Navolging en vervolging

„Maar gij hebt achtervolgd mijn leer, wijze van doen, voornemen, geloof, lankmoedigheid, liefde, lijdzaamheid. Mijn vervolgingen, mijn lijden, zulks als mij overkomen is in Antiochië, in Ikonium en in Lystre; hoedanige vervolgingen ik geleden heb en de Heere heeft mij uit alle verlost. En ook allen, die godzalig willen leven in Christus Jezus, die zullen vervolgd worden. Doch de boze mensen en bedriegers zullen tot erger voortgaan, verleidende en wordende verleidt." 2 Timotheüs 3 : 10—13

Navolging

Elk mens gaat op een weg. Van nature heet het de weg des doods. Een pad dat uitmondt in de dood. Verdere illusies hoeven we ons niet te maken. Met de rug naar God toe, hebben we het leven achter ons en de dood voor ons. Totdat Gods genadige hand ons uit de dood trekt en in het leven van Christus zet. Timotheüs weet daarvan. In hem woont het 'ongeveinsd geloof' (2 Tim. 1, 5). Geloof herschept wat dood is, eens en steeds door. Oók een weg, de weg Gods waarvan de naam is Jezus. Ik ben dè Weg en het Leven. Scherp heeft de apostel de dwaalleer aan de kaak gesteld. Er is een gedaante, een vorm van godzaligheid, maar de kracht wordt erin gemist. Ze lijken vroom, maar zijn goddeloos. Tegen die achtergrond klinken de woorden: Maar gij hebt achtervolgd mijn leer... U bent mijn leer nagevolgd. Paulus constateert dat verheugd en verwonderd. Ondanks de druk van dwaalleer blijft Timotheüs staande. Laat zich niet meeslepen en afvoeren. Mijn leer nagevolgd. Laten we de apostel niet misverstaan. Alsof hij zelf een ontwerp van leer en prediking zou hebben ontwikkeld. En daar vervolgens supporters voor zou hebben geworven. Mijn leer. Elders noemt de apostel het: de gezonde woorden van onze Christus. De gezonde leer. Leer die geestelijk gezond maakt. Die saneert en zuivert het door ongeloof verziekte bestaan van de mens die slechts uit Adam leeft. Mijn leer. Leer die het leven en werk van Christus leert. Leer die door Paulus' ziel heensloeg op de befaamde dag van omkeer en inkeer als een blikseminslag na een zomerdag doorzinderd van zonnehitte. Leer die hij zodoende bevindelijk leerde verstaan. Mijn leer. Mijn onderwijs, prediking, onderricht aan u mijn geestelijke zoon doorgegeven en overgedragen.

Mijn leer nagevolgd. Bijna elk mens volgt wel iemand na. Aanvankelijk z'n ouders, vader en/of moeder. Onderwijzer(es) op school, leraar in een lievelingsvak, predikant die indruk maakt, bepaalde schrijver, prediker uit lang vervlogen als gouden tijden bejubelde jaren. Wij worden gevormd, ook geestelijk, meer dan we soms later voor waar willen hebben. Niet zonder belang is het wie onze opvoeders en voorlichters zijn. Juist ook in geestelijke zaken. Timotheüs hoorde Paulus preken toen hij op de tweede zendingsreis in de streken van Lystra was en daar gestenigd en voor dood buiten de muren van de stad werd gebracht. Timotheüs werd geraakt door leer en leven van de apostel Paulus. Het behaagde God hem, de jonge en teruggetrokken broeder in het hart te grijpen en in te winnen voor het Evangelie van Gods genade. Timotheüs volgde Paulus' prediking na. Niet dat hij, om zo te zeggen, zweerde bij dominee Paulus, maar wel bij diens leer: Jezus Christus en Dien gekruisigd. Nagevolgd mijn leer. De werkwoordsvorm hier gebruikt wijst op het begin van dit gebeuren, maar tegelijk ook op wat daarop is gevolgd. Op de geheel andere grondslag waarop Timotheüs' leven kwam te staan maar ook op de gevolgen daarvan.

Je kan een voorganger navolgen in de zin van imiteren, naapen. Maar daarbij blijft je leven in wezen hetzelfde. Meestal verandert er in je uiterlijk alleen maar het nodige: in je kleding, in je taalgebruik, in de klank van je stem. Maar je hart, je ziel blijft als het tevoren was: een steen. Wie echter de leer van het Evangelie navolgt, achtervolgt, komt achter Jezus aan. En dan blijven we niet die we waren. Het Evangelie herschept ons totale bestaan. Je leven gaat om een andere as draaien. We worden Christus ingelijfd. In Zijn 'lijf' opgenomen. Het leven van Christus gaan we leren leven. Eén plant geraken we met Hem. Hij stuwt Zijn leven door ons dorre en dode bestaan. Mijn leer nagevolgd is hetzelfde als: ge zijt Christus nagevolgd. Je leerde Zijn voetstappen drukken. Kende maar één weg meer: Jezus.

Ja, dat heeft te maken met alles. Ook nagevolgd mijn wijze van doen, voornemen, geloof, lankmoedigheid, liefde, lijdzaamheid, mijn vervolgingen, mijn lijden... Van het een komt het ander. Timotheüs volgde de apostel in heel zijn optreden. De manier waarop hij zijn leer uitdroeg en praktisch toepaste. Paulus' doelstelling in heel zijn arbeid, de zuiverheid en oprechtheid waarmee hij diende. Ook in geloofsvertrouwen en geloofskracht werd hij een navolger. Niet minder als het ging in de omgang met mensen om zaken als: lankmoedigheid, liefde, geduld. Héél Paulus' optreden vond navolging in de handelwijze van Timotheüs. Nogmaals, dit kan hooghartig overkomen maar kan zo niet bedoeld zijn. We moeten in de gaten houden de tegenstelling die Paulus schildert met de dwaalleraars. Hun bedoelingen waren niet zuiver, er ontbrak bij hen liefde en lankmoedigheid, hun leer was bedriegelijk. Zeg me hoe ge handelt, ik zal zeggen we ge bent. De navolging van de leer der gezonde woorden van Jezus Christus, zet een stempel op heel de arbeid in Gods Koninkrijk. Inhoud en vormgeving van de Evangeliedienst zijn wezenlijk aan elkaar verbonden.

Vervolging

Paulus komt dan uit op de uiterste konsekwentie van het verkondigen van de leer van Christus: vervolgingen. „Mijn vervolgingen, mijn lijden, zulks als mij overkomen is in Antiochië, in Ikonium en in Lystre; hoedanige vervolgingen ik geleden heb en de Heere heeft mij uit alle verlost". Paulus herinnert hier aan de grote verschrikkingen die hij heeft moeten doorstaan tengevolge van de prediking van Christus. Bittere vervolging, zwaar lichamelijk letsel, direct levensgevaar met name gedurende de eerste zendingsreis. Dit was Paulus overkomen in de streek waar Timotheüs vandaan kwam. Hij had met eigen ogen kunnen zien wat de gevolgen kunnen zijn van het 'navolgen' van Paulus en de leer die hij verkondigde. Toch mocht Timotheüs de keus doen: achtervolgen deze leer met alle gevolgen van dien. Welnu, zo bemoedigt Paulus zijn vaak vreesachtige broeder, herinner u welke vervolgingen ik geleden heb 'èn de Heere heeft mij uit alle verlost. Hoedanige vervolgingen. Daarin klinkt de zwaarte mee. Het was niet zomaar wat. Ontstellend zwaar en smartelijk waren Paulus' ervaringen. Maar de Heere was nabij. Verwezen wordt hier veelal naar Psalm 34. Vele zijn de tegenspoeden des rechtvaardigen; maar uit alle die redt hem de Heere (vs 20). En dat hoort evenzeer tot de navolging van Christus. Niet alleen vervolging. Maar ook de bewarende hand des Heeren. Wie gevoegd wordt tot de kudde Gods, krijgt een Herder. Wie gesteld raakt onder hen voor wie Christus Zijn leven gaf, krijgt in Hem een machtige Beschermer.

Intussen blijft de realiteit van de vervolging wel volop staan: „En ook allen die godzalig willen leven in Christus Jezus, die zullen vervolgd worden." „Bedoeld is: degenen die maar geen naam-Christenen zijn, vgl. vs 5, maar met de navolging van Christus ernst maken. Die zullen altijd weer de vijandschap der mensen opwekken, en moeten ondergaan. Het lijden en de vervolging zijn niet een voor het Christen-leven toevallige zaak, waaraan men zich zou kunnen onttrekken. Zij zijn er veeleer een kenmerk van. De bereidheid het lijden op zich te nemen behoort tot een van de hoofdmotieven van 2 Timotheüs" (Ridderbos).

Godzalig leven. Wat is dat nu precies? Daar zou heel wat over te zeggen zijn en daar is al het nodige over geschreven. Voor dit keer zij onderstreept wat Paulus hier schrijft: die godzalig willen leven in Christus Jezus... Let op het woordje 'in'. Dat wijst de intieme relatie aan tussen Christus en de Zijnen. Godzalig leven is niet een kwestie van een bepaalde cultuur of subcultuur wat zich dan uit in bepaalde symbolen en gebruiken. Het is veeleer leven uit de Bron Christus. Iemand schreef eens: Niet de regels, niet de plichten, maar de persoon van Christus maakt de vroomheid uit. Godzalig leven is dan ook vooral rust gevonden hebben, na alle onrustig zwerven en zweven, in Christus alleen. We kregen een ander levensbeginsel. De wortel van de eerste Adam werd doorgesneden. Een nieuw leven werd ons deel door de gemeenschap met Christus. Leven uit Hem is godzalig leven. Vol van God raken we, maakt Hij ons.

Welnu, zij die godzalig willen leven krijgen een mooi leventje! Staat dat er? Nee, zij zullen vervolgd worden. De navolging van Christus brengt ons wat het leven Christus opleverde: strijd, verdrukking, leed, dood.

Daar bestaan geen uitzonderingen op deze regel. Ja, zegt u, wij hebben hier in het Westen geen klagen. Dat is waar als u onze omstandigheden vergelijkt met die in bijv. Oost-Europa. We worden niet opgesloten en mishandeld. Aan de andere kant dienen we wel te beseffen dat we daarmee niet van deze tekst af zijn. Er zijn verscheiden methoden in vervolging. De navolging van Christus in leer en leven zal altijd vijandschap bij mensen oproepen. „Want tevergeefs zullen wij trachten Christus los te maken van Zijn kruis; aangezien dit als het ware natuurlijk is, dat de wereld Christus haat ook in Zijn leden... Laten wij weten dat wij op deze voorwaarden christenen zijn, dat wij aan vele ellenden en menigvuldige strijd onderworpen zijn" (Calvijn). Een vriend der wereld kan onmogelijk tegelijk een vriend van God zijn en omgekeerd. We hoeven het niet te zoeken of onnodig op te roepen, de vijandschap. Maar wel zullen we merken, als we konsekwent de Heere volgen, dat er mensen zijn om ons heen die ons niet verdragen. Die godzalig willen leven. Niet alleen maar godzalig schrijven en praten, maar godzalig leven. We zullen daar in de komende tijd ook in eigen land meer en meer van gaan ondervinden.

Want dan lezen we tenslotte „Doch de boze mensen en bedriegers zullen tot erger voortgaan, verleidende en wordende verleid". Ernstig worden de dwaalleraars gediskwalificeerd: boze mensen en bedriegers. Ze staan in dienst van het kwaad. Ze worden bedriegers, letterlijk tovenaars genoemd. Wellicht zit hier achter dat ze zich aan bijgelovige praktijkers overgaven. Ze zullen van kwaad tot erger voortgaan. Ze verleiden andere mensen en worden vervolgens ook zelf verleid. „Eén windbuil zal altijd meer vermogen om af te breken, dan tien getrouwe leraars om op te bouwen, hoe ijverig zij zich ook inspannen" (Calvijn). Godvruchtige leraars moeten hieraan herinnerd worden opdat zij zich voorbereiden tot een onafgebroken krijgsdienst.

Zo is een knecht niet meer dan zijn heer! Is het dat niet wat in de navolging van Christus ondervonden wordt en hier door de apostel zijn geestelijke zoon op het hart gebonden wordt? Je bent niet langer van de wereld, zo ge van Christus geworden bent. En de wereld heeft alleen het hare lief. De haat tegen Christus plant zich voort onder al degenen die van Christus zijn. Die godzalig willen leven in Christus Jezus zullen vervolgd worden.

C. a. d.IJ.

J. M.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen