Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kerstfeest: Revolutie op aarde?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kerstfeest: Revolutie op aarde?

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Alles is anders tegenwoordig. Wat je vroeger goed deed, doe je tegenwoordig juist verkeerd. De vrome van weleer is de huichelaar van nu. Waar je van leerde vijftig jaar geleden dat je tegen moest wezen, daar moet je tegenwoordig je voor inzetten. Het is een omkering van vele waarden. Het wordt hoog tijd dat wij onze vertrouwde kerstzangen aanpassen aan de nieuwe tijd. Zelfs die in de Bijbel staan. Inspiratie of geen inspiratie. Trouwens dat bekijken we ook anders. Laat ik met het hoogste kerstlied een begin maken. Zou het niet als volgt moeten luiden: Dood is God in de hoogste hemelen, revolutie op aarde en in mensen het onbehagen? Deze tekst is knap bij de tijd, dunkt me.

Revolutie op aarde. Laat ik er een vers uit pakken. Revolutie hangt in de lucht. Het is al revolutie wat de klok slaat. De maatschappij is dringend aan een fundamentele verandering toe. Je begrijpt niet dat de structuren niet vanzelf in elkaar gezakt zijn na alle banvloeken die daarvoor zijn uitgebraakt. En dat alles wat „zit" niet eigener beweging is opgestapt is een raadsel. Het zou er nog best bij kunnen bij de twaalf artikelen: Ik geloof de omwenteling van alle dingen. Blijkbaar hebben onze vaders de Bijbel helemaal verkeerd gelezen. Want er is helemaal geen reden om het zo Groeniaans te bezien. Alsof revolutie per sé in het verlengde moet liggen van ongeloof: Ongeloof en Revolutie! Liever zeg ik geloof en revolutie, indien ik al niet verder ga en beweer dat revolteren het geloven zelf is. Politieke theologie is revolutie en revolutietheologie is de revolutie van de eeuw in de theologie zelf.

Moeilijk is het geenszins, want staat de Bijbel niet bol van revolutie? De vraag of Jezus Christus een revolutionair was wordt door menige theoloog driftig in positieve zin beantwoord. Professor Verkuijl zegt: „De Bijbel is een onuitputtelijk boek. Wij zijn alleen maar kleine vruchtgebruikers. Telkens spreken weer nieuwe, dat wil zeggen andere noties uit de Bijbel ons toe." Ik wil dat niet flagrant tegenspreken. Maar uit het diepst van mijn hart wil ik roepen dat we op onze hoede moeten zijn. De Schrift is geen kameleon. Voor elke halve of kwart eeuw een andere kleur. Elke ketter zijn letter zou uitbreiding krijgen: Iedere omstandigheid een eigen waarheid.

Voor het Kerstevangelie zou ten gunste van de revolutie de nadruk moeten vallen op enkele verzen uit de lofzang van Maria. „Hij heeft machtigen van de tronen afgetrokken, en nederigen heeft Hij verhoogd, hongerigen heeft Hij met goederen vervuld en rijken heeft Hij ledig weggezonden." Dat klinkt maatschappij-bestormend. Ineens zien we Maria heel anders. Wij hebben haar ontmoet als de gezagsgetrouwe en onderworpene. „Zie, de dienstmaagd des Heeren: mij geschiede naar uw woord." Indien iets van tegenspraak bij haar omhoog kwam is het wel door het machtswoord van Gabriël bedwongen. Dan ineens dat felle: Machtigen van de tronen afgetrokken. Dat is onverdunde politieke revolutie. Armen met goederen vervuld en rijken ledig heengezonden. Als dat geen sociale revolutie is! Naar aanleiding van die grimmige loot van de revolutie-stam, de West-Duitse terreur van de RAF, is gezegd dat juist jonge vrouwen in dit opzicht ongelofelijk fanatiek kunnen zijn. Is Maria een verre vooruitloopster van deze groep? Ik heb de overtuiging dat Maria er toch even anders over zingt dan vele revolutionair gezinden, die deze verzen heel vlug voor zich annexeren, menen. Bij Maria is het verzet van vlees en verstand terstond in de kiem gesmoord. Zij was die hoogmoedige, die verstrooid werd in de gedachten van haar hart: zij was de machtige die van haar troon getrokken werd. Op die wijze komen haar woorden: „Zie, de dienstmaagd des Heeren: mij geschiede naar uw woord" in heel ander licht te staan. Ook het vervolg. Nederigen heeft Hij verhoogd: Hij heeft de nederheid Zijner dienstmaagd — de dienstmaagd des Heeren — aangezien.

