Zacheüs

BIJBELSE FIGUREN

(Lukas 19 : 1 — 10)

Zacheüs moet wel een heel klein manneke zijn geweest. Joden zijn over het algemeen maar klein van stuk. Als dan ook de Evangelist Lukas nadrukkelijk mededeelt, dat hij „klein van persoon" was, is Zacheüs wel erg onder de maat geweest. Kleine mensen worden somtijds geplaagd als ze het op hen gemunt hebben. Ook met Zacheüs is dat ongetwijfeld het geval geweest. Dat te meer, omdat deze Zacheüs onder zijn volksgenoten geen goede naam had. Erger... ze haatten hem!

Hoe dat kwam? Dat kwam door zijn baan. Zacheüs was tollenaar. Hij had het zelfs gebracht tot oppertollenaar. Hij vervulde bij de belastingdienst in Jericho een leidinggevende functie. En die functie werd goed betaald.

Zacheüs was een Jood. Zijn Hebreeuwse naam: Zakkaj (= de , , reine" of de , , rechtvaardige") bewijst dat. En deze joodse man had zich verlaagd tot indiensttreding bij de gehate Romeinse bezetter. Hij was een collaborateur. Een landverrader. Geen wonder, dat men hem haatte met een volkomen haat! Tollenaren... ze werden in één adem genoemd met zondaren en hoeren.

Jericho was niet alleen een welgelegen stad, het was ook een welvarende plaats. Ze nam een belangrijke positie in voor het toenmalige handelsleven. Uitvoer en doorvoer van vele goederen zorgden voor veel werk, ook wat het innen van de belastingen voor de Romeinen betreft. Er waren in Jericho dan ook vele tollenaren, zeg maar: belastingambtenaren. Deze lieden stonden niet alleen in dienst van de gehate bezetter, maar velen van hen persten hun landgenoten af. Ze lieten de mensen meer betalen dan strikt nodig was, en staken dat geld in eigen zak. Als een enquêtecommissie de handel en wandel van de tollenaars zou hebben doorgehcht, dan zou deze commis­ sie tot de conclusie zijn gekomen, dat dit ambtenarencorps zeer corrupt was! Heeft ook Zacheüs zich aan deze duistere praktijken schuldig gemaakt? Waarschijnlijk wel, want straks zegt hij tot Jezus: , , Indien ik iemand iets door bedrog ontvreemd heb, dat geef ik vierdubbel weder”.

Wat heeft Zacheüs bewogen om in Romeinse dienst te treden? Geldzucht! Zacheüs wilde rijk worden! En als geldzucht een mens beheerst, wordt alles daaraan ondergeschikt gemaakt. Dan gaan ethische normen weg en gedragscodes verdwijnen. Wat Zacheüs nastreefde had hij ook bereikt... , , en hij was rijk" (Lukas 19 : 2b). Hij kon kopen wat hij wilde; bewoonde weUicht een groot huis met mooie meubelen en had voorts alles wat het leven veraangenaamt. Maar ook Zacheüs moest ondervinden, dat bezit van geld niet gelukkig maakt. Innerlijk heeft hij geen vrede. Bij al zijn rijkdom is hij een eenzaam, arm, verloren mens. En diep in zijn hart was er soms het verlangen naar rijkdommen, die meer waard zijn dan goud en zilver. Zó stond het met Zacheüs toen Jezus, op reis naar Jeruzalem, in Jericho kwam. Het zal Zijn laatste reis naar de heilige stad zijn. Daar zal Zijn lijden het hoogtepunt bereiken en zal Hij de gevloekte kruisdood sterven. Zijn laatste lijdensaankondiging luidde: , Zie, wij gaan op naar Jeruzalem, en het zal alles volbracht worden aan de Zoon des mensen, wat geschreven is door de profeten", (Lukas 18 : 3). Het is in Jericho een drukte van belang. Van alle kanten zijn de mensen komen aanlopen. De Heere Jezus had nabij Jericho de bhnde Bartiméüs het gezichtsvermogen teruggegeven. Dat heeft grote indruk gemaakt. Vol spanning wacht men af, wat er verder gaat gebeuren. Zal Hij in Jeruzalem betonen de Messias te zijn, door van de heilige stad bezit te nemen? Als Zacheüs hoort, dat Jezus door Jericho zal trekken, verlaat hij haastig zijn tolhuis. Hij wil Jezus zien! Veel heeft hij over Hem gehoord. Misschien heeft één van zijn collega's hem verteld, dat deze Rabbi van Nazareth heel anders tegenover tollenaars en zondaar stond dan de Parizeen. Hij nam je serieus. Je kon je verhaal aan Hem kwijt. Het had bij Zacheüs het verlangen gaande gemaakt, om Jezus te zien. Hier is meer dan blote nieuwsgierigheid. Als het dat alleen was geweest, zou hij daarvoor niet de verachtelijke blikken en de weinig vleiende woorden van de mens hebben getrotseerd. Neen... het is een innerlijke drang die hem dringt. En die drang komt naar buiten in een oprechte en levendige belangstelling. Wat meer is.... God de Vader is bezig deze man toch Zich te trekken. Ook om deze Zacheüs te redden, was Jezus nu te Jericho gekomen. Bartiméüs de bhnde man, werd lichamelijk gezegend, Zacheüs zal geestelijk gezegend worden in de vergeving van zijn zonden en de toebrenging tot Gods Koninkrijk.

Zacheüs zoekt Jezus te zien. Maar hoe dit doel te bereiken? De kans dat Zacheüs Jezus zal zien is klein. Niemand gaat voor hem opzij. En het is hem met zijn geringe lengte niet mogelijk over de mensen heen te zien. Zal hij zijn pogingen maar staken? Hij denkt er niet aan! Dan krijgt hij een goed idee. Iets verderop staat een wilde vijgeboom. Daar moet hij heen! Ziet u het vóór u? Dapper rent hij, zo vlug zijn korte beentjes het toelaten, voor de langzaam vorderende menigte uit. Een koddig gezicht! Het wekt de spotzucht op van de mensen. Maar Zacheüs laat zich, noch door spot, noch door hatelijke opmerkingen weerhouden. Hij klautert in de boom.

Bomen, waar men kon inklimmen, waren er niet zo veel in Palestina. Wie in een gewone vijgeboom wilde khmmen, kon dat wel vergeten. De slappe takken zouden direct weer naar de grond veren. Maar de wilde vijgeboom, de sycomore (Ficus Sycomorus), is één van de weinige forse bomen, waarin men kan klimmen. Die heeft lange wortels, die rondom de voet van de stam kruipen, zodat deze er als met touwen omwonden uitziet. In zulk een boom klimmen levert zelfs voor de kleine belastingambtenaar geen moeilijkheden op. De wilde vijgeboom had een geweldige kroon met grote bladeren. En de zware stam werd algemeen als timmerhout gebruikt.

Zeldzaam tafereel... de oppertollenaar in een wilde vijgeboom! Hij verbergt zich achter de grote bladeren. Zó kan hij Jezus zien, zonder zelf gezien te worden. Hij hoort, dat Jezus en de Hem omringende schare naderbij komt. Hij schuift wat bladeren opzij en ziet nu de Heere Jezus. Wat hij niet verwacht, gebeurt... Jezus kijkt naar boven. Ja, nog meer... Jezus spreekt hem aan. Hij kent hem zelfs bij name. Het klinkt hem tegen: , .Zacheüs, haast u en kom af, want Ik moet heden in uw huis blijven". , , Ik moet in uw huis blijven". Een goddelijk , , moeten" vol diepe zin. Nu moet Zacheüs voor de dag komen. Hij komt de boom uit en gaat met Jezus zijn huis binnen. De omstanders morren. De ergernis is algemeen. , , En allen die het zagen, murmureerden, zeggende: Hij is tot een zondige man ingegaan om te herbergen." Nu gaat Jezus toch werkelijk te ver! Zondaren, rovers, onrechtvaardigen, bedelaars, blinden en nu ook nog een verdacht rijke tollenaar in zijn vriendenkring opnemen. Het gemor van de schare is als een voorspel van het: , , Kruis Hem!" dat zij enkele dagen later roepen zal. Maar Zacheüs is blij! Dit gaat zijn stoutste verwachtingen te boven. En terwijl Jezus als Gast bij Zacheüs aan tafel zit, komt bij Zacheüs de grote verandering. Hoop gaat gloren in zijn hart, dat ook hij door God zal worden aangenomen. Deze genade overweldigt hem.

Wat tussen Jezus en Zacheüs werd gesproken blijft geheim. , , Wij voor ons hadden misschien gaarne gezien, dat Lukas ons de geschiedenis van Zacheüs' ommekeer omstandig verhaald had. Dit zou echter met het oogmerk van zijn schrijven niet stro- ken; zijn evangelie toch wil op Christus het volle licht laten vallen; 't is alleen om zijnentwil dat hij hier van Zacheüs spreekt". (J. van Andel in zijn boek: „Lukas”.)

Zacheüs doet een belofte. Hij verklaart: , , Zie de helft van mijn goederen Heere, geef ik aan de armen; en indien ik iemand iets door bedrog ontvreemd heb, dat geef ik vierdubbel weder". Hij wil zijn dank omzetten in daden. Dat is niet de taal van de werkheiligheid, maar van de dankbaarheid. Dr. A. van Veldhuizen heeft in zijn boek: „Lukas de Medicijnmeester" berekend, dat Zacheüs in het ergste geval, niet meer dan 1/8 van zijn vermogen oneerlijk kan hebben verkregen.

In Leviticus 6 : 2—5 staat o.a., dat wanneer iemand iets van zijn naaste gestolen zal hebben, , , dat hij de hoofdsom terug moet geven en nog het vijfde deel daarenboven toedoen". Maar Zacheüs doet méér. Hij komt los van zijn geld. Nu zijn ogen geopend zijn voor de heerlijkheid van Christus' vergevende liefde, verdooft de glans van het aardse goud. Hij handelt uit de blijdschap van de vergeving; van het nieuwe dat in zijn leven kwam. Zo worden gierigaards weldoeners. De echtheid van zijn geloof blijkt uit de vrucht.

Een waar geloof gaat altijd samen met ware bekering. Een bekering die de portemonnaie ongemoeid laat, roept bedenkingen op. Zo is het , , heden" van het komen van Jezus, het , , heden" der genade voor deze tollenaar. Want, zegt de Heiland: , , Heden is deze huize zaligheid geschied". En het wordt gemotiveerd met de uitspraak: , , Ook deze is een zoon van Abraham". Ook Zacheüs deelt in de zegeningen van het Verbond met Abraham gesloten. Hij is van de vader der gelovigen niet alleen een zoon naar het vlees, maar ook van de belofte. Hij, Zacheüs, hoort er bij. Zo werd een verlorene een gevondene. Door Hem, Die verklaart, (en het geldt ook nu nog ten volle): , , de Zoon des mensen is gekomen om te zoeken en zalig te maken, dat verloren was”.

B.

H.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen