De Heilige Geest in het Johannes-Evangelie
Rondom het Pinksterfeest grijpen we als vanzelf naar Handelingen 2. De dienaren van het Woord zijn bij het laatste van alle feesten — als zij zich tenminste willen beperken tot de eigenlijke Pinkstergeschiedenis — in hun tekstkeuze tamelijk gebonden. Voor de Paasdagen hebben ze altijd nog de keuze tussen vier evangelisten, maar waar moeten we de Pinksterstof anders zoeken dan in Handelingen 2?
Nu ik dc laatste maanden uitsluitend heb gepreekt over het Johannes-Evangelie is het me opgevallen dat juist daarin de Heilige Geest vele male wordt genoemd. Weliswaar bevatten ook de andere Evangelie-beschrijvingen teksten die spreken over de Persoon en het werk van de Heilige Geest. Maar veel vaker en ook veel diepgaander is dit het geval bij Johannes.
Uit de Geest geboren
Voor de eerste keer brengt de Heere Jezus in het Johannes-Evangeiie ae Heilige Geest ter sprake in het nachtelijk gesprek met Nicodemus. De rabbi die met de vragen van zijn hart en met de raadsels van zijn leven naar Jezus is gegaan, krijgt al dadelijk te horen: „Voorwaar, voorwaar zeg Ik u, tenzij iemand wederomgeboren wordt, hij kan het Koninkrijk Gods niet zien 1 '. En wanneer dan deze leraar in Israël blijk geeft niet te begrijpen wat Jezus bedoelt, dan zegt Jezus hem dat deze nieuwe geboorte, deze geboorte van bovenaf, geschieden moet en kan „door water en Geest". x
De bedoeling is duidelijk. Nicodemus had natuurlijk gehoord dat Johannes dc Doper aan het werk was. Dat velen naar de Jordaan gekomen waren om door hem gedoopt te worden. Waarom was dat nodig? Dat heidenen deze doop moesten ondergaan, dat begreep Nicodemus wel. Maar de Farizeeërs en de Schriftgeleerden, waren die dan ook onrein? Dat gaf een knak aan zijn zelfbewustzijn. En nu zegt Jezus: Jamaar, het is het water niet dat u reinigt, het is de Geest Die het leven vernieuwt. U bent zo verdorven dat u totaal en radicaal vernieuwd moet worden. Er is niets minder nodig dan een nieuwe geboorte, een geboorte uit water èn Geest.
En hoe dat geschiedt? Dat is onnarekenbaar. Net als de wind. De wind blaast waarheen hij wil en gij hoort zijn geluid, maar gij weet niet vanwaar hij komt en waar hij heengaat. Zó is een ieder die uit de Geest geboren is. We horen de wind ruisen, loeien soms. De boer en de schipper zijn van de wind afhankelijk. Maar wie kent de oorsprong, wie kent het einddoel van de wind? Dat blijft voor ons verborgen. Zó vrijmachtig en onnaspeurlijk werkt de Heilige Geest.
De Geest Die levend maakt
Ook in de synagoge van Kapernaiim heeft de Heere Jezus gesproken over het werk van de Heilige Geest. Hij had de joden geërgerd met Zijn woord: Tenzij gij het vlees van de Zoon des mensen eet en Zijn bloed drinkt, zo hebt gij geen leven in uzelf. Ze hebben tegen elkaar gezegd: deze rede is hard, wie kan ze horen? Het klonk hun zo aanstotelijk in de oren: Zijn vlees eten en Zijn bloed drinken.
En daarop gaat Jezus hen leren dat zij deze woorden niet vleselijk, maar „Geeste"lijk moeten verstaan. Zijn woorden zijn immers, zoals Hij Zelf zegt, „Geest en leven". En het is de Geest Die levend maakt. Hij zal Zijn lichaam geven in de dood en Zijn bloed vergieten. Maar slechts door de werking van de Heilige Geest kan dat offer nut doen.
Stromen van levend water
Sprak de Heere Jezus tegenover Nicodemus over de Heilige Geest onder het beeld van de wind, op het tempelplein in Jeruzalem vergelijkt Hij de Heilige Geest bij water. Trouwens, dat hadden ook de Oud-Testamentische profeten al gedaan. Jesaja had geprofeteerd: Ik zal water gieten op de dorstige en stromen op het droge, Ik zal Mijn Geest op uw zaad gieten en Mijn zegen op uw nakomelingen" (Jes. 44 : 3).
Op de laatste dag van het Loofhuttenfeest, waarop gezongen werd „Gij zult water scheppen met vreugde uit de fonteinen des heils", stond Jezus op het tempelplein en riep: „Zo iemand dorst, die kome tot Mij en drinke. Wie in Mij gelooft, gelijk de Schrift zegt, stromen van levend water zullen uit zijn binnenste vloeien". Verklarend voegt de evangelist eraan toe: „En dit zeide Hij van de Geest Die ontvangen zouden die in Hem geloven. Want de Heilige Geest was nog niet. overmits Jezus nog niet verheerlijkt was".
Duidelijk spreekt de evangelist hier over de komst van de Heilige Geest als vrucht van het lijden en sterven van Christus. Wanneer Hij Zijn verzoenend werk heeft volbracht cn „verheerlijkt" zal zijn, teruggekeerd naar de heerlijkheid van de Vader, dan zal de Heilige Geest „er zijn", namelijk inwonend in de Gemeente.
De Trooster
Het meest uitvoerig heeft de Heere Jezus over de komst en over het werk van de Heilige Geest gesproken in de nacht waarin Hij verraden werd, tijdens het Avondmaal met Zijn discipelen. En het is opvallend hoe vaak Hij daarbij de Heilige Geest noemt met de naam „Trooster".
„En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven" (Joh. 14 : 16). „Maar de Trooster, de Heilige Geest, Die de Vader zenden zal in Mijn Naam" (Joh. 14 : 26). „Maar wanneer de Trooster zal gekomen zijn, Die Ik u zenden zal van de Vader" (Joh. 15 : 26}. „Doch Ik zeg u dc waarheid, het is u nut dat ik wegga, want indien Ik niet wegga, zo zal de Trooster tot u niet komen' '(Joh. 16:7).
Nu is de Naam „Trooster" een niet helemaal gelukkige vertaling van het Griekse woord „Parakleet", dat hier wordt gebruikt. Een parakleet is eigenlijk letterlijk: iemand die erbij geroepen wordt, erbij geroepen om je zaken te behartigen. Sommigen vertalen dan ook: „zaakwaarnemer" of „advocaat".
Intussen is de bedoeling van de Heere Jezus wel duidelijk. De Heilige Geest zal van de hemel worden gezonden als „zaakwaarnemer", om de taak van Hem over te nemen. Wat Jezus deed vóór Zijn discipelen en voor héél Zijn Gemeente, dat zal de Heilige Geest doen aan hen en in hen. Dat zal onder andere zijn dat Hij hun verder leidt in de waarheid, dat Hij hen Jezus' woorden te binnen brengt, dat Hij hen maakt tot getuigen van Hem, dat Hij Christus groot maakt en verheerlijkt in hun hart.
De Geest Die overtuigt
Nog een ander aspect van het werk van de Heilige Geest is dat Hij overtuigt van zonde, gerechtigheid en oordeel (Joh. 16 : 8 — 11.) De wereld — en dat is ieder die buiten en zonder God leeft — weet niet wat zonde is.. De ene mens kan ook de andere mens niet Ieren wat zonde is. Daar is nu de Heilige Geest voor gekomen, om te overtuigen van zonde. We zien het op de Pinksterdag, wanneer door de werking van de Heilige Geest mensen verslagen worden in het hart (letterlijk: et een pijl doorschoten) en vragen: Wat zullen wij doen, mannen broeders? " En de grootste zonde waarvan de Heilige Geest hen overtuigt is dat zij Christus gekruisigd hebben, dat zij afkerig zijn geweest van het Lam Gods Dat de zonde der w 7 ereld wegneemt.
Ontvangt de Heilige Geest
Ook na Zijn opstanding gaat Christus dóór met Zijn discipelen te herinneren aan de Persoon en het werk van de Heilige Geest. Opvallend is het gebeuren op de avond van de eerst dag der week — en ook dit gegeven komt alléén in het Johannes-Evangelie voor — waarbij Hij op hen blaast en zegt: „Ontvangt de Heilige Geest!" Men heeft dit. wel genoemd „het voorspel van Pinksteren". De Geest woont op dat moment nog niet in de Gemeente, maar wordt wel in onmiddellijk verband gebracht met de toerusting tot het werk van de apostelen. Want nadat Christus hen „gezonden" heeft zegt Hij: „Ontvangt de Heilige Geest". En terstond daarna geeft Hij hun de volmacht: „Zo gij iemands zonden vergeeft, die zijn ze vergeven, zo gij iemands zonden houdt, die zijn ze gehouden".
Hier staat dus de Heilige Geest in onlosmakelijk verband met de ambtelijke bediening.
Hoogte en diepte
We hebben zomaar wat teksten uit het Johannes-Evangelie, die betrekking hebben op de Heilige Geest en Zijn werk, op een rijtje gezet. Misschien wat al te fragmentarisch. De bedoeling was alleen te laten zien hoe rijk en vol deze evangelist heeft gesproken over het werk van de Geest, johannes, wel genoemd , , de adelaar onder de evangelisten", stijgt niet alleen op tot de hoogste hoogte: „In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God". Hij weet ook af te dalen naar de diepste diepte, naar het werk van de Heilige Geest, Die immers alle dingen onderzoekt, ook de diepten Gods!
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 mei 1980
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 mei 1980
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's