Dat betekent niet dat we met Maria's kerstpsalm de weg op moeten van de geringste weerstand. De weg van al te veel piëtisme. Niet de methode van de vergeestelijking. Gods Woord predikt de zegen van het geestelijke leven, allerminst de onrijpe druiven van de vergeestelijking. Vergeestelijking is negatieve wereidgelijkvormigheid. Daarom raken uiterst links en uiterst rechts elkaar. Daarom kiezen de kinderen van de vergeestelijkers van de weeromstuit voor hier en voor nu. Het geloof heeft beloften voor het toekomende, doch evenzeer voor het tegenwoordige.

Bladzij na bladzij leert de Schrift dat de rechtvaardige geen vrede hebben kan met de toestanden van de maatschappij. Immers dan zou hij geen oog hebben voor en geen kennis van de zonde. Gezegend met de vernieuwing van hart en leven is elk waar gelovige tot zegen vernieuwend werkzaam in de wereld, waarin hij leeft. De discipelen zijn het zout der aarde. Een gelovige kan geen aanhanger zijn van de status quo. In het uiterste geval zal hij de rechtvaardige opstand niet ontlopen. Ik kan de reformator

Calvijn tot getuige oproepen en ik kan bewijzen ontlenen aan de vaderlandse historie. Bekeert u betekent dat we in breder kringen de ommekeer van alle onrechtvaardige verhoudingen nastreven. Het individuele is de olievlek in goede zin, die zich in het sociale uitbreidt. Hier doet opgeld dat we het éne moeten doen, en het andere niet nalaten. In de theologie zijn er twee schema's, waarmee we moeten leren opereren. Het schema van: en... en, voorts het schema van: of... of. De goede theoloog moeten we leren kennen aan de hand van de vraag of hij het „en... en" alsook het „of... of" juist kan toepassen. Dus niet bijvoorbeeld „of... of" waar het „en... en" moet zijn.

In het voorafgaande heb ik niet gepleit voor de theologie van de revolutie zoals die in de mode is tegenwoordig. Er is een revolutie die ontstoken is aan het brandende vuur van de opstand tegen God. Revolutie om de revolutie. Zoals we spreken van hondsdolheid is er ook revolutiedolheid. Die dit kwaad aanhangen zijn als de hartstochtelijke jager. De buit kan hem niet schelen. Hij geeft die weg. Het jagen zelf is zijn lusten zijn leven. Die op die manier revolutie pleegt is een slaaf van de revolutie.

Een albeslissend verschil is of men ervan uitgaat evenals de Schrift dat de mens, ook hijzelf — en de machthebbers waar hij tegen botst — zondig is en verdorven, óf dat hij de opvatting is toegedaan dat de mens goed is en dat slechts de maatschappij als de grote zondebok moet worden bezien. De vraag is of het hart uitgaat naar Bar-abbas, die om zeker oproer in de gevangenis terecht kwam, of Jezus. In feite is de gelovige de loyale, maar zijn trouw aan de Heere en aan de goddelijke wetten en instellingen kan hem in strijd brengen met de ongoddelijke machten. Gods kind kan het niet verdragen dat de wereld van Gods Schepping, het huis van de Vader, wordt gemaakt tot een kuil van moordenaren.

Uiteraard zal het geloof tevens de wijze, waarop de christen zich verzet tegen onrechtvaardige toestanden, bepalen. Het is de weg van aller dienaar willen zijn. Het is de weg waarop Gods kind de overste Leidsman en Voleinder van het geloof volgt.

Eerder zal hij eigen bloed offeren dan andermans bloed vergieten. Liever wil hij lijden en verdragen dan zijn wil opleggen. Dc christen handelt vanuit de voltooide revolutie. Machtigen zijn van de tronen getrokken en rijken zijn ledig heengezonden. God geeft de overwinning. De christen gaat niet uit van een overwonnen standpunt, maar van de verkregen overwinning. God zij dank, Die ons allen tijd doet triomferen in Christus en de reuk Zijner kennis openbaar maakt in alle plaatsen. Zelfs de martelaarsdood is een triumf. Het geloof zegt: Vrede op aarde. Revolutie niet, tenzij de nood is opgelegd. De tirannie verdrijven, maar alleen als Gods dienaar t' aller stond. Zie, de dienstmaagd des Heeren. Revolutie, als het niet anders kan. Maar wel met het oog op de vrede en beheerst door die vrede zoveel in ons is.

En niet dan nadat in ons hart de machtige van de troon is getrokken. Revolutie, maar niet als revolutionair. Daarom houden we het daarop dat het blijft als het was. Ere zij God in de hoogste hemelen. Vrede op aarde. In mensen een welbehagen.

Putten.

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 25 december 1977

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's

Kerstfeest: Revolutie op aarde?

Bekijk de hele uitgave van zondag 25 december 1977

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's