Kleine kroniek

De rooms-katholieke kerk
Goed kan ik me nog de tijd herinneren dat er sprake was van het „roomse gevaar" in ons land. Daarmee bedoelde men dan dat de rooms-katholieken de meerderheid zouden krijgen van de bevolking van Nederland en dat er dan sprake zou zijn van een roomse overheersing. Dan zouden we weer aangekomen zijn bij het beginpunt, toen ons volk worstelde om de vrijheid de Heere te mogen dienen overeenkomstig Zijn Woord. Toen de roomse inquisitie de hervormingsgezinden te vuur en te zwaard vervolgde, toen zoveel martelaren gestorven zijn om hun geloof in de Heere Jezus Christus en hun vertrouwen op Hem alleen, op die enige Naam, die onder de hemel tot zaligheid is gegeven. Allerlei berekeningen werden gemaakt, waaruit bleek dat de geboortecijfers bij de roomskatholiekcn zo hoog waren dat over een aantal jaren meer dan de helft van de bevolking tot de roomse kerk zou behoren. En dan zou het weer met de vrijheid gedaan zijn in ons land op verschillende punten om de Heere te mogen dienen zoals Hij het in Zijn Woord heeft bevolen. Dan zou niet meer van een protestantse natie kunnen worden gesproken, dan zou ons land ook weer een rooms land zijn.
Maar hoe anders is een en ander gelopen. De ontkerstening die onder de protestanten reeds zo ingrijpend had huisgehouden kwam ook over Rome. En meer dan dat. Er kwamen in de rooms-katholieke kerk zoveel veranderingen dat het roomse kerkvolk diep in haar geloof werd geschokt. Veel van wat vroeger als noodzakelijk werd aangegeven werd nu zonder meer opzij gezet. En er zijn verschillende roomsen geweest die tegen me gezegd hebben: Onze kerk heeft haar geloof overboord gezet en nu hebben we niets meer. Het kerkbezoek nam sterk af. Priesters kunnen bijna niet meer aangeworven worden. De kloosters zijn leeggelopen. En de vrijzinnigheid heeft zijn duizenden verslagen. Toch heeft dit alles bij sommige groeperingen reactie opgeroepen. Vooral het feit dat veel oude vormen zonder meer zijn afgeschaft, dat de oude latijnse missen niet meer gelezen worden, dat de tradities van eeuwen zijn doorbroken, is bij velen hard aangekomen. En ook in ons land is er een groep roomsen die aan dat oude willen vasthouden. Maar niet alleen in ons land. De laatste tijd hebben we weer veel kunnen lezen over bisschop Marcel Léfèbvre, die een conflict heeft met de paus. Hij is tegen alle veranderingen, die in de r.k. kerk door het tweede Vaticaanse concilie tot stand gekomen zijn. Nu heeft men mij de vraag gesteld of we toch eigenlijk niet blij moeten zijn met mannen als deze bisschop. Maar ik zou elke vergelijking met onze strijd in eigen kerk met die van deze bisschop nadrukkelijk willen afwijzen. De hervormd gereformeerden willen niet strijden voor een traditioneel geloof, maar voor gehoorzaamheid aan Gods Woord. Vanwege de ongehoorzaamheid van Rome aan dat Woord is de reformatie ontstaan. En tegenover de oude leerstellingen en de oude tradities van Rome staan we net zo goed als tegen de nieuwe. Zeker, in de nieuwere roomse stromingen zijn nog meer schriftuurlijke waarheden weggeworpen. Daarom hébben we ook van de roomse kerk-nieuwe-stijl geen enkele verwachting. Daarom kunnen we het oecumenisch streven met het oog op het Rome van nu net zo min waarderen als dat met het oude Rome.

Aartsbisschop Léfèbvre in de ban?
De laatste weken heeft men kunnen lezen dat de bisschop Léfèbvre door de paus „in de ban" zal worden gedaan wanneer hij op de weg van „de ongehoorzaamheid" voortgaat. Dat herinnert ons aan de banvloek die over Maarten Luther is uitgesproken. Maar dat ging over het diepste wezen van het geloof, dat de paus verwierp, over de rechtvaardiging door het geloof alleen. Nu wordt deze bisschop in de ban gedaan omdat hij vast wil houden aan de oude tradities die men ook tegenover de hervormingsgezinden vasthield in de dagen van de reformatie. Over het algemeen weet Rome in onze tijd alle stromingen en richtingen nogal bijeen te houden. Maar in het geval van bisschop Léfèbvre lijkt de paus te falen. Hij is al geschorst in de uitoefening van zijn functies. In Econe in Zwitserland heeft hij een eigen seminarie. Hij heeft de seminaristen die afgestudeerd waren tot priester gewijd ondanks het uitdrukkelijk verbod van de paus. En nu zal de paus zijn bedreiging waar moeten maken. Wanneer u dit leest is dat misschien al gebeurd. De bisschop heeft zich openlijk verzet tegen de paus. In „Trouw" lazen we:
„Wij aarzelen niet, op de ingeslagen weg voort te gaan", riep de 71-jarige Franse Aartsbisschop gisteren in zijn preek, die aangehoord werd door vierduizend volgelingen, die uit geheel West-Europa naar Econe waren gekomen.
Lefebvre zei, dat hij niet wenste te behoren tot een kerk, waar dieven, wolven en huurlingen waren binnengedrongen. „Wij willen geen overspelcrs zijn. Wij weigeren mee te werken aan de vernietiging van de kerk. Wij kunnen niet dulden, dat de hoogste gezagsdragers van de kerk vriendschap sluiten met onze vijanden."
De aartsbisschop definieerde deze vijanden als „communisten en vrijmetselaars". Hij wees op het feit, dat de paus onlangs de Hongaarse partijleider Janos Kadar („die het bloed van katholieken heeft vergoten") in audiëntie heeft ontvangen. „Wij begrijpen het niet meer. Dit is niet meer onze katholieke kerk, ons katholiek geloof", aldus Lefebvre. „Wie is de paus? Wat is het Vaticaan? Wat is de Heilige Stoel? De laatste vijftien tot twintig jaar hebben de mensen in de Heilige Stoel zich afgewend van het katholiek geloof. Wat blijft er over van de katholieke kerk? Als u om u heenziet, ziet u seminaries gesloten of te huur."
Tot zijn volgelingen zei hij: „ U bent de militante kerk. Wij houden ons geheel aan de voorschriften van de kerk, maar zij willen dat wij ons neerleggen bij haar vervalsing. Dat weigeren wij."
Lefebvre zei, dat hij dinsdag nog een stuk in handen had gekregen, dat geschreven was door 185 Duitse theologen. Die zeiden, dat zij geen verschil meer konden aanwijzen tussen dominees en priesters. „Van zo'n kerk wens ik geen deel uit te maken. Het enige wat wij vragen is, ons ons geloof terug te geven."
De verwachting is, dat wanneer de kerk inderdaad aartsbisschop Lefebvre zal excommuniceren, hij als puntje bij paaltje komt maar een betrekkelijk kleine groep zal overhouden. Buiten Frankrijk en Zwitserland heeft hij nauwelijks aanhang.
Onder de veertien nieuw gewijde priesters zijn tien Fransen, een Amerikaan, een Australiër, een Engelsman en een Zwitser. Volgens het r.k. kerkelijk recht kunnen zij hun ambt niet wettig uitoefenen, daar zij hun wijding ontvangen hebben van een aartsbisschop die zelf geschorst is." —
Men verwacht nu dat de paus niet meer terug kan en Léfèbvre wel moet excommuniceren:
„Excommunicatie betekent, dat men verstoken is van de sacramenten en van alle kerkelijke diensten, ook van een kerkelijke begrafenis. Men mag alleen preken horen. Er is nog een speciale strenge vorm van excommunicatie, waarbij de gelovigen ook elke omgang met de geëxcommuniceerde verboden wordt. Maar deze vorm wordt uiterst zelden toegepast.
Vorig jaar werd nog een Vietnamese bisschop in ballingschap geëxcommuniceerd, Ngo Dinh Thuc, een broer van de vroegere dictator Ngo Dinh Diem, omdat hij in Spanje vijf sektarische priesters op eigen houtje tot bisschop had gewijd. De excommunicatie werd opgeheven nadat hij boete had gedaan, maar hij is nog steeds in zijn priesterlijke functies geschorst." —

Voor Lefèbvre geen weg terug
Voor de paus is er geen weg terug, maar voor de weerspannige bisschop ook niet. Dat heeft hij trouwens duidelijk laten blijken:
„Toepassing van de maatregel — zoals nu staat te gebeuren — zou van mgr. Lefèbvre een soort martelaar maken, terwijl het „verbeterend" karakter ervan wel vergeten kan worden. Het zit er namelijk niet in, dat de bisschop op zijn schreden zal terugkeren, en alsnog de kerkelijke vernieuwingen van de jaren zestig zal accepteren. Volgelingen van Lefèbvre hebben er al op gewezen, dat er in de geschiedenis van de kerk heiligverklaringen zijn te vinden van gelovigen, die in hun tijd geëxcommuniceerd werden, een opmerking die reeds het naderend martelaarschap van de man aanduidt.
Een duidelijke aanwijzing van zijn „onverbeterlijkheid" is bovendien te vinden in het feit, dat hij „priesterbroederschap" (twee jaar geleden verboden door de bisschop van Lausanne) heeft vernoemd naar Pius de Tiende, die paus was van 1903 tot 1914.
In de periode van Pius X is een omgekeerde parallel te vinden met de huidige strijd tussen ,Rome' en het seminarie van Econe. Tijdens het pausschap van Pius X werd vanuit Rome een .modernistische' stroming van priesters in Frankrijk de kop ingedrukt. Deze .modernisten' (toen al werd dit scheldwoord gebruikt in de betekenis van ,ketters'), hadden een voor hen veelbelovende paus gehad in de persoon van Leo de Dertiende, de voorganger van Pius. Paus Leo had zijn best gedaan de Franse clerus — veelal nog monarchistisch gezind — te verzoenen met de beginselen van de Franse Revolutie. Met paus Pius bleken de aldus aangemoedigde .republikeinse democraten' onder de priesters minder gelukkig. Paus Pius moest niets van democratische ideeën hebben, en commandeerde de modernisten tot gehoorzaamheid.
Toch zouden hun denkbeelden over scheiding van kerk en staat, en over gemeenschappelijke verantwoordelijkheid in de kerk, school maken, tot aan de dag van vandaag." —
Het valt niet te ontkennen dat de ongehoorzame bisschop het gelijk eigenlijk aan zijn kant heeft. Hij verdedigt wat de roomse kerk altijd heeft geleerd. Daarom is er èn voor de paus èn voor Lefèbvre maar één weg, de weg der waarachtige bekering, de weg naar de gehoorzaamheid aan Gods Woord. In die weg zou de goede weg gevonden worden, de weg achter de Heere Jezus, de Koning van de kerk aan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen