Een „oorlogsverklaring"

Misschien zullen dc lezers wel vreemd opkijken bij het zien van deze titel. Want bij een „oorlogsverklaring" denken we allereerst aan een regering die van plan is met z'n leger een ander land aan te vallen en daarom aan de regering van dat land de oorlog verklaart. Dat is hier echter niet aan de orde. Het gaat om de uitleg van het bekende boek van John Bunyan, „De Heilige Oorlog". Die uitleg kan dus een „oorlogsverklaring" worden genoemd. Ik kon het niet nalaten deze vondst, die niet van mezelf is, maar van ds. A. de Reuver, boven dit artikel te zetten.

In een zestal door-de-weekse samenkomsten behandelde ds. R. van Kooten voor zijn gemeente Zeist de inhoud van „De Heilige Oorlog". Linker/Lisse, ook bekend door zijn meditatieplaten , , De Gouden Harpen", nam het gesproken woord op op cassette-bandjes en deze wachten nu al geruime tijd op een bespreking.

De Heilige Oorlog

Minder bekend dan de wereldberoemd geworden „Christenreis", maar daarna toen zeker het meest bekende werk van Bunyan is „De Heilige Oorlog". Het is een allegorie, waarin Bunyan op meesterlijke wijze de strijd beschrijft tussen Diabolus (de duivel) en Prins Immanuël (Christus). Die strijd gaat om de stad „Mensziel", een prachtige stad die Schaddai (de Heere) heeft gebouwd. Maar op die stad is Diabolus afgekomen en hij heeft met list en bedrog die stad ingenomen en onttrokken aan haar wettige Eigenaar. De Zoon van Schaddai echter, Prins Immanuël, heeft Zijn Vader beloofd die stad weer op Diabolus te zullen heroveren.

Diabolus voert in stad Mensziel een waar schrikbewind maar hij weet dat zó geraffineerd te doen dat de inwoners zich tot geen prijs willen overgeven wanneer Schaddai vier legers vooruitzendt om de stad in te nemen. En dan stuurt Schaddai Zijn Zoon Zelf. Hij brengt verschillende generaals mee, onder wie geloof, hoop en liefde en weet door te dringen in de stad door de oorpoort.

Daarna worden enkele vooraanstaande burgers van de stad gevangen gezet, hoewel hun gratie was beloofd wanneer de stad zich over zou geven. Zij moeten echter smeekschriften richtten tot de Koning. De eerste keer vragen ze om de straf voor hun opstandigheid te ontgaan, pas de vierde keer erkennen ze dat het rechtvaardig zou zijn als ze gestraft werden. Daarop geeft Immanuël bevel dat ze buiten de stad gebracht moeten worden en dan worden ze in vrijheid gesteld.

Nu moeten de inwoners van Mensziel de strijd aanbinden tegen allerlei „Diabolisten" die nog in de stad opereren. Maar dat is een zware strijd, want op allerlei manieren probeert Diabolus toch nog het verloren terrein te herwinnen. En de inwoners van de stad maken na de eerste vreugde over hun bevrijding weer gemene zaak met de vijanden van Schaddai, Tenslotte weten dc Diabolisten weer heer en meester te worden in de stad Mensziel en leveren ze de stad uit aan het leger van twijfelaars. Geloof, hoop en liefde moeten zich zelfs terugtrekken in het kasteel, terwijl de bevolking, opnieuw zucht onder de terreur van Diabolus. Zelfs Prins Immanuël (Christus) en Zijn Oppersecretaris (de Heilige Geest) trekken zich uit de stad terug.

Nadat de burgers van Mensziel herhaaldelijk een smeekschrift hebben aangeboden bij Prins Immanuël herovert deze tenslotte de stad weer op Diabolus. Daarop breekt voor Mensziel een tijd van rust en vrede aan, waarin echter de strijd tegen de overgebleven Diabolisten wordt voortgezet. De Heilige Oorlog eindigt met een toespraak van Immanuël tot Mensziel waarin Hij haar Zijn liefde en trouw verklaart.

Het leven van het geloof

De allegorie spreekt eigenlijk voor zichzelf. In elk van de lezingen geeft ds. Van Kooten eerst een weergave van het betreffende gedeelte uit de Heilige Oorlog, gevolgd door de uitleg, de betekenis ervan. Hij ziet in dit werk van Bunyan een allegorische uitbeelding van de heilsorde, wat ook wel blijkt uit de titels van de verschillende lezingen: Mishagen en welbehagen; roeping en wedergeboorte; bekering en rechtvaardiging: rechtvaardiging en heiliging, verachtering en kastijding; beproeving en heerlijkmaking.

Inderdaad vinden we in de Heilige Oorlog het heilsplan van God met deze wereld en Zijn werk aan mensen op allegorische wijze beschreven. De mens wordt ons getekend zoals hij volmaakt uit Gods handen is voortgekomen, maar ook in zijn moedwillige ongehoorzaamheid en afval van God. De Heere Zelf echter zorgt ervoor dat de zondaar wordt verlost uit de heerschappij en de slavernij van de duivel en de zonde en teruggebracht in Zijn gemeenschap. Ook het leven van het geloof met al zijn hoogten en diepten gaat aan ons oog voorbij.

Het is zonder meer knap zoals Bunyan ons dit leven van het geloof geschilderd heeft. En het is een goede gedachten geweest van collega Van Kooten dit boek op deze wijze wat dichter bij ons te brengen. Zijn uitleg getuigt dan ook van inzicht in de Schriften, maar niet minder van geestelijke verbondenheid met de auteur van de Heilige Oorlog.

Er blijft tenslotte geen goed woord over voor de mens in zijn staat van vervreemding van God, maar ook niet voor de mens aan wie genade is verheerlijkt. Die blijft zondaar tot het einde toe en kan, ook na de verlossing door Immanuël, geen ogenblik staande blij-

ven in de geestelijke strijd. Wat wèl overblijft is lofzang op Gods onbegrijpelijke zondaarsliefde, die er alles aan gelegen is deze weerbarstige mens te redden en zalig te maken.

Ik zou iedereen willen aanraden allereerst Buyans Heilige Oorlog zelf te lezen. En dan ook te luisteren naar deze uitleg waarin zoveel lessen voor het geestelijke leven liggen. Moge het ongeloof erdoor bestreden worden en het geloof erdoor geplant of versterkt worden. Of, om in de stijl van de Heilige Oorlog zelf te blijven: Moge Diabolus hierdoor steeds meer terrein verliezen en de heerschappij van Prins Immanuël zich uitbreiden!

N.a.v. Ds. R. van Kooten over „De Heilige Oorlog" van John Bunyan. Op 6 cassettes van Gouden Harpen, Lisse, Postbus 135.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen