuigenis! Nu kan men veel kritiek hebben op het beleid van de synode — en dat hebben we — maar toch moet gezegd worden dat men terstond onderkend heeft dat met het Getuigenis een belangrijk stuk in het midden van de kerk was neergelegd, zodat men terstond besloten heeft om het op de agenda van de synodevergadering te plaatsen zodat het uitvoerig besproken kon worden. En dat is dan ook gebeurd. Was er bij de behandeling van de twee andere hoofdpunten: Kerk en Wereld en het kosmokomplot en het Ikor, reeds een zekere spanning merkbaar, die spanning kon iedereen aanvoelen toen op woensdagmorgen het Getuigenis aan de orde werd gesteld. Toch hebben we de hele dag de indruk gehad dat de synodeleden niet aan de klem van dit Getuigenis hebben kunnen ontkomen. En hoewel er veel kritiek door synodeleden op de inhoud ervan, of misschien meer nog op wat er niet in stond, naar voren werd gebracht, was het toch duidelijk dat de meerderheid van de synode een koersverandering wenst en dat men zich niet langer door een luidruchtige minderheid in een bepaalde hoek van horizontalisme en een strijd om verandering van de" maatschappelijke structuren wilde laten drijven. Eigenlijk durfde geen enkel synodelid de zeven punten van het Getuigenis waarin de fundamentele stukken van het geloof worden besproken af te wijzen. Zelfs de vrijzinnige Ds. Scholten van Eindhoven moest bij alle kritiek zeggen dat hij door het Getuigenis geraakt was en dat hij wil nazeggen wat hier beleden wordt. Alleen vraagt men zich dan wel af welke inhoud men dan geeft aan bepaalde woorden en uitdrukkingen. Ook mevr. de Ruiter-de Zeeuw zou niet tegen het Getuigenis willen stemmen, hoewel zij ook haar kritiek heeft. En zo was het eigenlijk met alle synodeleden. Dat we met deze instemming onverdeeld blij zijn willen we hiermee zeker niet zeggen. Men kan soms een veel duidelijker situatie scheppen door ronduit voor of tegen een dergelijk stuk te spreken. En daar was door Prof. Dr. G. C. van Niftrik eigenlijk aan het begin van de vergadering om gevraagd, mede namens de andere ondertekenaars: „Wij vragen de synode zich duidelijk uit te spreken. Het gaat ons niet om een adhaesiebetuiging met zülk een aantal reserves, dat er van geloofsgemeenschap niet zo heel veel meer overblijft. Een nader bekijken van het Getuigenis kan o.i. niet aan een commissie worden overgedragen. Op grond van de duizenden reacties, die bij mevr. van Ruler en bij meerderen onzer zijn binnengekomen, kan ik de synode alleen maar verzekeren, dat de kloof tussen haar en het „grondvlak" alleen nog maar groter zou worden, wanneer nu het besluit zou worden genomen aan de formuleringen van het Getuigenis wat te gaan sleutelen en enkele andere punten daarbij op te nemen. De gemeente wil nu iets horen van de synode! Een duidelijke uitspraak! De synode moet goed begrijpen dat er een ogenblik kan aanbreken, waarop in de Hervormde Kerk de kreet wordt aangeheven: Wij hebben geen deel aan David, en geen erfbezit met de zoon van Isaï! Naar uw tenten, Israël! Zorg nu voor uw eigen huis, David! (1 Koningen 12 : 16). Dat is geen dreigement. Dat is een waarschuwing."

Het viel ons op dat de synodeleden over het algemeen voorzichtig spraken. De adviseurs daarentegen hebben de volle fiolen van hun toorn over het Getuigenis uitgegoten. Een mijnheer R. Wijkstra van de raad voor overheid en samenleving sprak bijzonder fel. Hij kon niet begrijpen dat men dergelijke dingen durfde neerschrijven. Men heeft een geheel vertekend beeld van de situatie gegeven. Dat werd trouwens nogal eens opgemerkt ook door andere sprekers, zodat men wel de indruk moest krijgen dat er eigenlijk niets aan de hand is in de kerk en dat het Getuigenis de plank geheel heeft misgeslagen. Waarover praten we hier eigenlijk vandaag, zo vroeg Ds. Abelsma zich af. Men wekt de indruk dat er eigenlijk niets aan de hand is. Maar hoe komt het dan dat het geluid van de rechtervleugel wel wordt aangehoord maar niet gehonoreerd? Hoe komt het dat er geen „bonders" meer in het moderamen van de synode zitten omdat ze het er niet hebben kunnen uithouden? Zijn conclusie was dat de bonders en confessionelen niet in het beleid passen, zoals het tot nu toe is gevoerd. Maar om terug te komen op de adviseur van de raad voor overheid en samenleving, zijn kritiek was dat de toonzetting zelfverzekerd was, dat de inhoud onbillijk en liefdeloos was, dat het stuk wereldvreemd was en dat er gevaarlijke kanten aan dit stuk zaten omdat men er zijn maatschappelijke en politieke verantwoordelijk erdoor zou kunnen vergeten. Zijn nadrukkelijk advies was dan ook — hoewel het Getuigenis goede woorden spreekt over het geloof — om dit stuk af te wijzen. Die goede woorden over het geloof hebben zeker niet zo'n grote betekenis voor mijnheer Wijkstra, zo moesten we wel concluderen.

Ook de kerkelijke hoogleraar Prof. P. J. Roscam Abbing keerde zich zeer sterk tegen dit Getuigenis. Volgens hem is de toon verkeerd, de inhoud bestaat uit waarheden, halve waarheden en leugens en de teneur is afschuwelijk. Hij wil niet doorgaan onder het juk van dit Getuigenis. Toen hem echter bewijzen werden gevraagd kon hij geen antwoord geven dat steek hield. Het was een beetje onwaardig voor een hoogleraar.

Gelukkig werden er verschillende andere stemmen gehoord in de vergadering van de synode. We kunnen die stemmen niet allemaal aan het woord laten in het

bestek van dit artikel. Maar we willen toch even herinneren aan het bewogen woord van Ds. Ph. Cornelder van Rotterdam die zei door dit Getuigenis geraakt te zijn tot in het diepst van zijn hart. Hij heeft hier het evangelie herkend, het evangelie van de rechtvaardiging van de goddeloze door het geloof alleen. Hij getuigde daarbij van zijn persoonlijk geloof in de Heere Jezus Christus en Die gekruisigd. En hij meende er goed aan te doen zo persoonlijk te getuigen ook in deze synodevergadering. Ds. J. C. Delbeek van Hardegarijp deelde mee dat de classis Leeuwarden zich gedistantieerd heeft van de uitspraak van de Provinciale kerkvergadering van Friesland, die zich tegen het Getuigenis opstelde. Positief spraken de hervormd gereformeerde leden van de synode zich uit over het Getuigenis. Ds. H. Binnekamp was er diep door getroffen en postief bepaald bij de rijke inhoud van de eeuwenoude belijdenis. Hij vond dat het aanvaard moest worden als startpunt voor een gesprek in de kerk om in profetische solidariteit elkaar aan te spreken op het niet-functioneren van de belijdenis. Ds. W. Kalkman vroeg de synode dit Getuigenis tot het hare te maken. En dan van daaruit de dialoog beginnen over de problemen die vanuit de wereld op ons aankomen. En Ds. L. G. Zwanenburg merkte op dat alleen datgene recht heeft in de kerk wat haar belijdenis niet weerspreekt. De kerk moet een belijdende kerk zijn. De wereld heeft het nodig om te getuigen van het geloof. Maar ook de kerk zelf en de kerk in oecumenisch verband heeft het nodig. In een indringend betoog heeft Prof. Jonker de achtergronden van het Getuigenis belicht. Zijn woorden maakten diepe indruk op de synode en beinvloedden de eindstemming. Ir. J. van der Graaf merkte op dat het Getuigenis reeds veel gedaan heeft. Hij stelde de vraag of de prediking nog wel gedragen wordt door de gerechtigheid van Christus en of de prediking de onzekerheden niet menigmaal voedt. Hij zei dat uit de gescheiden kerken met spanning gezien wordt naar wat er gebeurt in de hervormde kerk. Uit eigen kerk en daarbuiten verwacht men dan ook een antwoord van de synode op dit Getuigenis.

Nadat op deze wijze de gehele dag gesproken was, trok het moderamen zich terug om zich te bezinnen op een voorstel. Men kon de spanning wel snijden onder de synodeleden en de persmeneen en de vele bezoekers. Toen kwam het voorstel dat met algemene stemmen werd aanvaard:

„De Generale Synode verklaart met erkentelijkheid te hebben geluisterd naar het Getuigenis dat haar voorgelegd is. Zij heeft er grote bewogenheid in gehoord met geestelijke nood en onzekerheid in de kerk. Omdat zij deze bewogenheid deelt, hoopt zij van harte dat dit Getuigenis dat belangrijke aanwijzingen geeft met betrekking tot wat de kern van haar belijden is, in brede kringen zal worden gelezen en overdacht. Wat de afwijzing van bepaalde politieke ideologieën betreft, meent zij dat enerzijds vereenzelviging van welke ideologie dan ook met de prediking van het Evangelie met klem dient te worden afgewezen, maar dat anderzijds met des te meer nadruk op het onlosmakelijk verband tussen geloof en politieke verantwoordelijkheid dient te worden gewezen.

De Generale Synode wil met behoud van bijbels verantwoorde tendenties van het „Getuigenis" gaarne voortgaan met een bezinning op en een verdere evaluatie van alles wat in de Generale Synode in verband met het Getuigenis naar voren is gebracht, daarbij ook rekening houdende met datgene dat in de kerk naar aanleiding van het Getuigenis is gezegd. Zij hoopt het resultaat van deze bezinning op zo kort mogelijke termijn aan de kerk te kunnen voorleggen en in staat te zijn daarna een boodschap ter voorlichting en bemoediging aan de gemeenten te kunnen zenden."

Eigenlijk toch een wonder. Zeker, we weten wel dat het er nu op aankomt hoe een en ander wordt uitgewerkt. Maar het is toch wel duidelijk dat dit Getuigenis iets heeft losgemaakt dat men niet vergeten kan wil men tenminste vergaderend bezig zijn op het erf van de kerk en getuigend naar buiten. Nee, alles zal zeker niet ineens veranderen. Maar door dit Getuigenis en door de weerklank die het gevonden heeft in zo'n brede kring is er in veler harten toch nieuwe hoop gekomen. Daarom moeten we er mee bezig zijn, want dit Getuigenis moet doorwerken ook in onze eigen

gemeenten en in de hele kerk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen