Indrukken uit Schotland
(3)
Naar Dunfirmline
Dinsdagmiddag 13 juni rijden we Portmoak uit... Nog altijd straalt de zomerzon... Kleine witte wolkjes, tegen de azuurblauwe lucht, accentueren het liefelijke en vredige Schotse landschap... Nog één keer kijken we achterom naar het kleine Portmoak, waar Ebenezer Erskine zovele jaren het liefelijke Evangelie van de vrede met God door het bloed van het Lam Gods gepredikt heeft in al z'n volheid, diepte... en breedte!Wat moet de Zon der Gerechtigheid daar boven dat kleine Portmoak gestraald hebben op mid-zomer hoogte!
We rijden nu in westelijke richting... Dunfirmline is ons reisdoel. Nu willen we gaan kijken naar de plaats, waar Ebenezer's broer predikant is geweest... Ralpf Erskine. 't Is ongeveer een klein uurtje rijden... We hebben net even tijd om een voorrede op één van z'n prekenbundels te lezen... Ja, inderdaad, zo was Ralpf...: „Hij opent voor allen zeer wijd de dierbare kabinetten der evangelische beloften, en wijst hun daarin de juiste hulpmiddelen aan tegen alle ellenden en gebreken; in het bijzonder opent hij hun in een gedurig onderwijs de grote belofte van het Evangelie: Christus Jezus zélf, zoals Hij het één en al voor Zijn gelovigen is. Al zijn geschriften rieken doorgaans naar de zoete reuk van de heerlijke kennis van Christus en Die gekruisigd. Zo dikwijls hij maar over Hem handelt — en liij houdt niet op over Hem te handelen — is Christus hem gedurig een verse en levendige Weg. En hoe veel hij ook reeds van Hem gesproken heeft, het is altijd net alsof hij nog niets van Hem gezegd had, zó overvloeiend is zijn pen van de heerlijkheid van Christus, en zulk een springader van levend water is Christus Zelf voor zijn hart. De Heere Jezus is bij hem de sleutel, die alles gedurig moet openen, ook het hart, door Zijn Geest en door middel van de evangelische beloften, ten einde het hart genegen zij, Hem, op Zijn eigen aanbieding, gedurig te omhelzen, en lankmoedig in het geloof steeds Hem te verwachten, tot vervulling en wegneming van alle noden, waarvoor een arme ziel, buiten Hem, in eeuwigheid geen raad weet".
Welk een getuigenis van deze Schotse prediker...! Dat belóóft wat... als we dat zo lezen over de prediking van de evangelische beloften... en dan over dé grote belofte van het Evangelie: Christus Jezus zélf!
We rijden Dunfirmline binnen... Nog nèt hebben we even tijd om over Ralpf Erskine, die hier niet minder dan 41 jaren predikant was, te lezen: „Hij beminde meer het evangeüe te prediken dan de wet; hij dwong zich te drijven, maar het was hem een lust om te trekken".
Welzalig hij, die bij U woont, gestaag U prijst. . .
Door de drukke en nauwe straten van het middeleeuwse stadje Dunfirmline, banen we ons 'n weg. Het moderne verkeer wringt zich in allerlei bochten om een uitweg te vinden temidden van deze verstilde oudheid in steen. En dan ineens zijn we er... zo ongeveer in het centrum van Dunfirmline... middenin in de hoofdstraat... een groot kerkgebouw, met daarvoor een groot standbeeld. We gaan dit maar eens van dichterbij bekijken.
De kerk is gebouwd tegen een lichtglooiende heuvel. Zware en brede stenen trappen geven toegang van de straat naar de hoofdingang van de kerk. En dan staat daar halverwege deze „opgang" een standbeeld. Drie tot vier meter hoog! Op het grote vierkante voetstuk staat met duidelijke letters: RALPH ERSKINE. Daar staat hij dan... een ietwat tengere man in steen... en fijn besneden gezicht met minzame ogen terwijl 'n weelderig krullende pruik neergolft tot op z'n schouders. Vastberaden drukt hij met de rechterhand de Bijbel tegen zijn hart... Zo kijkt Ralhp Erskine daar vanaf z'n eenzame hoogte neer op het drukke straatbeeld vóór hem... auto's, voetgangers... toeristen... ja, en dan ook nog een paar mensen, die geïnteresseerd naar hem staan te kijken, en naar de prachtige kerk achter hem...
Hier heeft hij dus 41 jaren lang gepreekt! En hoe! „Hoe lieflijk, hoe vol heilgenot, O, Heer', der legerscharen God, Zijn mij Uw huis en tempelzangen!" Ralph Erskine woonde hier bij zijn God in de heilige dienst... cn hij prees zijn God gestadig... onafgebroken... als een hemelse dauw kwam de prediking van het Evangelie over de gemeente... zondag aan zondag... 41 jaren lang!
Die gestaag U prijst...! Hierin: Dat alle beloften Gods in Jezus Christus ja en amen zijn!!
We hebben de kerk van binnen bekeken. Het interieur moet wel veranderd zijn. Nu, met grote galerijen in het rond, moeten er zeker zo'n duizend kerkgangers een plaats kunnen vinden... En nóg w T ordt hier iedere zondag van Godswege verkondigd: „Zie, er is een plaats bij Mij!"
Ralph Erskine's levensloop
Op 15 maart 1685 werd hij geboren in Monilaws, een dorp in het graafschap Northumberland. Zijn broer Ebenezer was toen vier jaar. Hun vader was ook predikant. Vader Henry Erskine stamde uit een oude adellijke Schotse familie en moeder Margaretha Halcro was een afstammelinge van Halcro, de prins van Denemarken.
Ralph was nog maar elf jaar oud toen z'n vader stierf. Dit het een bijzonder grote indruk na in z'n jonge leven. Veel heeft Ralhp daarna te danken gehad aan zijn godvrezende moeder. Al heel vroeg bleek Ralph een jongen te zijn met een stille en diepe vroomheid. Ook Ralph zou predikant worden... zo beslisten zijn ouders. Merkwaardig, hoe in dat heel gewone het er ondertussen dan toch maar heel heilig naar toe kan gaan! Op vijftienjarige leeftijd wordt Ralph student aan de universiteit van Edingburgh. Na beëindiging van zijn studie in de Godgeleerdheid, werd hij, net als Ebenezer, eerst huispredikant, cn wel bij een godvruchtig familielid, luitenant-kolonel John Erskine.
Op 14 juni 1709 preekte hij voor het eerst in een kerk, en wel te Culress over 2 Kor. 3 : 5b: Onze bekwaamheid is uit God". Dat zou vanaf dit moment dan ook wel blijken.
Op zondag 7 augustus 1711 wordt hij bevestigd als predikant van de gemeente te Dunfirmline. Ralph is dan 27 jaar. In januari 1714 heeft hij nog op de nominatie gestaan ter vervulling van de vakature in de Schotse gemeente te Rotterdam. Uit het gestelde drietal is hij toen niet gekozen...!
Ralph Erskine was al drie jaar predikant toen hij trouwde met Margaretha Dewar. Nadat zij hem op 33-jarige leeftijd door de dood ontviel, hertrouwde hij enkele jaren later met Margaretha Simson. Uit het eerste huwelijk werden 10 kinderen geboren, van wie er 5 jong stierven. En uit het tweede huwelijk werden er 4 kinderen geboren, van wie er maar één de volwassen leeftijd bereikte.
Zó bleef het verdriet in het leven van deze predikant allerminst uit. Ralph Erskine diende slechts één gemeente, maar nam niettemin een grote plaats in binnen het geheel van de Schotse Kerk. Hij was een zeer strijdbaar man, als het ging om de zuiverheid van de gereformeerde leer in de prediking. Daarbij was hij ook een man met dichterlijke gaven. Enkele gospel sonnets en spiritual songs staan op zijn naam.
Die overwint
Nog diezelfde middag zochten we ons een weg door Dunfirmline naar de machtige kathedraal van dit oude stadje. In dit majestueuze Godshuis rust het stof van de Schotse koning, Robert de Bruce, uit de dertiende eeuw. Zijn stoffelijk overschot rust onder de kansel. Óp dit graf een grote marmeren plaat met het beeltenis van de koning in volle wapenrusting.
We verlaten de halfdonkere plechtige ruimte van deze grote kathedraal, en staan dan gelijk op een heel groot kerkhof. Heel groot, en ook heel oud.
Aan de andere kant van het kerkhof verrijst het stadsbeeld van het oude Dunfirmline... oude huizen, grote kasteelachtige bouwwerken, torenspitsen... dat ligt allemaal weer wat hoger dan dit kerkhof. Onze ogen dwalen over de honderden zerken...
Daar, meer naar rechts, bijna in dc schaduw van de kathedraal... daar staat een grote graftombe. Onder die graftombe rust het stof van de Schotse prediker Ralph Erskine tot de jongste dag. In gedachten verzonken hebben we daar enkele ogenblikken gestaan... bij die hoge graftombe, met het ijzeren hekwerk er omheen. Op 6 november 1752 is hij overleden. Hij was toen 68 jaar. Van zijn laatste woorden waren deze nog duidelijk verstaanbaar: „Ik wil voor altijd een schuldenaar zijn aan de vrije genade". En met de woorden: „Overwonnen, overwonnen, overwonnen!" ontsliep hij in volle wapenrusting. Veenendaal.
C. A. van der Sluijs.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 oktober 1978
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 oktober 1978
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's