Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Over de psalmberijmingen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Over de psalmberijmingen

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

(3)

Kritiek en waardering

Er is op de berijming van Datheen veel kritiek gekomen. Reeds bij zijn leven, meer nog daarna. In steeds breder kring werd het besef levendig dat deze berijming zeker destijds in een algemeen erkende behoefte voorzag, maar op de duur niet beantwoordde aan de eisen die aan het kerkgezang dienden te worden gesteld.

Die bezwaren waren o.a.: Datheen heeft in zijn haast de toevlucht genomen tot tal van „stoplappen", woorden die in het verband niet passen, maar die opdat het geheel zal rijmen een regel moeten vol maken.

Het ritme van de verzen is in strijd met het ritme van de melodieën, d.w.z. de woordaccenten vallen niet samen met de melodieaccenten. Datheen vergat dat, wat in een Frans lied wèl kan, in een Nederlands lied niet mogelijk is. Het resultaat is: gewrongen teksten en wijzen. Een schrijver in „De Standaard" van 2 juli 1941 zei dit: „Met Datheens berijming is, helaas, de grondslag gelegd voor alle narigheid, die ons volk sindsdien met zijn psalmen heeft moeten doormaken."

De dichter Constantijn Huygens zei van Datheens psalmboek: „Men zingt doorgaans lam, sleepend, gelijk een schip dat tegen de stroom wordt opgetrokken. Hij houdt een luie tred, tot verdriet beide van die singen en die het aanhooren. Men durft van lettergreep tot lettergreep geen geluid slaan of een ander moet eerst voorgaan". En ook:

„De vroome zijndcr meê tevreên in haer gemoed, 't Magh wesen; maar ick vrees 't Is al ie vreên, op God na".

Tot deze kritiek van Huygens heeft bijgedragen dat de oorspronkelijke „ritmische" zangwijze allengs iplaats maakte voor het vaak langgerekte zingen op hele noten. In „Klinkend geloof" zegt A. Sturm in zijn bijdrage: „Datheen en Marnix": „Zó heeft Datheen zelf zijn psalmen nooit gezongen". Waarbij gezegd dient te worden dat deze ontwikkeling in de hand werd gewerkt door de slechte „zingbaarheid" van Datheens berijming. Als voorbeeld van een taalkundig minder geslaagde berijming volgt hier psalm 78 vers 33:

„Maar gelijk een dronkig mens hem opmaket Als de wijn wel verteerd is, en ontwaket, Die zeer luid tiert en maakt een zeldzaam wezen. Alzo is ook onze God opgerezen. En sloeg 't achtcrdeel der vijanden kwaad, 't Welk hen een eeuwige schand is en smaad." Of psalm 73 vers 4 waar van de goddelozen wordt gezegd:

„Haar ogen pruisten zeer hoog op Uit haren vetten dikken kop, Zij gaan slechts om met zulke ren ken

(slinkse streken) Als zij voornemen en bedenken".

Anderzijds is er ook waardering voor het werk van Datheen. Volgens de reeds eerder geciteerde Mr. Brak zijn aan het eind van en na de laatste oorlog de papieren van Datheen weer gestegen. In 1944 verklaarde de bekende dichter Marinus Nijhoff: „Ik stel Datheen hoog. Deze is wel ruig, maar buitengewoon bezield".

Niet alleen ruig... ook warm en troostvol is deze berijming. Hoe innig verwoordt Datheen b.v. in psalm 84 vers 1 het verlangen naar Gods huis:

„Hoe lieflick / O Heer / en hoe reyn Zijn uwe wooningen niet kleyn! Lustigh zijns' en schoon boven mate. Mijn hert verlanght met allen seer En sucht na uwen Tempel / Heer: Mijn ziel en lijf in desen state Zijn in den waren Godt verblijt / En seer verheught tot deser tijt".

En in de derde strofe van deze psalm heet het:

„Saligh is hij 't allen sionden / Wiens kracht / Heer / cij zijt bevonden".

Bolnes.

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 9 november 1984

Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's

Over de psalmberijmingen

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 9 november 1984

Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's