Demas heeft me verlaten

„Benaarstig u haastig tot mij te komen. Want Demas heeft mij verlaten, hebbende de tegenwoordige wereld lief gekregen en is naar Thessalonica gereisd; Krescens naar Galatië, Titus naar Dalmatië. Lukas is alleen met mij. Neem Markus mede en breng hem met u; want hij is mij zeer nut tot de dienst. Maar Ty-chikus heb ik naar Efeze gezonden. Breng de reismantel mee, die ik te Troas bij Karpus gelaten heb, als gij komt cn de boeken, inzonderheid de perkamenten." 2 Timotheüs 4 : 9—13

Afscheidswoorden

We zijn nu aan de allerlaatste woorden toe van de grote heidenapostel. We zeggen wel niet teveel als we stellen dat andere woorden van Paulus grotere belangstelling onder ons hebben dan deze laatste getuigenissen. De apostel komt in deze slotwoorden tot ons als een mens. Een mens die vrienden en broeders om zich heen wist. Kennelijk ook behoefte heeft gehad aan meeleven en meebidden. Hij schrijft aan Timotheüs: „Benaarstig u haastig tot mij te komen..." Doe je best om zo gauw mogelijk bij me te zijn. Het kan zijn door toenemende eenzaamheid dat de apostel behoefte kreeg aan bezoek. Ook wilde hij zijn jongere ambtsbroeder kennelijk nog spreken eer hij zou heengaan. Al was het alleen maar om z'n vreesachtige broeder moed in te spreken. Hem aan te sporen in gedachtenis te houden Jezus de Opgewekte uit de doden. Zorg om de voortgang van het Woord bezielde hem tot aan zijn dood toe.

Eenzaamheid in de gevangenis, wachtend op God, op het moment van de ontbinding, op de tijd door God bepaald dat als het ware de trossen losgegooid mochten worden om voor eeuwig af te varen naar de kusten der eeuwigheid. Dat ook voor Paulus het uitnemendste van het leven moeite en verdriet is blijkt uit wat dan volgt: Demas heeft mij verlaten. Timotheüs kom jij spoedig want Demas is weggegaan. Dat moet een verschrikkelijk gebeuren voor Paulus zijn geweest. Demas was al heel wat jaren Paulus' helper in de stad Rome. Er zijn een tweetal brieven waarin Demas nog als zodanig wordt genoemd onder hen die de geadresseerden groeten: Koloss. 4, 14 en Eilemon 24. Nu Paulus echter opnieuw in Rome terug is maar nu als gevangene van de keizer, nu krijgt Demas het zwaar. „Maar tenslotte loopt het mis met hem. Zijn werk, zijn strijd, zijn kruis, door Jezus Christus hem gegeven, worden hem te zwaar. Hij kan niet langer weerstand bieden aan de neiging om al die moeiten en dat lijden en die verschrikkelijke gevaren te ontvluchten. Het gaat zo makkelijk! Men hoeft alleen maar de grote stad van keizer Nero te verlaten. En zo gaat Demas op een goede — of liever: op een kwade — dag uit Rome weg! Hij slaat op de vlucht. Naar Thessalonika reist hij af. Daar is de rust en de veiligheid" (prof. C. Veenhof).

Over het algemeen denken wij aan een definitief afhaken van Demas. Een tijdgelovige die onder de druk als zodanig openbaar komt. Calvijn gaat zo ver niet in zijn uitleg. Hij ziet Demas' vertrek meer als een uiting van vrees voor gevangenschap, méér een kwestie van lijfsbehoud. Als je Paulus' naaste vriend was, liep je een reële kans net als hij veroordeeld en terechtgesteld te worden. Dus, of het een regelrechte verloochening van de Heere Jezus is geweest van Demas kan een open vraag blijven. Intussen blijft wat hier staat dan nog ernstig genoeg. Vooral daar Demas in het oog viel bij de gemeente: assistent van Paulus. En dan: weglopen! Dat brengt de kudde in verwarring. Dat maakt ook anderen weerloos, angstig. Demas heeft mij verlaten. Gedeserteerd uit de krijgsdienst van koning Jezus Chriitus. Geweigerd om 'verdrukkingen te lijden als een goed krijgsknecht van Jezus Christus' (2 Tim. 2, 3). Op desertie staat in oorlogstijd de doodstraf. Zijn daad doet denken aan wat Jezus van de huurling schrijft: „Maar de huurling en die geen herder is, wien de schapen niet eigen zijn, ziet de wolf komen en verlaat de schapen en vlucht..." (Joh. 10, 12).

Vandaar dat er droefheid spreekt uit Paulus' woorden: Demas heeft mij verlaten, hebbende de tegenwoordige wereld liefgekregen. Letterlijk: de nü-eeuw hefgekregen. Er staat niet: Demas heeft de onderwereld Hefgekregen. Of de wereld van de misdaad. Maar de 'nü-wereld', de tegenwoordige wereld. De wereld zoals die reilt en zeilt met alles wat ze te bieden heeft. Een christen was en is iemand die juist de toekomende wereld als het voorwerp van zijn hoop is gaan kennen. We hebben HIER geen blijvende stad, maar we zoeken de toe-komende. De blikrichting van het leven is radicaal gewijzigd: van beneden naar boven, bij wijze van spreken. Van het hier naar het toekomende. Dat was eerst bij Demas, naar het leek, ook het geval. Hij is teruggevallen in zijn leven van voorheen. De tegenwoordige wereld hefgekregen. Demas hoeft persé geen slecht mens te zijn geworden. Hij gaat zich nergens aan té buiten, maar gaat wel overal in op. De nu-wereld Hefgekregen. De zichtbare dingen, dat wat tijdelijk is, wat de ogen streelt en het oor bekoort Hefgekregen. Het slot van de Colossensenbrief en het briefde aan Eilémon noemen Demas onder de mede-arbeiders. En nu lezen we dit. Wie zichzelf recht leert kennen, kan niet op Demas neerkijken. Het is weergave van de vrees die menigmaal ook in eigen hart op komt. Zelfs Paulus heeft die vrees gekend:

, , ...opdat ik niet enigszins, daar ik anderen gepredikt heb, zelf verwerpelijk bevonden worde" (1 Cor. 9, 27). Een bewijs dat Paulus' woorden in vers 7 geen logische conclusie bevatten als hij zegt: de loop voleindigd en het geloof behouden. Waarom hij wel en Demas niet.? Niet omdat hij vaster in zijn schoenen stond dan Demas. Bedreigt het ons niet allen om met kennis van de waarheid verloren te gaan.? Uitwendige genegenheid tot de geestelijke dingen is nog niet voldoende. Een persoonlijke voorkeur voor de rechte prediking is niet genoeg.

De tegenwoordige wereld Hefgekregen. Wie kent de zuigkracht van de moderne tijd, van het eigentijdse denken, van het helder doorzichtelijk trachten te maken van de dingen waardoor het geloof in God en Zijn leiding als te missen terzijde geschoven worden. Er is zoveel dat het culturele oog boeit en het kunstzinnige hart streelt in deze wereld. Om staande te blijven in het geloof waar zovelen een andere route verkiezen. Demas staat model voor velen die hem achterna zijn gegaan. De anonimiteit in, los van de gemeente Gods. Er zijn deze eeuw alleen al heel wat Demassen bij het apostolisch woord weggegaan. Wat zal er nog gebeuren als werkelijkheid wordt wat Demas' reden was om weg te gaan: lijfelijke verdrukking. Zouden onze kerken nog zo vol zitten als er gevangenschap op zou staan dat we de naam van Christus beleden.? Gevangenschap of boycot in zaken of als we geen of weinig brood meer op de plank zouden overhouden. We kunnen onder ons soms vrij stoer overkomen in ons vasthouden aan principes en opvattingen. We hebben nog altijd de vrijheid ons daartoe zelfs apart te organiseren in scholen en instellingen. Maar als het ons verboden gaat worden en straffen komen te staan op een vasthouden aan genoemde principes, hoeveel Demassen uit onze gezindte zouden er dan misschien nog komen.? Het is maar een vraag. Maar we willen immers graag met de waarheid tot onszelf inkeren.?

Gelukkig dat Demas het hoofd der kerk niet is. Ons Hoofd Christus bleef staan hoe groot de druk op Hem ook werd. Paulus mag gelukkig Hem zien staan ook nu hij Demas ziet gaan.

Reismantel en boeken

Paulus raakt alleen. Demas is weggelopen. Verder zijn Crescens en Titus ook afgereisd respectievelijk naar Galatië en naar Dalmatië. Crescens is een onbekende, een N.N. in het Koninkrijk Gods, althans voor ons. Titus is bekender. „Hij is de bekwame, rustige, onverzettelijke Griek. Hij is de man van het klare, diep-gefundeerde geloof, die in volledige zelfovergave, Jezus Christus eenmaal volgen ging. Hij is daarna één der betrouwbaarste en stoerste helpers van Paulus geworden. De moeilijkste opdrachten waren steeds voor Titus" (prof. C. Veenhof). Bij dit laatste valt alleen al te denken aan de organisatie van de gemeenten op het eiland Kreta. Crescens en Titus heeft Paulus zelf weggestuurd. Je zou denken: waarom juist nu.? Paulus zelf, maar ook de gemeente Gods te Rome, heeft in deze barre tijden van vervolging juist zo hard vastberaden leiding nodig. Waarom juist deze twee mannen wegzenden nu ze in Rome zo hard nodig zijn.? Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we even ingaan op de plaatsen waarheen ze worden gestuurd. Dalmatië is een landstreek aan de Adriatische Zee, oostelijk van Italië. En Galatië is zeer waarschijnlijk niet het Galatië aan welke landstreek de brief aan de Galaten is verzonden. Maar GalHë, het huidige Frankrijk. Als dit waar is en er is veel wat voor deze opvatting pleit, dan krijgen we het volgende

beeld. Als Paulus deze tweede brief aan Timotheüs schrijft is een belangrijk deel van de landen om hem heen met het Evangelie bearbeid. Twee open plekken zijn er nog: de gebieden tussen Dalmatië en Gallië. Door Crescens en Titus juist daarheen te zenden, wordt de kring gesloten. Van Jeruzalem tot Gibraltar zal het Woord worden gehoord aangaande Jezus Christus en Dien gekruisigd.

Zo zien we hoe verdrukking de gemeente niet in de engte drijft, maar juist in de uitbreiding. De kerker van Paulus wordt de kerk van waaruit nieuwe zendelingen worden uitgezonden. De bijna-martelaar Paulus spoort nieuwe predikers aan tot nieuwe gebieden uit te gaan. Héél de wereld Jezus' gebied. Al begraaft God Zijn knechten, Hij zet Zijn werk intussen voort.

Crescens en Titus gaan uit. Met het Woord. De ene mond gaat dicht, er gaan er twee open. De Kerk is niet te elimineren. De hel mag vrij woeden. God houdt intussen Zijn kerk in stand. In Nederland verdwijnen kerken. In China wordt er elke week één geopend. Gaat hier het licht van de kandelaar weg. Elders straalt het helder en klaar.

Lukas is alleen met mij. Na het droevige van Demas' vertrek is dit het blijde van Lukas' blijven. Lukas, Paulus' trouwe metgezel op zijn vele en lange zendingsreizen. Lukas, de auteur van evangeliebeschrijving. Tevens van de geschiedenissen van de vroege Pinkstergemeente, van de loop van het Evangelie van Jeruzalem naar Rome. Van zijn privé-leven weten we nauwelijks iets. Wel van zijn positie in de gemeente. Welk een trouwe zorg van de Koning der Kerk: nu Paulus' levenseinde aanstaande is, is Lukas de arts met hem. Het klinkt enigszins weemoedig: Lukas is ALLEEN met mij. Eenzaam maar niet alleen. Lukas de dokter is in de buurt. Hij kan eventueel pijnen helpen verlichten, wonden verbinden, misschien wel zijn doorn in het vlees verzorgen. Nu de tijd der ontbinding aanstaande is, zorgt God ervoor dat hij een vriend, een broeder die een helpend arts is, in zijn buurt heeft.

Neem Markus mee en breng hem met u! We weten ook van Markus niet bijster veel af. Hij is de zoon van Maria in wier huis de jonge gemeente van Jeruzalem bijeen kwam om voor de gevangen Petrus te bidden. Hij is de neef van Barnabas, de Leviet. Petrus noemt hem 'mijn zoon' (1 Petr. 5, 13).

Markus schreef wellicht het oudste der evangeliën. Markus was aanvankelijk een helper van Paulus. Maar we lezen in Handelingen 15:39 dat er tussen Paulus en Barnabas een ernstig conflict reist, juist rond de persoon van Markus. Het loopt hoog op. Het gevolg is dat Markus met Barnabas meegaat en beiden niet meer met Paulus. Om Markus laten Paulus en Barnabas elkaar los. Barnabas wil persé Markus meenemen op de tweede zendingsreis. Paulus wil het persé niet. En u dan? Paulus heeft z'n loop voleindigd. Markus is met Barnabas ook van nut geweest in de evangeliedienst. Dan duikt Markus weer op. Neem Markus mee, breng hem met u mee! Paulus wil dat Timotheüs zo gauw mogelijk overkomt naar Rome om daar zijn vacature die door zijn spoedige dood zal ontstaan te vervullen. Maar hij moet Markus meenemen. En welk rijk getuigenis geeft Paulus dan van Markus? Dit: Hij is mij zeer nut tot de dienst".

Ja, daar worden we even stil van. Markus afgekeurd om toen mee te gaan op de tweede zendingsreis. Toen een scheiding tussen twee broeders. Hier weer een hereniging. De band aan de Heere brengt ze uiteindelijk toch weer bij elkaar. Zeker nu de dood scheiding gaat maken, trekt de band aan Christus tot elkaar. Ze vinden elkaar terug aan Jezus' voeten. Wie door Christus wordt geleid, komt bij de medebroeder uit. Misschien ligt hier een mogelijkheid dat nog ooit eens tot elkaar worden gebracht die in Christus bij elkaar horen. We worden in de Gereformeerde Gezindte vooral geteisterd door een onvoorstelbare woekering van de splijtzwam. Mensen schrijven elkaar af, willen van elkaar niet meer weten, nemen eikaars geestelijk leven nauwelijks serieus.

Schadelijke en schandelijke verdeeldheid waardoor het zwaard des Geestes zo bot is geworden tot de strijd. Ieder gaat z'n eigen weg en bouwt z'n eigen huis. We leven in een polariserende kerk. Het lijkt al erger te worden. Het kan nauwelijks opbouwend genoemd worden al bedoelt ieder naar eigen zeggen het heil der kerk. Paulus heeft Markus tot zich geroepen en hem erkend als een betrouwbaar dienaar der kerk, ook al hebben ze een diepgaand meningsverschil gehad en elkaar tijden lang niet meer ontmoet en gesproken. Verootmoedigend Schriftgegeven, opgetekend ter navolging, ook in de dag van heden. Waar de band aan Christus ligt, mogen we elkaar niet loslaten en prijsgeven. Bij verscheidenheid binnen de kaders van de Schriften, hebben we elkaar te zoeken. Zeker nu er sprake is van Godsverduistering die over volk en kerk trekt. God geve dat nog eens in Zijn gunst aan Zijn 'arme kerk' in ons land.

C. a. d. IJ.

J. M.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen