De eerste Bijbelvertaling

Het is al vele jaren geleden dat een bestuurslid van een christelijke school in een bestuursvergadering vroeg naar de Bijbelvertaling die op de school gebruikt werd. Het hoofd van de school keek wat verbaasd toen deze vraag gesteld werd. Hij begreep eigenlijk niet waar die vraag vandaan kwam. Immers, destijds was besloten dat men op de school de Statenvertaling zou gebruiken en daarom waren er ook Bijbels in die vertaling aangeschaft. Daarom dacht hij: Zou die man misschien denken dat we stilletjes de nieuwe vertaling gebruiken en dat dan wel tegen het bestuursbesluit in? Maar hij beperkte zich in zijn antwoord door alleen maar te zeggen: Natuurlijk alleen de Statenvertaling! En toen verraste het bestuurslid alle aanwezigen met zijn voorstel: „Ik heb gehoord dat er nog een oudere en betere vertaling is en daarom vraag ik me af of we die niet beter op school kunnen gaan gebruiken."

En toen men hem afwachtend aankeek welke die vertaling dan wel zou zijn, zei hij: de vertaling van de Zeventig. Nu, daar hadden de meesten nooit van gehoord. Alleen de dominee die voorzitter was, glimlachte fijntjes en vroeg: Broeder, hebt u die vertaling al eens gelezen en beproefd? Het antwoord was ontkennend, maar hij had erover gelezen dat het een bijzonder getrouwe vertaling was. Maar, zei de voorzitter, dan zullen we de kinderen eerst ook in het Grieks moeten onderwijzen, want deze vertaling is een Griekse vertaling van het Oude Testament! U begrijpt dat er enige hilariteit ontstond onder de bestuursleden en het bestuurslid dat erover begonnen was trok zijn voorstel toen haastig in.

Het is van belang dat alle mensen in hun eigen taal de Bijbel kunnen lezen. De Bijbel is het boek van Gods openbaring. De Bijbel is een boek dat vertelt hoe de levende God zich in de geschiedenis heeft geopenbaard aan Israël en aan alle mensen. Daarom is de Bijbel zo'n wonderlijk bock waarvoor mensen in de loop van de geschiedenis tot vandaag toe hun leven hebben gegeven. Het meest verkochte boek ter wereld is de Bijbel, maar ook het meest bestreden boek. De Bijbel is echter het Woord van God. Door mensen geschreven, door mensen te lezen, maar het Woord van God!

Maar kunnen we dan alles geloven wat in de Bijbel geschreven staat? Er worden immers allerlei verklaringen gegeven over het ontstaan van de wereld en de huidige wetenschap richt zich menigmaal ook tegen de Bijbel. Maar wij houden vast aan het zelfgetuigenis van de Heilige Schrift dat God Zich in Zijn Woord heeft geopenbaard en dat we daarom naar het Woord Gods moeten horen. En de Heiland heeft zelf gezegd dat we de Schriften moeten geloven: „Indien zij Mozes en de profeten niet horen, zo zullen zij ook, al ware het dat er iemand uit de doden opstond, niet laten gezeggen". En daarmee bedoelde de Heere Jezus dan de Bijbel. Mozes heeft geschreven, Jozua zijn opvolger heeft geschreven, Samuël heeft geschreven en vele andere profeten hebben geschreven. Maar ze hebben geschreven wat God gesproken en gedaan heeft. En zo rond 586 voor Christus was het Oude Testament voor het grootste deel klaar. Toen kwam de Babylonische ballingschap. Het volk Israël werd weggevoerd naar Babel. Zeventig jaar later, kwam een deel van het volk terug.

Toen werden ook de laatste delen aan het Oude Testament toegevoegd. Omstreeks vierhonderd voor Christus was het hele Oude Testament klaar. De Joodse indeling is anders dan de onze. Het eerste deel wordt genoemd de Torah, de vijf boeken van Mozes: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. De tweede groep boeken in het Oude Testament wordt gevormd door de profeten, onderverdeeld in zogenaamde „vroege profeten" en de „late profeten". Tot de vroege profeten rekent men Jozua, Richteren, Samuël en Koningen. De late profeten zijn: Jesaja, Jeremia, Ezechiël en de twaalf kleine profeten. De derde groep in het Joodse Oude Testament heet „de geschriften". Zij bestaan uit de dichterlijke boeken: Psalmen, Job en Spreuken en de vijf rollen van: Ruth, Hooglied, Prediker, Klaagliederen en Esther. En dan tenslotte nog de historische boeken: Daniël, Ezra, Nehemia en de Kronieken.

