Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

KLEIDE KRONIEK

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

KLEIDE KRONIEK

12 minuten leestijd Arcering uitzetten

Remonstranten in het nieuws

Als een kerkgenootschap met ongeveer 10.000 leden zo in het nieuws raakt, dan moet er nogal wat aan de hand zijn. Kerken hebben in onze samenleving niet zoveel meer voor te stellen dat nieuwsberichten via radio en TV aandacht aan hen besteden. De Remonstrantse Broederschap haalde uitvoerig het nieuws met haar besluit om samenlevende homoseksuelen en mensen die niet voor de wet getrouw zijn, kerkelijk 'in te zegenen'. In de Bijbel vinden we tradities van 2000 jaar geleden en daar kunnen we in onze cultuur niet meer mee uit de voeten. In 'De Reformatie' van 13 december 1986 gaat dr. W. G. de Vries uitvoerig op een en ander in. Wat bij de Remonstranten nu is gebeurd, is principieel uitvoering geven aan wat volgens hem in Hervormde en Gereformeerde kringen allang wordt voorgestaan. Hij ontleent dit aan het pastoraal geschrift 'In liefde trouw zijn'. Een brochure uitgegeven door toerustingscentra uit Hervormde cn Gereformeerde kring.

Dr. De Vries ontleedt op scherpe wijze de hier genoemde brochure. We citeren uit zijn artikel het volgende:

..Wat is nu het uitgangspunt bij deze 'pastorale handreiking'? Men wil niet directe ethische betekenis aan de bijbel toekennen. Dat wordt als biblicisme afgedaan. Men wil ook niet zover gaan dat uit de bijbel in het geheel geen regels voor het menselijk leven kunnen worden afgeleid. Nee, men kiest een andere weg: die van het verbondsmatig denken, en sluit zich daarin aan bij o.m. Karl Barth. Duidelijk wordt ook uitgesproken dat men zich in hoge mate verwant voelt met het synodale rapport 'God met ons', dat zoveel stof heeft doen opwaaien (10, 11).

Men wil dan ook niet 'onverkort' vasthouden aan bijbelse geboden, want dat zou slechts schijnzekerheid geven (12).. Zo wordt gesteld dat verandering van situatie al binnen de bijbel zelf zou leiden tot wijziging van een gebod (11). Want ieder bijbels gebod is bedoeld om in een bepaalde historische situatie heilzaam te functioneren. Welnu, ónze situatie is een andere dan die van welke de bijbel uitgaat. Het waarheidsbegrip is zo veranderd, dat niet 'allerlei gezagsinstanties' meer gelden — zoals in de bijbel — maar dat nu de nadruk valt 'op inspraak, democratisering en medezeggenschap' (15).

Huwelijk en gezin

Velen gaan ervan uit dat de normen voor huwelijk en gezin rechtstreeks uit de bijbel kunnen worden afgelezen. Maar deze deputatcn noemen dit standpunt 'traditioneel' en 'burgerlijk'.

Degenen die dit standpunt voorstaan vergeten volgens deze brochure dat de seksualiteit vandaag heel anders wordt beleefd. In het traditionele patroon was de beleving van de seksualiteit sterk (icbonden 'aan het huwelijk en het krijgen van kinderen'. Maar 'in onze tijd' komt er meer ruimte voor de seksualiteit 'als vorm van zelfexpressie en communicatie van gevoelens' (16). Conclusie: 'Ook afgezien van voortplanting heeft de seksualiteit een eigen functie en betekenis, waar mensen meer dan ooit van mogen genieten' (17).

Huwelijk en gezin worden door velen ervaren als een 'geborgenheid' tegenover de onveiligheid van het leven. Maar deze deputaten noemen dat een 'privatisering' die af te wijzen is. Immers zo worden huwelijk en gezin een privé-terrein, waarbij anderen uitgesloten worden. Huwelijk en gezin worden op het door hen afgewezen standpunt teveel 'nest' of zelfs 'vesting'. Daarom wil men 'echte relaties' die een 'wervende openheid' bezitten. Het kan duidelijk zijn dat op hun standpunt huwelijk en gezin nog wel 'gedoogd' worden, maar ze zijn slechts één van de vele mogelijkheden.

Verbond

Men acht het Verbond tussen God en mens een 'voorbeeld' voor alle mensen (26) en wil van daaruit in deze tijd stelling nemen. Daarin zouden dan 'vier normerende momenten' zijn die voor elke échte relatie gelden: wederkerigheid, duurzaamheid, vrijheid en veiligheid (33).

Bij wederkerigheid gaat het om de vulling van - het begrip liefde die duurzaam is door trouw. Dat wat de eerste twee begrippen betreft. En al het gaat over vrijheid en veiligheid, dan wordt gewezen op het 'bevrijdingsmotief' van Gods Verbond. Een 'zich verdiepende' relatie vraagt om 'veilige kaders' en die berusten dan weer op het afspraakmotief van het verbond.

Wederkerigheid

Voor seksuele relaties is volgens dit rapport de wederkerigheid vereist. Het gaat daarbij om een 'uitermate gevoelig punt'. Waarom? Omdat 'in de kerk' gesproken werd over de man als hoofd van de vrouw, zoals Christus het hoofd is van de gemeente. We stellen de vraag: n de kerk óf in de bijbel? We lezen toch in 1 Kor. 11 : 3 dat de man het hoofd van zijn vrouw is en in Efeze 5 : 23 dat de man het hoofd van zijn vrouw is, zoals Christus het hoofd van de gemeente is. Maar nee, dat is voor deze deputaten niet doorslag-

gevend. Zo zat 'de samenleving, waarin de bijbel ontstaan is ook in elkaar' (35), maar daarmee kunnen wij vandaag niet uit de voeten. We zitten hier echt in de sfeer van Kuitert met zijn 'Paulus kan me nog meer vertellen' en ook in het klimaat van 'de bijbel is slechts neerslag van gemcente-theologie'.

Vandaar ock de verdediging van het samenwonen zonder huwelijk met het hooggestemde argument: 'Juist omdat men grote waarde hecht aan wederkerigheid en aan een huwelijk niet toe is, wordt veel gekozen voor een vorm van samenwonen' (53). Een simpel mens zou zeggen: wanneer men aan deze wederkerigheid niet toe is. wócht dan en blijf van elkaar af. Maar nee, er bestaat zoveel 'begrip' bij deputaten voor deze 'grote waarde' van wel samenwonen en niet huwen dat de 'omgeving' dit 'inhoudelijk' moet benaderen op basis van wederkerigheid tussen jongeren en ouderen (ouders). Deftig gezegd, maar het betekend gewoon: ouderen en ouders moeten dit maar 'slikken'.

Duurzaamheid

Eén van de bezwaren tegen het samenwonen is gelukkig nog bij velen dat dit berust op een 'ik-cultuur' die zich vrijblijvend opstelt en met allerlei ordeningen niet rekent. Als dan ook het word 'duurzaamheid' hier wordt gebruikt, zou de argeloze lezer denken: gelukkig, het 'vrijblijvende' is er af!

Laat men zich niet vergissen. Want volgens deputaten is duurzaamheid een kwalitatief en niet een kwantitatief begrip. Al zegt ons huwelijksformulier dat men voor Gods aangezicht elkaar beloften geeft voor het hele leven, totdat de dood hen scheidt, dat ligt bij de pastorale handreiking' wel even anders. Duurzaamheid mag geen kwalitatief begrip worden: et zal onze tijd wel uitduren. Dan wordt de trouw bedreigd door de sleur die niet anders zou zijn dan schijnbare trouw (37). Nu zal niemand het gevaar van sleur in het huwelijk willen ontkennen. Het geldt bovendien niet alleen in het huwelijk, maar in allerlei levensverbanden. Men zou dus zeggen: trijdt tegen die sleur en laat juist in het huwelijk de een zoeken niet 'het zijne, maar wat des anderen is' (1 Kor. 10 : 24). Deputaten wijzen evenwel een uitnemender weg: ls je elkaar in de weg zit of elkaar uit de weg gaat is het wegens 'de trouw' soms 'barmhartiger elkaar niet blijvend te binden, maar elkaar de ruimte te geven, waarin nieuw leven kan opbloeien' (38). Weer keurig geformuleerd, maar toch ongecamoufleerd: a dan maar scheiden! Van echte duurzaamheid blijft niet veel over: ukt je huwelijk niet. is de kwaliteit beneden de maat, geef elkaar dan 'de ruimte' en ga uit elkaar. Intussen zegt God: k haat de echtscheiding (Maleachi 2 : 16). Maar dat zal dan wel bij de 'patriarchale structuur" van de bijbel horen (35), waar wij allang boven uitgegroeid zij. Normen zijn dan ook — volgens deze voorlichters — 'neerslag van menselijke ervaringen' (21). Het houden aan bepaalde 'spelregels' bleek 'heilzaam' te zijn. Maar als dergelijke spelregels later als 'onderdrukkend en verstikkend beleefd worden', wel dan zet je ze aan de kant. De geëmancipeerde mens wordt op deze wijze 'het middelpunt' van alles! God en zijn Woord worden met fraaie woorden eigenlijk buiten spel gezet.

De lezer voelt: ik ben diep verontwaardigd over dergelijke voorlichting. Deputaten schrijven zelf ergens: 'Soms krijgen we het gevoel, dat het verschil in bewustzijn zo sterk is, dat mensen ook als gelovigen eikaars taal niet meer spreken' (15). Eikaars taal? Was het dat alleen maar! Het gaat om een ander geloof.

En het huwelijk dan?

In een excurs gaan deputaten in op de vraag, of alle relaties dan even goed zijn en toch het huwelijk niet voorkeur verdient. Zij antwoorden op de laatste vraag volmondig met 'nee'. Mensen die elkaar trouw willen bijstaan in 'alle dingen, die tot het tijdelijke en eeuwige leven behoren' kunnen evengoed 'andere relatievormen' aangaan, bijv. 'in de omgang tussen twee homofiele, respectievelijk lesbische vrienden(innen)'. Ze gaan verder: 'Men zou in dit geval kunnen spreken van een 'homofielhuwelijk'. Omdat echter het woord 'huwelijk' nauw verbonden is met de manvrouwrelatie en doorgaans ook met gezinsvorming, is deze aanduiding ons inziens minder geschikt' (44).

Verder is men van mening dat zulk een homofiele relatie 'dezelfde ethische waarde heeft, als wat tussen man en vrouw een huwelijk genoemd wordt'. Als men maar 'de bijbelse verbondsopvatting' honoreert ziin alle relatievormen gelijkwaardig. Deze 'bijbelse verbondsopvatting' is intussen een puur filosofische en sociologische constructie van deze deputaten. Met ruïneuze gevolgen voor het christelijke en ook ethische leven.

We hebben getracht de hoofdlijnen van deze 'pastorale handreiking' te schetsen. Volgens ons wèl een handreiking aan de geëmancipeerde mens, maar niet echt pastoraal. Een echte 'pastor', herder, dient het beeld van de Goede Herder te vertonen. Dat missen we hier volledig. Ik zal hier niet uitwerken wat Christus zelf over het huwelijk heeft gezegd. Het is vaak genoeg gebeurd. Ik wil

slechts wijzen op wat — in navolging van Christus — in Hebr. 13 : 4 is gezegd: Het huwelijk zij in ere bij allen en het bed onbevlekt, want hoereerders en echtbrekers zal God oordelen'." Tot zover dr. De Vries.

Reacties

Ds. Huting en dr. Kouwenhoven reageerden op het besluit van de Remonstrantse Broederschap. Op hun reactie kwam weer eCn reactie van het werkverband voor Homofiele theologen. We citeren hier deze reactie:

Homofiele theologen teleurgesteld over uitlatingen van synodevoorzitters

..Het Werkverband voor Homofiele Theologen is teleurgesteld in de reactie van de synodevoorzitters van de Hervormde en gereformeerde kerken op het besluit van de Remonstrantse Broederschap om ook niet-huwelijkse relaties in te zegenen. De Broederschap nam dit besluit op 29 november j.I.

De synodevoorzitters, ds. H. Huting en dr. H. J. Kouwenhoven, spraken enerzijds waardering uit voor het genomen besluit, maar anderzijds bleek uit hun woorden dat in hun kerken navolging ervan niet aan de orde is.

Ds. Huting, de hervormde praeses, stelde dat binnen de hervormde kerk niet-huwelijkse relaties als niet gelijkwaardig aan het huwelijk beschouwd worden, en dat de eenheid tussen Christus en de gemeente verwijst naar de huwelijksrelatie.

Het Werkverband voor Homofilie Theologen neemt het ds. Huting kwalijk dat hij met deze uitspraak vooruitliep op de uitkomsten van de discussie binnen de hervormde Raad voor de zaken van Kerk cn Gezin. De discussie wordt door een dergelijke uitspraak gedwarsboomd, vindt het Werkverband. Het maakt verder op dat het treurig is dat met dergelijke opmerkingen homo's opnieuw huiten de kerk gezet worden, hun relatie als tweederangs wordt gekenmerkt, en de kerk als geheel schade wordt berokkend doordat wat burgerlijk geldt voor christelijk wordt versleten. Ds. Huting moet toch weten dat hij als synodevoorzitter zo handvaten verschaft voor het voortduren van discriminatie van homosexuele mannen en vrouwen, stelt het Werkverband in een persbericht.

De homofiele theologen waarderen het remonstrantse initiatief te meer, omdat het een hoopvol teken is van veranderend denken in een tijdperk waarin het erop lijkt dat de duimschroeven van homodiscriminatie binnen verschillende hoeken van de kerk juist weer worden aangedraaid."

Op de reactie van Huting en Kouwenhoven kwam tenslotte nog deze reactie van dr. De Vries:

• Het huwelijk in oneer

..Aan de Remonstrantse Broederschap komt de trieste eer toe, dat zij vorm heeft gegeven aan wat in hervormde cn synodaal-greformeerde kring allang 'bon ton' is geworden. De praeses van de synodaal-gereformeerde synode, dr. H. Kouwenhoven heeft zijn 'waardering' voor het besluit van de Remonstranten uitgesproken. Waar had hij echrer moeite mee? Dat men ook voor andere kerken het 'inzegenen van relaties' heeft opengesteld. Is hij bang voor 'zieltjeswinnen'? Ten onrechte. Geestelijk en ethisch gezien is het immers 'één pot nat'. Samen op Weg moet dit toch kunnen hebben? Trouwens, de Remonstranten willen graag aan dit samen optrekken meedoen! Maar men is naar onze diepste overtuiging zo wel samen bezig af te gaan van De Weg die, Christus zelf is voor de gelovigen.

Had dr. Kouwenhoven maar moeite gehad met de wijze waarop deputaten van zijn synode bezig zijn het huwelijk in oneer te brengen. En in navolging van hen de Remonstrantse Broederschap. Ook daarin, dat men 'burgerlijk ongehoorzaam' is door huwelijken te vestigen die niet ten overstaan van de overheid gesloten zijn. Tot nu toe was elke 'geestelijke' strafbaar, die zich niet eerst had overtuigd dat men een door hem te bevestigen huwelijk ook inderdaad door de overheid had laten sluiten. Maar ook dat lapt men aan z'n laars, want 'gezag van Godswege' is een verouderd standpunt. Voor de zekerheid gebruikt men dan maar het wóórd 'huwelijk' niet, maar daar heeft de geëmancipeerde mens geen enkele moeite mee. Ervaringen zijn immers beslissend en normen 'van boven' zijn er niet. Was het niet dr. C. G. Berkouwer die vóór de tweede wereldoorlog schreef: 'Maar wel bestaat er verband tusschen de kritiek op de Heilige Schrift en de ontkerstening van het leven'?

We zijn een generatie verder. Zijn woorden zijn maar al te waar gebleken." Tor zover enkele reacties.

We sluiten ons geheel en al aan bij die van dr. De Vries, dat zal duidelijk zijn. In het geding is ook hier als eigenlijk altijd: welke Schriftopvatting hangen wc aan, welk gezag heeft de bijbel

voor ons?

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 25 december 1986

Gereformeerd Weekblad | 20 Pagina's

KLEIDE KRONIEK

Bekijk de hele uitgave van donderdag 25 december 1986

Gereformeerd Weekblad | 20 Pagina's