KLEINE KRONIEK
Van het kerkelijk erf
In de rubriek 'Gehoord-gezien-gelezen' die ds. C. Jongeboer verzorgt in het Hervormd Weekblad (orgaan van de Confessionele Vereniging), wordt onder de titel De lof der zotheid door hem verslag gedaan van wat hij zoal heeft gehoord en gezien en gelezen op het kerkelijk erf. Vooral richt hij de schijnwerper op wat er in de eredienst plaats vindt. Het lijkt of hij er de spot mee steekt, maar er gaat een stuk deernis achter schuil met de kerk en met de gemeente. Ik citeer het tweede artikel dat ds. Jongeboer schreef:
„Wij willen thans de voorbereiding tot de kerkdienst beëindigen en ons tot de dienst zelf begeven,
Gelukkig wordt in praktisch alle consistoriekamers door de ouderling van dienst een gebed gedaan. Nog steeds echter zijn er broeders, die menen, dat ze dan de hele wereld erbij moeten betrekken. Dat pleit voor hun bewogenheid met de nood der wereld, maar het is niet erg bevorderlijk voor de concentratie van de predikant. De zusters zijn wat dat betreft veel praktischer. Zij zijn korter van stof. Wanneer een ouderling al onverstaanbaar is in het consistoriegebed, dan wacht ons nog een andere zaak. Want meestal gaan de dienstdoende ouderlingen eerst even de kerk in om wat afkondigingen te doen. Driekwart van hen is helaas onverstaanbaar, wat voor de dominee twee kanten heeft. Aan de ene kant hoort hij via de microfoon niet wat de man zegt en weet daarom ook niet welke collecten gehouden worden en wanneer — dat kan op elk moment van de dienst zijn, elke kerkeraad heeft zo zijn voorkeur — aan de andere kant weet hij met vreugde begroet te worden, omdat de gemeente verwacht dat hij wèl verstaanbaar is.
Als dan de dominee binnenkomt gaat hij vaak gewoon in een bank zitten. Er moet namelijk nog iets moois gebeuren, want de kaarsen moeten nog aan. Doet een ouderling dit, dan kan men bij slagen van dit evenement een zucht van verlichting horen van de gemeente omdat hij het met een lucifer klaarde. En je moet altijd maar afwachten of het ditmaal weer lukt!
Doet een kind het dan kan de kerkeraad verzekerd zijn van een zekere vertedering bij de kerkgangers. Immers, wat lief is het om een kind zo te zien modderen. Nu kan de dominee aan de slag. Vele predikers ontpoppen zich als ware liturgen. Ze beginnen met de gemeente hartelijk te groeten. Ze houden een gezellig praatje, dat vaak besloten wordt met „amen" zodat de argeloze kerkganger, die niet tot de vaste kern behoort, tot zijn verbazing bemerkt, dat dit votum en groet was.
Het is wat vreemd, dat niet iedereen dit op prijs stelt. Ik sprak laatst een kerkganger, die mij deelgenoot maakte van zijn ontstemming. „Die man stond maar te praten en in zijn handen te wrijven. Ik dacht: man, ga aan je werk".
Ik moet ook nog melding maken van het feit, dat de meeste predikanten niet direct in de houten broek of de ruimere preekstoel klimmen. Ze nemen plaats achter de avondmaalstafel. Sommigen verwisselen die voor de lezingen nog een keer met de katheder naast de tafel.
Spot niet met dit alles. De heren hebben het moeilijker dan zij, die direct maar naar boven gaan en zo de solidariteit met de gemeente beklemtonen. Slechts de preek hoort boven. De rest moet beneden. En als je vergeet dat je een microfoon om je hals draagt kun je lelijk te pas komen. Voor je het weet word je zowat gekeeld. Voorzichtig dus met die draden! Ik weet het uit ervaring.
Dan zijn er tegenwoordig nog de kinderen. Je kunt die toch niet de gehele dienst in de kerk laten! Dominees zijn niet' in staat, hen te boeien. Ze gaan dus naar een kindernevendienst. Het mooiste is als de predikant eerst met hen spreekt. Ik zag kort geleden iets heel moois. De kinderen werden uit de kerk geroepen en moesten plaats nemen op een mat, die onder aan de drie treden lag voor het koor. Niet elke kerk heeft helaas zo'n koor. En dat zou toch moeten, aangezien onze diensten die van de R.K. kerk bijzonder naderen. Maar goed, de dominee kwam achter zijn tafel vandaan en ging op de bovenste trede zitten. Gelukkig had men daar een dik kleedje neergelegd, want het leek me bar koud om daar lang te zitten. En dat deed hij, want hij sprak ruim een kwartier met de kinderen over wat ze straks zouden horen of niet zouden horen. Daar kwam ik niet achter. De gemeente wachtte geduldig.
In een andere dienst, die ik meemaakte stond de dominee al op de preekstoel en kwam kennelijk tot de ontdekking, dat hij de lieve jeugd vergeten had toe te spreken. Hij deed het dus alsnog en riep uit, dat hij best met de kinderen mee had gewild. Ik vind dat een gevaarlijke uitroep. Want fiij liep de kans dat de gemeente aan het eind dacht: „Was hij maar meegegaan." Je weet immers nooit! Maar nog bonter maakte hij het door nog te zeggen, dat hij hoopte, dat men in de kerk ook nevendienst had. Hij bedoelde waarschijnlijk: ook zo gezellig.
Maar ik moet verder. We laten de responsies, dat zijn gezongen antwoorden van de gemeente, nu maar achterwege, ook het gebruik van eigengemaakte liederen. Daar hebben we het al eerder over gehad. Waar ik wel even de nadruk op wil leggen is, dat 't aanbeveling verdient om een eigen vertaling voor te lezen. Want die we hebben deugen totaal niet. En het maakt een goede indruk cp de gemeente. Men weet dan trouwens ook waar de dominee de hele week gezeten heeft. Hij was bezig met de kerkdienst!
Je kunt natuurlijk ook uit de Groot Nieuws-Bijbel lezen, maar dat staat w 7 at gemakzuchtig.
In een brief, die ik ontving, stond, dat de dominee het woordje U in het gebruik als aanspraak tot God of Christus veranderd had in jij en jou. Dat staat ook heel modern of liever gezegd zeer orthodox, want uit zeer rechtse kringen weten we, dat dit daar op een bepaalde manier ook wel gebeurt. Er zijn dus vele variaties mogelijk. Laat vooral zien hoe ontwikkeld je bent.
Ik begeef me nu tot de preek. Weliswaar besef ik nog vele variaties in het eerste stuk van de dienst onbesproken te hebben gelaten, aangezien de vindingrijkheid der predikanten en kerkeraden niet te beschrijven valt.
We gaan dus de preekstoel op. Een goede raad: neem wat mee, een. wekker, een rode kool, een appel, geeft niet wat. Dat trekt de aandacht. Wanneer u aanmerking daarop krijgt, schrijf dan in uw kerkblad, wat ik laatst ergens las. De dominee schreef: ik ben. nu eenmaal zo door God gebakken. Uw preek hoeft niet lang te zijn, vooral niet als u veel laat zingen en u de organist lange voorspelen laat spelen. Dan laat u meteen zien, dat u muzikaal bent en het orgel weet te waarderen.
Maar dan de preek. Hier volgen enkele aanbevolen woorden, welke u beslist in de preek moet venverken. Mijn lijstje is niet volledig, maar u vult het zelf wel aan: u noemt beslist de vrede voortaan sjalocm. U spreekt over Messias Jezus. Dat staat wel nergens in de Bijbel, maar enig vertoon van kennis kan geen kwaad. Daarom las ik
aangaf, dat hij uit Qohelet zou lezen. En hij vertaalde het niet voor het gewone volk (Tot goed begrip: het is het hoek Prediker). Heb het vervolgens over solidair zijn. En noem de Koran even en vertel vooral, dat de God van de moslims dezelfde is als onze God. Een beetje oecumene kan ook geen kwaad. Dus geef hoog op van uw contacten met de pastoor.
Nog een „hint". Ja, want ik ga nu over tot de engelse taal. Kort geleden schreef ik al over een prediker, die het had over de bezetene, die overruled was door de machten. Noem uw preek dus een issue of items. Geef een performance. En vengeet vooral niet, dat we met drie werelden niet meer toekomen, maar dat we ook moeten spreken over de vierde wereld.
Maar ik heb al over de preek geschreven. Ik had de krant thuis al gelezen. Tenslotte dus nog even over Doop en Avondmaal. Lees vooral geen formulieren meer. Ze zijn uit de tijd. Houd vooral lopend Avondmaal en wel met de kinderen, want dat je belijdenis moet doen is toch een voorbije zaak? Het staat ook goed als een diaken collecteert in vrijetijdskleding, bijvoorbeeld in een verschoten schipperstrui. En
als de dienst afgelopen is, drink dan geen koffie meer met elkaar, neen, houdt een soepmaaltijd, zoals ik las in een mij toegezonden knipsel. Je kunt dan de seizoenen in acht nemen. In deze dagen is erwtensoep zeer aan te bevelen.
Tot zover enige suggesties voor een actuele kerkdienst. Ik ben er een weinig bedroefd van geworden. Maar wat een vreugde als je opeens, zoals laatst op onze tocht door de omstreken om de kerken (en dominees) te leren kennen, ons overkwam, een levende preek hoort, waarin Christus verkondigd wordt. Want er zijn gelukkig nog gemeenten waar de nieuwe wereld niet alleen bestaat uit een samenleving zonder onrecht, waar we vanzelfsprekend allen naar verlangen, een wereld zonder dictaturen, maar waar méér wordt gezegt, namelijk dat de nieuwe wereld die is, waar de verhoogde Christus gezien mag w T orden door hen, die verlost zijn door het bloed des Lams. De vaak gepredikte verandering van structuren is me te weinig, te schraal. Ik wil meer. Ik wil het Lam aanschouwen, dat voor mij stierf."
Tot zover de woorden van ds. Jongeboer. Bedroevend is wat er zoal plaats vindt op het kerkelijk erf. Veelal hebben de gemeenten het maarte slikken. Of men slikt het niet en blijft weg of zoekt elders voedsel. In hetzelfde nummer van het Hervormd Weekblad schrijft ook dr. C. Bezemer over verdeeldheid en verwarring in de gemeente. Hij schrijft: „We leven in een tijd van verval, die even erg, zo niet erger is dan de tijd van de Verlichting in de 18e eeuw. Meer dan ooit is een nieuw Réveil gewenst. Of moeten we spreken van een nieuwe Reformatie waardoor het gezag van de Bijbel in ere wordt hersteld? Het laatste is in elk geval een noodzakelijke voorwaarde om zoveel als mogelijk is een einde te maken aan de verwarring, die in veel gemeenten heerst en de „enigheid des geloofs" te bevorderen, met alle positieve gevolgen daaraan verbonden".
De nood der kerk is en blijft als altijd de nood der prediking. En die nood houdt niet op bij de andere richtingen en modaliteiten in onze kerk. Die nood is er ook onder ons. Ook al kennen we bovengenoemde dwaasheden niet, waar we dankbaar voor mogen zijn, toch blijft het vermaan ook voor ons: predik het Woord. Niets daarbij en niets daar af. Het Woord alleen is de redding en het leven van de Kerk.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 februari 1985
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 februari 1985
Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's