De Heere Jezus vat in Mattheüs het hele Oude Testament samen in de woorden: Opdat op u kome al het rechtvaardige bloed dat vergoten is op de aarde, van het bloed des rechtvaardigen Abels af tot op het bloed van Zacharia, de zoon van Barachia, welke gij gedood hebt tussen de tempel en het altaar" (Mattheüs 23 : 35). Hij noemt hier derhalve een geschiedenis uit het eerste Bijbelboek (Abel) en — naar de Joodse indeling — uit het laatste Bijbelboek, uit het boek der Kronieken (Zacharia).

Wanneer dan echter het Griekse wereldrijk van Alexander de Grote gevestigd wordt en Grieks de taal wordt van heel veel mensen, ook van veel Joden in en buiten het heilige land, ontstaat er behoefte aan een vertaling van het Oude Testament in het Grieks. En rondom 250 vóór Christus was die vertaling klaar. Al spoedig werd die

Griekse vertaling in het gehele Middellandse Zee-gebied gebruikt. Het Grieks bleef een wereldtaal ook toen het Romeinse rijk gevestigd was. Zo was het Oude Testament in het Grieks beschikbaar in de volheid des tijds, toen Christus geboren werd.

De naam van deze vertaling was de Septuagint, wat letterlijk vertaald betekent: de Zeventig. Men verkeerde namelijk in de overtuiging dat deze vertaling het resultaat was van de merkwaardige gebeurtenis die beschreven wordt in de brief van Aristeas. Het misverstand betreft allereerst de vermeende betrouwbaarheid van deze brief: dat deze vertaling ontstaan zou zijn onder aandrang van de bibliothecaris Demetrius van Phaleron, op last van koning Ptolemaeus Philadelphus (285-246 v. Chr.), door de arbeid van Jeruzalemse taalgeleerden, die binnen betrekkelijk korte tijd deze vertaling gereed hadden. Later werden er rondom het ontstaan van deze vertaling van het Oude Testament in het Grieks nog allerlei bijzonderheden geweven.

Plilo van Alexandroë die in de eerste eeuw na Christus leefde wist te vertellen dat de tweeënzeventig bijbelgeleerden elk afzonderlijk een vertaling vervaardigden en achteraf, na onderlinge vergelijking, bemerkten dat zij allen dezelfde vertaling tot stand hadden gebracht, wat als een aanwijzing van het geïnspireerd karakter van deze vertaling van het Oude Testament mocht worden opgevat. We zullen begrijpen dat hier sprake was van veel fantasie. Het is echter wel duidelijk dat de christelijke kerk in haar eerste tijd de Septuagint als een kostbaar bezit bezat omdat in de taal die de meeste mensen konden lezen en verstaan een Bijbel beschikbaar was. Het oudste handschrift van deze vertaling is uit de vierde eeuw na Christus. Door onderzoekingen is vastgesteld dat de Vijf boeken van Mozes het eerst vertaald zijn in het Grieks. Deze boeken moesten immers in de synagoge worden gelezen. Trouwens een vertaling van de profetische boeken was ook nodig omdat niet alleen uit de wet, maar ook uit de profeten moest w T orden voorgelezen in de samenkomsten in de synagoge. Omstreeks 200 voor Christus bestond daarvan ook de vertaling. Later zijn ook de dichterlijke boeken in het Grieks overgezet. Wanneer men een en ander onderzoekt dan wordt het wel duidelijk dat de tegenwoordige vorm van de Septuagint eigenlijk pas 150 voor Christus bestond. Het is duidelijk dat de Septuagint zijn invloed heeft gehad ook buiten het Jodendom. De „godvrezenden" die we in het boek Handelingen tegenkomen zijn heidenen geweest die met deze vertelling van het Oude Testament in aanraking zijn gekomen en die daardoor de God des levens hebben leren kennen. De christelijke kerk heeft zich in de eerste eeuwen van deze Griekse vertaling bediend om het evangelie aan de heidenen te verkondigen. Later waren de handschriften van de Septuagint ouder dan die van de hebreeuwse Bijbel, zodat men zich ervan bediende bij de vaststelling van dc juiste tekst wanneer daar verschil van mening over bestond. Zoals we weten zijn er later veel oudere handschriften van het Oude Testament gevonden, maar vroeger was de Septuagint een belangrijk hulpmiddel bij de vertaling van de Bijbel in de verschillende landstalen.

In elk geval weet u nu waar het over gaat - wanneer u over de vertaling van de „Zeventig" of over de Septuagint leest. Met het bovengenoemde schoolbestuurslid zijn we van mening dat deze Griekse vertaling zeer belangrijk genoemd kan worden voor de kennis van de Bijbel. Maar voor gebruik op onze lagere scholen zouden w r e deze vertaling toch maar liever niet aanbevelen. Laten we ons dan maar houden bij de ons zo bekende en geliefde Statenvertaling. A. V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen