Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kleine Kroniek

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kleine Kroniek

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Chanoeka en Kerstfeest

Veel is er in dit Kerstnummer te lezen over de betekenis van het Kerstfeest. Het is en blijft opmerkelijk dat het geboortefeest van Christus, dat als zodanig in het Nieuwe Testament niet voorkomt en pas uit de 4e eeuw dateert, zozeer de aandach trekt en door velen als hét hoogtepunt van het kerkelijk jaar wordt beschouwd. Kerstfeest bouwt niet, zoals Pasen en Pinksteren, voort op oud-testamentische, joodse feesten. Soms probeert men een verbinding te leggen met het Loofhuttenfeest (Soekot), maar die lijn blijft toch erg dun.

In het blad , , Kerk en Israël" (november/december) trekt dr. H. Vreekamp een interessante vergelijking tussen Chanoeka en Kerstfeest. De joden hebben hun Chanoeka of Inwijdingsfeest dit jaar gevierd van 2 tot 9 december. Het herinnert aan de herinwijding van de tempel na de overwinning van Juda de Makkabeeër op de Syrische koning Antiochus in het jaar 165 voor Christus. Het begon als de viering van een militaire overwinning, maar ontwikkelde zich tot een feest van het licht. Na de verwoesting van de tempel kreeg Chanoeka vooral de zin van zich opnieuw wijden aan het jodendom, als noodzakelijke voorbereiding op de vervulling van de messiaanse belofte. Door in de donkerste maand van het jaar elke dag een lichtje meer te ontsteken, duiden Joden aan dat dit ideaal nog wacht op verwezenlijking... (zo drs. E. van Voolen in het geschrift Joodse Feestdagen, blz. 24-26). Dr. Vreekamp wijst er op dat ook de Heere Jezus Chanoeka heeft gevierd.

Chanoeka en Kerstfeest

„Het is opmerkelijk maar niet vreemd, dat rondom de meest donkere dagen van het jaar zowel in de synagoge als in de n kerk een feest van licht wordt gevierd. In de buurt van de kortste dag viert het Joodse volk het Chanoekafeest, acht dagen lang. En enkele dagen na de langste nacht gedenkt de christenheid de geboorte van Jezus en wordt, acht dagen later, het feest van zijn besnijdenis gevierd. Chanoeka en Kerstfeest lijken beslist op elkaar. Dat komt vooral door het licht dat op beide feesten stralend middelpunt is. Ook hebben ze met elkaar gemeen, dat ze allebei ontstaan zijn in na-bijbelse tijden. Beide lichtfeesten staan voor ons gevoel in verband met de menselijke oerangst dat de opdringende duisternis het levenslicht zal verzwelgen. Zowel in de Joodse als in de christelijke traditie is bij dat oerbesef aangeknoopt in een feest van licht waarop een ingrijpende gebeurtenis uit de geschiedenis in herinnering wordt geroepen. Aan Joodse kant de herinwijding van de tempel, na ontwijding door heidense handen en voeten. En aan christelijke zijde het komen van Jezus als een licht in de wereld. Chanoeka in het evangelie

Johannes vertelt in zijn evangelie de geschiedenis van Jezus die wandelt in de tempel en daar in een spannend gesprek over zijn optreden raakt. Het gebeurt tijdens het Vernieuwingsfeest. Dat kan niet

missen: met dit feest is Chanoeka bedoeld. Het kan daarom ook niet missen, omdat Johannes toevoegt: het was winter. Een vergeten moment uit het evangelie: Jezus heeft ook Chanoeka gevierd. Heeft die ontdekking enige betekenis voor ons? Sinds de vierde eeuw viert de kerk nagenoeg wereldbreed de geboorte van Jezus op de dag wanneer te zien valt hoe het onvergankelijke licht de winternacht begint te overwinnen. Nu gaat die viering niet terug op het evangelie zelf. Daar worden we nergens opgeroepen de geboortedag van Jezus te vieren. We weten trouwens de datum niet eens. Wat we wél weten uit het evangelie is, dat Jezus in de donkere dagen van het jaar met zijn volk Chanoeka heeft gevierd.

Chanoeka en Soekot

Van Chanoeka nu is gezegd, dat het ook een verlate viering van het Loofhuttenfeest is. Toen namelijk de tempel door heidense ingreep ontheiligd was, kon het feest van de loofhutten in dat najaar niet gevierd worden. En toen de tempel heringewijd werd, was het inmiddels winter geworden. Dit zeggen de boeken van de Makkabeeën erover: , , En zij vierden met vreugde acht dagen, naar de wijze van de loofhutten, de gedachtenis hoe zij een korte tijd tevoren op het feest van de loofhutten, op de bergen en in de spelonken, zoals de wilde beesten, in eenzaamheid geweest waren". Chanoeka als een verlaat Loofhuttenfeest dus. Als een achtdaags slotfeest van Soekot. Die ontdekking verschaft ongedacht hebt midden in de winternacht. Naar voorschrift staat het winterse licht stil en onbeweeglijk te stralen voor de ramen. Dat is de zin van het Chanoekalicht. Het , , dient nergens toe", je mag er niet bij werken. Het straalt gewoon de donkere nacht in om te getuigen. Denken we daarnaast aan het licht van het Loofhuttenfeest, dan zien we dat dit vooral een licht in beweging is. De vuurkolom van de woestijnnacht wordt daardoor in herinnering geroepen. De Eeuwige gaat zijn volk door het donker vóór naar een land van louter licht. En in die beweging zien we Jezus staan, wanneer Hij Chanoeka viert - midden in de winter. Als een licht in de wereld gekomen, een licht om te volgen is Hij. Want - ZD zegt ons Johannes enkele hoofdstukken eerder - ook het Loofhuttenfeest heeft Jezus in Jeruzalem gevierd. In het evangelie naar Johannes is Jezus dus getekend zowel vanuit Soekot als vanuit Chanoeka. Het was winter. Juist deze woorden in het evangelie zeggen ons dat we niet door de nacht zijn omgeven zonder een licht dat ons stralend voorgaat. Ook in zijn viering van Soekot en Chanoeka gaat Jezus ons voor als het licht der wereld. Laten we Kerstfeest dus niet los-vieren van de geschiedenis van zijn volk."

Wie meer wil lezen over de samenhang van joodse en christelijke vieringen, leze het onlangs verschenen boek van Vreekamp, , , Gedachten over gedenken-liturgie met een hart voor Israël als bron van inspiratie voor de dogmatiek" (Baarn 1991). Op dit boek wordt nog in een boekbespreking in dit blad teruggekomen. U als lezer(es) wens ik van harte toe dat het Licht dezer wereld dat in Christus verschenen is, een helder licht voor u zal verspreiden en op het vredepad uw voeten zal richten.

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 december 1991

Gereformeerd Weekblad | 18 Pagina's

Kleine Kroniek

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 december 1991

Gereformeerd Weekblad | 18 Pagina's