Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen hei aardrijk beërven

037

Pasgeleden gebeurde bij ons in de buurt een dodelijk ongeluk. Een jonge man kwam om. Organist was hij. De kerkeraad gaf kennis van het overlijden met een vers uit psalm 37. Omdat wij, gaande tussen de 'kolommen' door, met tussenpozen van de psalm die aan bod was ons begeven naar de volgende, dacht ik bij ontroerd lezen van de droeve tijding meteen: , , Daar zijn wij met z'n allen aan toe." Aan psalm 37. Deze week is het zo ver. Laat ik in deze korte inleiding slechts nog memoreren dat Luther deze nu onze psalm noemt een troostpsalm. De kerkeraad van Voorthuizen had het dus wel bij het rechte end. Luther verduidelijkte met de woorden dat de psalm leert en vermaant — het lijkt wel een sacrament — dat wij in deze wereld geduld moeten oefenen en in het bijzonder waarschuwt het lied van de Heere voor nijd (bittere afgunst). Wat het thema betreft mag u gevoegelijk de cijfertjes laten stuivertje wisselen. De psalmen 37 en 73 zijn broers van elkaar. Ga maar na. Twee gaan samen op weg: David en Asaf, maar ieder op zijne wijs. Alleen 37 is een alfabetdicht. Zoals onlangs psalm 34. Maar met de zang in de Bijbel opgeslagen voor u zag u dat al. Met alle computers tegenwoordig om ons heen krijg je er een ticje van. Ik heb in de gauwigheid een tikkeltje geïnventariseerd, gerubriceerd en opgeteld. Als in zovele psalmen gaat het ook in dit Spreuken-achtig lied over goddelozen en rechtvaardigen en hun tegenstellingen. Nog afgezien van de opwekking „de aarde te bewonen" en — in vers 18 — „hun erfenis in eeuwigheid" staat er liefst vijf keer in de psalm dat zij, te weten de verwachters van de HEERE, de zachtmoedigen, Gods gezegenden, de rechtvaardigen, u die zijn weg houdt, de aarde erfelijk zullen bezitten. O.a. de zachtmoedigen. Begrijpt u, zo kom je nog eens aan een titel voor je stukje. Onze schoolgaande jeugd krijgt van de juffrouw of van de meester een psalmversje op om te leren. En u zelf? Leert van Mij dat ik zachtmoedig ben, horen we de grote Meester tegen ons zeggen. Laten we onszelf door Hem dit lied inprenten. Mag ik u een eindje op weg helpen?

Van inprenten gesproken. Zes prentjes bekijken we met elkaar. Of anders. Ik giet de kostbare inhoud en „profijtelijke instructie" (Calvijn) in zes maten. Zes aangerukte lege vaten. Daarover nader 2 Koningen 4 vers 3.

Vers 1 tot 11. Hier driemaal het vermaan niet afgunstig te wezen. Gun de werker van ongerechtigheid zijn klatergeluk. De onrechtvaardigen verdorren als onkruid. Het voortbrengsel van de aarde voor slechts één seizoen. De rechtvaardigen zullen de aarde zelf, de bron, voor altoos bezitten. Drie dingen zijn met name te doen. Vertrouwen op de HEERE annex het doen van het goede, het bewonen van het aardrijk en het betrachten van getrouwheid; het zich verlustigen in de HEERE en het wentelen van de weg op de HEERE. Hoe anders het er dan ook uitziet, hoe rijk, ruim, machtig en voorspoedig de goddelozen leven en hoe zeer de verwachters van de HEERE in tegenspoed en teleurstellingen hunsweegs gaan, zij komen aan hun trekken: Hun recht breekt door als het licht. Wees dus niet nijdig over het schijnsucces van de goddelozen. Achter het woord nijd staat in het woordenboek lust. Zou het niet beter zijn om lust te hebben in de HEERE, om in Hem ons te verlustigen? Toe zeg er nu ook eens iets van. Stipt en stug, bloedernstig, vroom-vormelijk zonder glimlachje kunnen wij de HEERE dienen zoals de wettische oudste zoon zijn vader. Heel anders is het zich te verlustigen in de HEERE. Hij „al mijn hoop en lust". Vertrouwen, verlustigen en de weg wentelen het is het „nabij God zijn" van psalm 73. De grote en grootste vraag is of wij er een godsdienst op nahouden waar nooit een lachje af kan.

Vers 12 tot 20. Hier lezen wij dat de HEERE lacht. Over de illusie van de goddeloze, over hun ingebeeld eeuwig heil. Wat zullen zij op hun neus kijken! Wanneer God hun ijdel beeld veracht. En — aldus Luther. — de geest die zich op deze psalm richt mag af en toe met de HEERE meelachen. Als wij op het einde van de goddelozen zien. In dit gedeelte lezen wij over de houding en gedrag van de goddelozen tegenover de rechtvaardigen. Zij bedenken listige aanslagen maar deinzen ook niet terug voor daadwerkelijk gebruik van wapenen. Zij slachten de oprechten. Geacht als schapen ter slachting om der wille van het Lam dat ter slachting werd geleid. Wij moeten nodig van Hem deze psalm leren. Maar het getrokken zwaard van de goddeloze gaat uiteindelijk in hun eigen goddeloze hart. Zij verderven zichzelf. De lankmoedigheid ten spijt, die op de bekering van de goddelozen wacht. Een „doe uzelf geen kwaad" bij een vervaarlijk uitgetrokken op eigen borst gericht zwaard behoort bij dag en niet minder bij nacht de roep te zijn van allen die niet in wraak hun lust vinden.

KOL-OMMETJE

Vers 21 tot 26. Nogmaals een portret van de goddeloze. Misschien is hij in het bijzonder om godsdienstige reden gebe-ten op de rechtvaardige. Het zou best kunnen zijn dat hij in het algemeen wel humaan en sociaal is ingesteld tegenover zijn medemensen. Kunt u denken. Bij hem is het altijd en van iedereen lenen. Teruggeven is er nooit bij. Halen en houden. Daar blijft het bij. Van hun overvloed en weelde kunnen zij niets kwijt. De rechtvaardigen daarentegen kunnen van hun gebrek aan armoe alles missen om dc nooddruftige bij te staan. De dichter steunt het met zijn levenslange ervaring. Geen rechtvaardige ooit verlaten. Ja immers, uiteindelijk wist Pinksteren aangaande Goede Vrijdag en Pasen dat kruis, graf en hel ten spijt de Rechtvaardige in al Zijn verlatenheid niet verlaten was. In Hem zijn dan ook alle beloften ja en amen.

Vers 27 tot 29. De les uit het geheel. Wijk van het kwade en doe het goede. Dan beërven wij het land — Kanaan — en de aarde. Van hieruit overwoog ik ook als titel te nemen voor de verkenning van deze psalm: De gerechtigheid gaat ermee. Dus — bij wijze van opwekking — gaat ermee!

Vers 30 tot 33. Tweemaal hadden wij een portret van de goddeloze. Ten eerste in zijn relatie tot de rechtvaardige, in zijn religieuze grondhouding en ten tweede in zijn verhouding tegenover de medemens, in zijn sociaal contact. Daarna hier vlak voor de opwekking te kiezen voor de rechtvaardigheid. Om alle misverstand uit te sluiten en voor elke duidelijkheid vinden wij in deze verzen een signalement van de rechtvaardige. Zijn persoonsbewijs. Al het nodige over wat in zijn mond en wat in zijn hart is en evenzo wat zijn tong en zijn schreden doen. Laat de goddeloze op hem loeren, zelfs in het gericht is hij beschermd. Spiegelt uzelf.

Tenslotte de verzen 34 tot 40. Nogmaals een aantal van de voornaamste gegevens om de psalm uit te luiden. Versterkt door opnieuw een ervaring. Nimmer zag de zanger een rechtvaardige verlaten. Wat hij wel zag? Een goddeloze die groeide en bloeide als zeg maar een wonderboom. Een woekergewas van jewelste. Nog een keer kijken. Er is niets meer van hem te vinden. Ook van zijn kroost is niets overgebleven. De rechtvaardigen kunnen het er wel eens heel erg moeilijk mee hebben. Wanneer zij er van onder de indruk komen dat naar alle schijn de goddelozen eeuwig zullen bestaan. Dan wordt het teveel dat de HEERE, zoals wij zagen in vers 13, lacht. U maar lachen, HEERE, maar U moest eens weten hoe ik eraan toe ben. Daarom is een psalm als deze teerkost. Een verrekijker.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen