Recensieberïcht
Voor me ligt het april-nummer van BEWEGING - 81, een themanummer over 'Kernenergie". Velen zijn geneigd om na zo'n aankondiging direkt te vragen: 'Zijn 'ze' voor of tegen? ' Welnu, een éénduidig antwoord op die vraag is in dit geval niet zo gemakkelijk te geven. Misschien is de vraag ook wat al te ongenuanceerd? Hoe het ook zij, in genoemd themanummer wordt vooral stof aangedragen die als basis kan dienen voor een beantwoording van die vraag. En eigenlijk is die basis toch veel belangrijker dan de uiteindelijke conclusie: of iemand voor of tegen kernenergie is; is nauwelijks belangrijk. Waar het op aankomt, is waarom iemand voor of tegen is; pas als je de argumenten kent, kun je ook het daaruit volgende standpunt 'wegen' — en eventueel bekritiseren of aanhangen — zonodig slechts ten dele.
Ik geef u even een indruk van de inhoud van het themanummer; ik wijk daarbij af van de volgorde zoals die door de redaktie is gekozen.
Het artikel van dr. G. Nienhuis verschaft u een schat van informatie. Over wat kernenergie is; over de hoeveelheid radio-aktiviteit die bij kerncentrales vrijkomt, en hoe die zich verhoudt tot de doses 'natuurlijke' radio-aktiviteit die we oplopen tijdens een skivakantie of een vlucht over de Atlantische Oceaan, of tijdens een röntgenonderzoek. Voorts schrijft hij over de mogelijkheden èn moeilijkheden wat betreft de opslag van radioaktief kernafval, en over kansen op ongevallen. De terneur van zijn verhaal is, dat we de problemen niet moeten overdrijven; laten we ze niet groter maken dan ze zijn. Met name in de paragraaf over de vraagstukken rond opslag van het kernafval, toont hij besef van de enorme verantwoordelijkheid, welke we op ons nemen door opslag van afval dat nog gedurende zo'n 300 jaar radio-aktief is. Hij beklemtoont dan ook de noodzaak van energie-besparing. Anderzijds keert hij zich tegen een blindelings stopzetten van onderzoek aan kernenergie (i.c. het sluiten van de twee bestaande centrales te Borsele en Dodewaard? ). Problemen moet je 'oplossen', niet terzijde leggen.
Een tweede artikel is van de hand van twee studenten van de T.H.-Twente: M. Kok en J. de Vos. Zij vragen vooral aandacht voor de gevaren die kernenergie met zich brengt: reaktorongeluk, afvalprobleem, verbreiding van kernwapens, stralingsrisikio. Als laatste gevaar noemen zij de opkomst van een zogeheten 'atoomstaat'. De verregaande beveiligingseisen brengen een al even verregaande beheersing van mensen met zich, als het moet zelfs met geweld. Deze beheersing is niet alleen vereist voor de medewerkers van een kernenergiecentrale ('screening' op betrouwbaarheid, politieke voorkeur etceteraj, maar ook voor buitenstaanders. Dit alles met het oog op mogelijke sabotage, of eventuele gijzeling.
Voor Kok en De Vos is de grote vraag, of onze welvaart dergelijke offers wel waard is. Of beter nog: voor hen is het antwoord, dat we ons in een blind 'groeigeloof' overgeven aan een groot kwaad: dat van kernenergie.
Uiteraard is tegen het betoog van de Kok en De Vos nog wel wat in te brengen. Dat gebeurt dan ook in het themanummer: de kernfysikus ir. F. J. Mink gaat uitgebreid in op de geopperde bezwaren. Zijn conclusie: Kernenergie vormt geen ideale oplossing. Die bestaat niet. En het alternatief, kolenenergie, is nog veel minder aantrekkelijk. Waarbij gemakshalve vergeten wordt, dat ons eigenlijke probleem bestaat uit overmatig energieverbruik: over een halve of een hele eeuw staan alle nu bekende energiebronnen volstrekt leeg.
Een vierde artikel handelt over alternatieve energievormen; de auteur is prof. dr. H. van der Laan. Van beroep astronoom, derhalve goed thuis in de fysika, presenteert hij heldere en overzichtelijke informatie over wind-, zonne-en bio-cnergie. U hoeft het met zijn conclusies niet eens te zijn, om toch baat te hebben bij de door hem aangevoerde cijfers. Zijn conclusie is n.1. dat voorstanders van atlernatieve energievormen zich schuldig maken aan het 'vertellen van fabels van een kwalijke soort', als ze namelijk zouden (let wel: zouden, ik heb nergens iets dergelijks gelezen) beweren, dat alternatieve energie dè oplossing voor onze problemen zou vormen. Hij becijfert dat zon, wind en bio-afval zo roncj het jaar 2000 tussen 1 en 5% van onze energie-behoefte zou kunnen dekken. Desondanks pleit hij ervoor om op kleine schaal wind-en zonne-energie toe te passen. 'Dat is goed voor de handelsbalans, werkgelegenheid en milieu'.
Mijns inziens komt Van der Laan met dit pleidooi toch zijn vermeende? opponenten in het gevlei of vergis ik me?
Tot slot vertel ik u graag iets over het openingsartikel van het themanummer. Onder de titel 'ethiek en (kern)techniek' wijst prof. dr. ir. S. Schuurman erop, dat de technische ontwikkeling gebonden moet zijn aan normen... we mogen maar niet alles maken, wat kan. Dat geldt ook voor de kernenergie. In onze kuituur is een dergelijk normbesef en een daaraan gepaard gaand verantwoordelijkheidsbesef, ver te zoeken. Dat heeft te maken met geestelijk achtergrond van onze kuituur. De moderne mens leeft in het geloof 'het zelf wel af te kunnen', hij maakt zelf wel uit wat goed of
kwaad is. Daarvoor heeft hij geen 'normen-vanbovenaf' nodig.
Juist in die visie schuilen de problemen — aldus Schuurman. In de afwijzing van Gods 'normen' voor de kuituur-ontplooiing roepen we de kuituurnood over ons, een nood die ons van de hoeken van alle straten tegemoetkomt... vereenzaming, normloosheid, geweld, zinloosheid...
Indien we oog hebben voor de aldus geschetste ontwikkeling van de kuituur, en inzien welke motieven daarin spelen, dan is er een verantwoorde ontwikkeling van kernenergie, maar tegelijkertijd van alternatieve energievormen mogelijk.
U moet dit artikel beslist lezen, om mee te kunnen denken over de kernenergie.
Op zijn minst vormt dit themanummer van BEWEGING-81 een degelijke en verantwoordelijke bijdrage aan de zogeheten 'Brede Maatschappelijke Diskussie'.
U kunt dit nummer voor ƒ 3, 50 verkrijgen bij: entrum voor Reformatorische Wijsbegeerte, Postbus 149, 3600 AC Maarssen (03465-60945/69192) giro:1209598; bank:539043796 (onder vermelding van themanummer kernenergie). Een jaarabonnement op BEWEGING kost ƒ 20, —.
Maarssen.
A. W. Biersteker
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 augustus 1981
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 augustus 1981
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's