Kleine Kroniek

Kerkendag 1989

Via het Weekbulletin van het Persbureau van de Ned. Hervormde kerk geven we u een verslag door van de kerkendag op 16 september jl. We citeren als volgt:

Kerkendag 1989

Zal dat nu aanslaan, zo'n Kerkendag, zo vroegen de lidkerken van de Raad van Kerken in Nederland zich begin dit jaar af. Het was immers de eerste keer dat een dergelijke manifestatie in ons land zou plaatsvinden. De beide Duitslanden hebben wat dit betreft reeds een lange traditie. Hoe zullen de Nederlanders reageren?

De pessimisten bleken ongelijk te hebben: rond 18.000 mensen, waarvan 21% onder de 25 jaar, maakten op zaterdag 16 september de reis naar Utrecht. Het laatste stukje, de busrit van het Centraal Station naar de Veemarkthallen, bleek nog het moeilijkst: de beloofde bussen waren te gering in aantal om iedereen tijdig ter plaatse te brengen, hetgeen niet bevorderlijk was om de fervente automobilist tot warm pleitbezorger van het openbaar vervoer te maken.

Belangrijker nog dan de in Utrecht aanwezigen (53% vrouwen, 47% mannen), die als „verspieders" door hun gemeente waren afgevaardigd, was het feit dat niet minder dan 72% van alle parochies en gemeenten in ons land met het Conciliair Proces aan de gang is gegaan. Onderzoekers van de Katholieke Universiteit Nijmegen hadden de afgelopen maanden via schriftelijke en telefonische enquêtes nagegaan hoe de plaatselijke kerken met dit thema waren omgegaan, en een eerste verslag van hun bevindingen (36 pagina's) was beschikbaar. Slechts 9% blijkt om principiële redenen niet mee te doen „en dat vind ik erg weinig", zo zei ds. W. R. van der Zee, algemeen secretaris van de Raad van Kerken, tijdens een persconferentie. „Wel is verbreding op het grondvlak nodig om het proces te laten slagen. Ook moeten we in gesprek gaan met evangelikalen en de leden van de Pinkstergemeenten, grote groepen van Christenen, die hier niet aanwezig zijn, om te zien hoe we meer op theologische vragen kunnen ingaan, want het programma is wel hoog en breed, waar we wat horen is de vraag: is het wel diep genoeg? "

Breed opgezet programma

Tussen de plenaire opening en de slotviering konden de deelnemers kiezen uit niet minder dan 39 verschillende programma's en een „markt der mogelijkheden": een vrijplaats in de openlucht voor tal van organisaties, die hun kramen documentatie aanboden over tal van onderwerpen, die in relatie staan met de thema's van het conciliair proces, en waar zich ook eethoekjes bevonden met „Derde-Wereldhapjes" uit Chili, Ethiopië, Indonesië en Vietnam.

Het onvermijdelijk gevolg van deze opzet was dat iedere deelnemer in feite slechts twee verschillende programma's kon bijwonen, een in de tweede helft van de morgen en een gedurende de eerste helft van de middag. Maar men kon reeds intekenen op het Verslagboek Kerkendag, dat op 10 oktober bij De Horstink zal ver-

schijnen (prijs ƒ 14, 90), waarin van alle programma-onderdelen verslag wordt gedaan.

De persdienst van de Kerkendag werkte inmiddels onder hoogspanning om alle journalisten van materiaal te voorzien. De pers was sterk aanwezig: niet minder dan 156 redacteuren van de schrijvende pers en van radio/tv gaven acte de présence, waarvan 28 uit het buitenland. Zij werden ondersteund door nog eens 45 fotografen en technici.

Het verhaal van Noach en de ark

De regenboog in zeven kleuren beheerste het grote witte achterdoek van het podium in de grote hal, en het verhaal van Noach en de ark vormde dan ook het thema van de opening. Als „zonen en dochters van Noach" worden wij opnieuw uitgenodigd deel te hebben in een „verbond voor het leven" en mee te werken aan gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping, zo zei IKON-programmamaker Mary Michon aan de hand van een tekst van columniste Aleid Schilder.

„De Kerkendag die we vandaag vieren is geen eindpunt, geen afsluiting van onze bezinning op gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping. We zijn er nog maar net mee begonnen en we zullen er nog lang mee bezig moeten zijn", aldus vervolgens dr. D. C. Mulder, voorzitter van de Raad van Kerken. Getuigenissen werden hierna gegeven door de voorzitter van de Kirchentag in Leipzig, DDR, Gottfried Hennig („Het doet ons verdriet dat zoveel DDR-burgers nu ons land verlaten"), door Akuila Yabaki, lid van de Raad van Kerken in de Pacific, en door Diewerke Folkertsma, onderwijzeres en „bijstandsvrouw sinds 1977", zoals zij werd aangekondigd.

Onder begeleiding van het Marker Blaas Ensemble, het Utrechts Harp Ensemble en pianist Thom Jansen, gedirigeerd door Gert Bremer, zongen de deelnemers liederen van Maria de Groot (tekst) en Tom Löwenthal (muziek), en van Sytze de Vries (tekst) en Willem Vogel (muziek). Visueel werd aan het thema gestalte gegeven door een dansgroep van twee vrouwen en een man van de Stichting De Santenkraam, werkplaats voor bijbelse spiritualiteit en kreativiteit.

„Waarom geen gebed en schriftlezing? "

„NAAM, die op ons is geschreven/, roep ons weg uit onze dood/en verbind ons voor het leven, / van uw liefde deelgenoot!"

Dit refrein van het Lied voor de Kerkendag, op tekst van de predikant van de Amsterdamse Oudekerkgemeente Sytze de Vries, tweestemmig op muziek gezet door de cantor-organist van deze gemeente, Willem Vogel, werd blijkens reacties van sommigen evenwel niet als gebed herkend.

In een door een grote groep deelnemers bijgewoonde discussie over de „Diepgang in het Conciliair Proces" onder leiding van de hervormde synodevoorzitter ds. B. Wallet, betreurde ir. Jan van der Graaf, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk, het dat tijdens de openingsceremonie geen schriftlezing en gebed hadden plaatsgevonden. De R.K. emeritus hoogleraar uit Nijmegen, dr. Frans Haarsma, viel hem op dit punt bij.

Deze forumdiscussie was in een later stadium aan het programma toegevoegd om recht te doen aan degenen die zich niet in de opzet van de Kerkendag konden herkennen. Gespreksthema's waren bekering en persoonlijk geloof: hoe leggen we de

verbinding tussen de milieu-activist en bekering op het persoonlijk vlak.

„Bekering is allereerst bekering van ons zondige bestaan door de Heilige Geest aan God. Volgens de Heidelberger Catechismus gaat het om het afsterven van de oude mens en het opstaan van de nieuwe mens", zo betoogde Van der Graaf. Prof. dr. H. M. de Lange daarentegen wilde liever spreken van „omkeer" en dacht daarbij in de eerste plaats aan groepen mensen, de gemeente, zoals volgens hem ook de oud-testamentische profeten die voor ogen hadden. Pas daarna gaat het om „omkeer" van het individu, aldus De Lange. „Natuurlijk is de mens geneigd tot alle kwaad, zoals de Heidelberger zegt, maar God wordt niet verhoogd door de mens te vernederen".

Wij moeten God en mens niet teveel uit elkaar trekken, zo betoogde Kerk en Wereld-directeur drs. J. E. van Veen. „Vaak zijn het juist de vragen van de ander, die ons duidelijk maken waar wij wezenlijk tekort schieten." Ook had hij nogal wat moeite met de huidige discussie over Godsverduistering. „Er wordt gesuggereerd dat Godsverduistering een tekort is van het eigen geloof. Maar mag je dat mensen persoonlijk aanrekenen? "

, , Wordt er niet te vanzelfsprekend over de mens gesproken, als partner van God? ", zo vroeg voorzitter Wallet zich af. De hervormde predikant dr. P. A. Elderenbosch ging hierop uitvoerig in, waarbij hij vooral de Opstanding centraal stelde.

Het was uiteraard niet te verwachten dat alle tegenstellingen overwonnen zouden worden, niettemin concludeerde voorzitter Wallet aan het eind van de anderhalf uur durende discussie, waaraan ook vertegenwoordigers uit het publiek deel konden nemen, dat het goed was deze fundamentele vragen aan de orde te stellen. Verdere deelnemers aan het gesprek waren de gereformeerde predikant dr. J. Vlaardingerbroek, de hervormde predikanten L. W. van Reijendam-Beek en W. W. Verhoeff, de godsdienstsocioloog prof. dr. G. Dekker en Youth for Christdirecteur Niek van Exel.

„Kerken samen op weg naar 2000"

Grote belangstelling trok een forumdiscussie in de grote hal over de toekomst van de oecumene. Met als gespreksleider de Leidse hoogleraar dr. L. Leertouwer zaten aan de tafel dr. K. Blei, secretaris-generaal Nederlandse Hervormde Kerk, ds. M. A. Bosman-Huizinga, algemeen secretaris Remonstrantse Broederschap, ds. M. J. van der Veen-Schenkeveld namens de Gereformeerde Kerken, dr. H. A. van Munster, secretaris-generaal R.K. Kerkgenootschap, mr. G. Chr. Kok namens de Oud-Katholieke Kerk, en de R.K. „leek" mw. M. J. C. van den Muijsenbergh-Geurts. Van welke kerk droomt u, zo was een van de vragen. „Als je een onderzoek doet naar wat de mensen denken bij Leger des Heils, dan komt er uit: soep uitdelen aan dronken lorren. Stel je dezelfde vraag wat betreft de katholieke kerk, dan hoor je: paus bisschoppen, eucharistie. Ik droom van een kerk waarin de paus en de bisschoppen samen zorgen voor dronken lorren", aldus Van Munster.

Het gesprek werd op onverwachte momenten onderbroken door een in jacquet geklede clown, wiens optreden door de zaal - zo bleek duidelijk - nauwelijks op prijs werd gesteld. Iedere gesprekspartner werd gevraagd zijn of haar prioriteit te formuleren voor de toekomst, en de zaal kreeg gelegenheid al of niet zijn instemming hiermee te laten blijken.

Wij noteerden onder meer: — actieve bestrijding van iedere vorm van discriminatie; — begin dicht bij huis, verbind je minstens met één persoon, die zich nu nog afzijdig houdt van het Conciliair Proces, er voor te winnen; — stimuleer plaatselijke groepen, en zorg dat hun gedachten worden doorgezonden naar het landelijk niveau; — geef vooral jongeren stem; — laten wij ons als kerken verplichten minstens één probleem met een andere kerk op te lossen.

Slotviering

In de slotviering gingen voor de Groninger theologe dr. Riet Bons-Storm, de r.k. theoloog Carlos Mesters, die werkte onder de armen van Brazilië, en ds. Wim van der Zee.

Na Kyriëgebed en lofprijzing (een tekst uit de Filippijnen) werd Psalm 150 gezongen en een gedeelte uit Genesis 9 gelezen. Na een korte meditatie kwamen de kinderen binnen met door hen tijdens een speciaal voor hen belegde bijeenkomst gemaakte symbolische versieringen. Zes groepen uit verschillende delen van het land lieten in korte bewoordingen weten hoe zij met de thema's van het Conciliair Proces aan de gang zijn. Hoogtepunt was de verwelkoming van een groep van 50 Hongaren, die reeds betrekkingen onderhielden met de kerken in Wageningen. Hun woordvoerder predikant en tevens parlementslid, hield een korte toespraak. De getuigenissen van de verschillende groepen werden afgewisseld met het zingen van steeds een strofe met refrein uit het Lied voor de Kerkendag. Als teken van verbondenheid gingen manden met druiven rond langs de rijen, een ieder werd uitgenodigd zijn buur de vredegroet te brengen en een druif uit de mand te nemen. Gezongen werd uit vele tradities: het Geneefse Psalter, het lied van de Europese Oecumenische Assemblee in Bazel, liederen uit Taizé, van Huub Oosterhuis en van Hendrik Andriessen.

Een getuigenis vanuit Utrecht

Tijdens de slotviering werd een „Getuigenis vanuit Utrecht" voorgelezen, een stuk huiswerk voor de deelnemers om in hun eigen gemeente aan de orde te stellen. De bestuurders van de zestien deelnemende kerken spreken daarin uit „dat wij met al onze mogelijkheden zullen meewerken aan wat bij de bezinning op vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping voorrang kreeg".

Zes punten worden daarin de kerkleden op het hart gebonden:

— het bevorderen van de maatschappelijke gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen;

— het verlichten van de honger en de schuldenlast in tweederde van de wereld;

— het bestrijden van elke vorm van discriminatie en racisme en het scheppen van ruimte voor de vreemdelingen in ons midden;

— het terugdringen van het proces van verarming in onze Nederlandse samenleving;

— het afbreken van de muren van vijandschap, vervreemding en vooroordelen, en van de daarop gefundeerde bewapeningssystemen die de hele schepping bedreigen;

— het werken aan een nieuwe verhouding met het natuurlijke leefmilieu.

Tot zover de berichtgeving van het Hervormd Persbureau.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen