Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De donkere  Voorzienigheid

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De donkere Voorzienigheid

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

(3) WAT ZEGT HET WOORD?

KOL-OMMETJE

Zoals wij prat gaan op onze Joost van den Vondel zijn aan de andere kant van de Noordzee de Britten fier op William Shakespeare. Uit z'n pen vloeit in een van zijn dichtwerken de vraag: „What's in a name? " Wat zegt een naam? Hij spitst zijn vraag toe op een roos en vraagt zich af of die voor hetzelfde ook anders zou kunnen heten. What's in a word? Wat zegt een woord? Die vraag mag ons intussen wel eens interesseren na een tweetal opmerkingen over de Voorzienigheid. Met 'de liefde' raakten wij eerst een kern en met 'werken van Gods hand' het wezen. Nu willen wij weten of zij een goede naam draagt. Tegenwoordige leraars in de dogmatiek vinden het woord te overheersend en te veeleisend. Het laat nauwelijks de ruimte voor menselijk aandeel en voor menselijke verantwoordelijkheid. Achteraf kun je dat met een paar volgestouwde zinnen proberen recht te trekken, maar het kwaad is airede gesticht. Alles is bepaald en besloten en wij hebben maar te doen. Zij geven aan een vager aanduiding de voorkeur.

Al zouden wij wensen, wij kunnen het woord niet slijten. Het heeft zich te zeer gevestigd. De goddelijke Voorzienigheid. Niet elke naam van een leerstuk vinden we letterlijk in de Schrift terug. In onze situatie kunnen wij terecht. In het Oude Testament nog wel. Niet stipt voor het woord als zodanig. Wij weten immers dat het Oude Testament niet graag abstrakte begrippen hanteert, maar liever werkwoorden gebruikt voor een konkrete toedracht. „De HEERE zal het voorzien!" Sprake is niet na veel nadenken van een konklusie, het is met de naamgeving als bij een blijde geboorte na smartelijke dracht. Al pratend zijn wij, zoals de bijbeltrouwe lezer reeds vaststelde in Genesis 22 aangekomen. Of worden wij hier meteen weggejaagd? Dijk — wijlen dr. K. Dijk, hoogleraar te Kampen, enkele decennia terug een bekende gereformeerde dogmaticus — stuift naar ons toe. Hij schrijft in zijn werk over „De Voorzienigheid Gods" onder andere: „Wel spreekt de Schrift een enkele maal van voorzien, maar dan bedoelt zij allerminst de waarheid der Voorzienigheid in

het licht te stellen, wat ons blijken zal wanneer wij de teksten even nagaan". Dat 'even' is, denk ik, al fout. De eerste de beste tekst is dan Gen. 22 : 8. Ook het 14e vers komt vanzelf ter sprake. Dit voorzien, zoals het ook in Genesis 41 : 30: arao moet omzien naar een wijze en verstandige man; en in 1 Samuël 16 : 1: e HEERE heeft uitgezien naar een koning onder de zonen van Isaï; en in 1 Samuël 16 : 17: aul geeft zijn dienaars opdracht uit te kijken naar iemand die erg mooi kan spelen; voorkomt, betekent uitzien naar, iemand kiezen. Op zoek naar plaatsen in de Heilige Schrift waar van Voorzienigheid gewag wordt gemaakt worden wij buiten de deur gezet. Hoogstens kan er nog af: Weliswaar geschiedt de keuze (waar het dan telkens om gaat) niet buiten Gods voorzienig bestel om". Wel dan willen wij de schrijver en zijn medestanders, die hij aanvoert, toch even pakken. Hoe kan iets niet buiten het voorzienig bestel omgaan zonder voorzienig bestel te zijn? Zo eenvoudig ligt dat. Eenvoudig omdat wij spreken van de eenvoud van God. Al wat in Hem is, is God Zelf. Zo hebben wij het geleerd.

Zie dat heel wat een Calvinist toch niet helemaal Calvijn is. Deze toch betrekt zonder scrupules de Voorzienigheid Gods in zijn uiteenzetting over Abrahams binding van de eniggeboren Izak. Om te beginnen lezen wij dat Calvijn zeggend over wat Abraham zei: wij zullen wederkeren" na de aanbidding, „wij": e weten „ik en de jongeling" rustig verklaart, dat de patriarch vol vertrouwen in de Voorzienigheid van God zich voorstelt dat zijn zoon de dood zelfs zal overleven. Dan komend tot het punt, merkt de grote uitlegger van Genève op, dat de heilige man deze onontwarbare knoop ontbindt namelijk door de toevlucht te nemen tot de goddelijke Voorzienigheid met de woorden „God zal Zichzelf een lam ten brandoffer voorzien". Het is de uitkomst aan de Heere overlaten ten einde dat Hij een weg zou openen waar geen weg bestaat. In zijn Institutie laat de Hervormer eenzelfde geluid horen. Voorzienigheid is niet een werkeloos aanschouwen enkel, maar een besturen van alle dingen. Dat slaat zowel op de handen als op de ogen. „Immers toen Abraham tot zijn zoon zeide: od zal het voorzien (Gen. 22 : 8), wilde hij niet slechts verzekeren, dat God wist wat er zou gebeuren, maar ook de zorg voor die onbekende zaak toevertrouwen aan de wil van Hem, Die in moeilijke en verwarde zaken uitkomst pleegt te schenken." Van Voorzienigheid als bloot vooruit weten, wil Calvijn geen praat horen. (Inst. XVI, 4).

Wij willen ons toch maar aan Calvijn houden. „Zij heeft evenzeer betrekking op Zijn handen als op Zijn ogen". Van God geldt wat ook wel eens van handige knapen gezegd wordt: Wat hun ogen zien doen hun handen. Of anders nog. Zou, als het er is wat Gods mond spreekt, er niet zijn wat Zijn ogen zien? Wordt terstond wat Zijn ogen voor zich zien. Hij ziet en het geschiedt. De ogen van de Almachtige zijn almachtige ogen. Het was goed dit te bedenken voor wij met Abraham de tocht maken naar Moria.

Nog even terug naar die roos. Zou de struik niet even heerlijk ruiken al droeg hij een andere naam? Wie zal het zeggen? Onderhand roept de klank echter de lieflijke reuk op. En namen worden geboren. Onder dank en in verwondering. „En Abraham noemde de naam van die plaats: De HEERE zal het (voor)zien."

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 november 1983

Gereformeerd Weekblad | 8 Pagina's

De donkere  Voorzienigheid

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 november 1983

Gereformeerd Weekblad | 8 Pagina's