Willibrord
Toen we enkele weken geleden met vakantie in Luxemburg waren, brachten we ook een kort bezoek aan Echternach en bezichtigden daar de crypte met de stoffelijke resten van Willibrord. Dat werd, toen we weer thuisgekomen waren, voor mij de aanleiding om me nog weer eens te verdiepen in het veelbewogen leven van de „apostel der Friezen", aan wie we, menselijkerwijze gesproken, de kennis van het Evangelie te danken hebben. Enkele bijzonderheden uit de levensgeschiedenis van Willibrord wil ik graag doorgeven.
Een historisch ogenblik
Willibrord werd geboren in 658 in Northumberland, dat toen een afzonderlijk Engels koninkrijk was. Zijn vader Wilgils werd na de dood van zijn vrouw monnik en bouwde een kerk om daar afgezonderd van de wereld en omringd door een kring van vrome geleerden, te leven. De vorst van het land
schonk hem enkele landerijen en later stond aan het hoofd , van de door hem gestichte abdij de vermaarde Alcuïnus, die het leven van Willibrord heeft beschreven.
Willibrord was nog jong toen hij naar het klooster Rippon bij York werd gezonden, om daar te worden opgeleid tot geestelijke. Vandaar ging hij in 678 naar Ierland, de bakermat van de zending. Vanuit Ierland vertrok Willibrord in 690 naar ons land, waar hij in de buurt van Katwijk voet aan wal moet hebben gezet.
Dat was voor ons land, dat toen nog zeer dun bevolkt was, een historisch ogenblik. Weliswaar was Willibrord niet de eerste zendeling die aan onze verre voorvaderen het Evangelie verkondigde, hij was wel de eerste die er zou blijven. Juist in het jaar waarin de heidense koning Radboud de zendelingen het land uitzette, kwam Willibrord dat land binnen. En hij zou er ongeveer een halve eeuw rondtrekken om de bewoners van deze lage landen in aanraking te brengen met het Evangelie.
Zendeling en bisschop
Werd Willibrord in zijn arbeid belemmerd en tegengewerkt in het noorden, in de rest van het land zag hij meer vrucht. Het gebied waarin hij en zijn elf medewerkers arbeidden was niet zo groot: de Zeeuwse eilanden, een deel van het Hollandse rivierengebied en de duinenrij. Maar de zendelingen werden krachtig gesteund door Pippijn, die met hun komst was ingenomen en hen bescherming verleende. Nadat hij Radboud in 692 te Wijk bij Duurstede had verslagen kon Willibrord naar Utrecht — toen nog een kleine nederzetting — vertrekken en daar een bisdom stichten.
Op de plaats waar al eerder een kerkje had gestaan liet Willibrord de Maartenskerk herbouwen, groter en duurzamer dan voorheen. Later kwam daar nog een tweede kerk bij, de Salvatorkerk, en dat werd de bisschopskerk van Willibrord.
In 695 is Willibrord namelijk naar Rome gereisd om van Paus Sergius de aartsbisschoppelijke waardigheid te ontvangen. In de beroemde „Kalender' van Willibrord, die bewaard wordt in Parijs, wordt dit feit als volgt vermeld: „In Naam van de Heere kwam Clemens Willibrordus in het jaar 690 na de vleeswording van Christus, overzee in Frankië, en in Gods Naam werd hij in het jaar 695 na de vleeswording van de Heere, hoewel onwaardig, gewijd te Rome tot bisschop, door de apostolische man, heer Sergius, de paus".
Van die tijd af trok Willibrord als een geordend bisschop overal heen om bisdommen te stichten en bisschoppen aan te stellen. Het is onvoorstelbaar, gezien de primitieve reisgelegenheid van die tijd, dat Willibrord op zoveel plaatsen is geweest en op zoveel plaatsen kerken heeft kunnen stichten. De moederkerken waren Vlaardingen, Kerkwerve, Velzen, Heilo en Petten. Maar in vele andere steden en dorpen zijn kerken naar hem genoemd, ook in het zuiden. Zijn werkterrein strekte zich eigenlijk uit van Zeeland tot in Denemarken toe.
In Denemarken heeft Willibrord uiteindelijk Radboud ontmoet, die hem in Friesland zozeer had tegengewerkt. Tot hem sprak hij de beroemd geworden woorden: „Het is geen godheid, maar de geest des kwaads, die gij tot hiertoe hebt gediend. Er is maar één God, Die hemel en aarde, de zee en alles wat daarin is, geschapen heeft. Nóg kunt gij het eeuwige leven verkrijgen, indien gij u met een waar geloof voor Hem neerbuigt". Radboud kwam er niet van onder de indruk, maar moest bij het afscheid wel erkennen: „Ik zie dat gij mijn bedreigingen niet vreest en dat uw daden in overeenstemming zijn met uw woorden".
De laatste jaren van zijn leven vertoefde Willibrord meestal in Echternach. De abdij aldaar had hij van begunstigers ontvangen en hij voelde zich daar thuis. Zijn plan om nog een keer een tocht te ondernemen naar Friesland kan hij niet meer volvoeren. Hij overleed op 7 november 739 in Echternach, waar hij ook werd begraven.
Bij zijn graf
Er gaat toch wel iets door je heen als je bij de crypte staat waarin het stoffelijk overschot zich bevindt van deze bisschop, die van zoveel betekenis is geweest voor de verbreiding van het Evangelie in deze landen. Op de Crypte staat in het Nederlands de volgende inscriptie te lezen: „Nederlandens, u staat hier voor het graf van St. Willibrord. Dankzij zijn geloofsmoed heeft u de christelijke godsdienst en cultuur ontvangen. Hij is de eerste beschermheilige van uw land".
Mijn gedachten gingen even terug naar de colleges van Prof. Van Ruler, die altijd zo vol eerbied sprak over „de man op het peerd", doelend op het standbeeld van Willibrord op het Janskerkhof. Hij was immers het middel in de handen van de Ruiter op het witte paard Die met Zijn Evangelie door de wereld gaat, overwinnend en opdat Hij overwon!
We verliezen natuurlijk niet uit het oog dat ook Willibrord al doortrokken was van de roomse zuurdesem. Het gezag van de paus, de bisschop van Rome, stond bij hem hoog genoteerd! En hij huldigde zeker ook de dwalingen die opkwamen en steeds ernstiger vormen zouden aannemen. Desondanks heeft de Heere deze zendeling, die bezield was van ijver om het Evangelie van Christus te verkondigen, willen gebruiken om ons land uit de duisternis van het heidendom te voeren naar het licht van Zijn Koninkrijk. En daarom zal zijn gedachtenis tot
zegen zijn.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 augustus 1982
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 augustus 1982
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's