Gideon

BIJBELSE FIGUREN

Gideon is één van de voornaamste Richters geweest. In het boek Richteren lezen we heel vaak, dat , , de Israëlieten deden wat kwaad was in de ogen des Heeren". Dat was óók zo in de dagen van Gideon. Ook in het gezin waartoe hij behoorde, deed men aan afgodendienst. Joas, de vader van Gideon, had op een hoogte een altaar van Baal, met een afbeelding van Astarte, de maangodin. Als in de verzen 26 en 28 van Richteren 6 over , , haag" of bos wordt gesproken, wordt meestal bedoeld de Asjera-paal. Het was een groene meietak of boom bij het altaar van Baal in de grond geplant, ter ere van Astarte, de Venus van het Oosten. Zo zien we in Of ra, de plaats waar Gideon woonde, een zichtbare openbaring van Israels diepe val. Het volk van de enig ware God diende afgoden. Israël moest ondervinden, dat zonde schuld is en straf en ellende brengt. , , Zo gaf hen de Heere in de hand der Midianieten, zeven jaren". (Richteren 6 vers 1). De Midianieten werden in Gods hand de roede, waarmee Hij Zijn afkerig volk tuchtigde.

Tijd van verschrikking

De Midianieten, alsmede de Amalekieten en de kinderen van het Oosten, overvielen vooral Midden-Kanaan en roofden alles weg. Het volk van Israël moest, in eigen land, in holen en spelonken wegschuilen. Als Israël gezaaid had en het koren gerijpt was, kwamen de Midianieten in menigte , , gelijk de sprinkhanen en namen de oogst mee en Heten geen leeftocht overig in Israël, noch klein vee, noch os, noch ezel". Niet alleen het koren maar ook het vee, drijven zij in lange stoeten voor zich uit. , , Zo werd Israël geheel verarmd vanwege de Midianieten" (6 : 2—6). Vooral de korenrijke vlakte van Jizreël was het doelwit van de roversbenden. (6 : 33). Het was een tijd van verschrikking! Dat duurde nu al zeven jaar lang!

En dan lezen wij in Richteren 6 : 6b: , Toen riepen de kinderen Israels tot de Heere". Dat was het keerpunt. Na al die jaren van God-vergetenheid, keren zij zich in hun nood tot Hem, Die zegt: , Roep Mij aan in de dag der benauwdheid. Ik zal er u uithelpen en gij zult Mij eren". Het volk ging zijn nood klagen. En dat noodgeschrei van Zijn volk hoorde de Heere. Een profeet wordt tot Israël gezonden, (vers 8—10). Deze moet de grondslag leggen voor de verlossing van het volk. Hij herinnert aan Gods verlossingen in het verleden, maar ook aan het verbod zich in te laten met de afgoden. Maar Israël heeft niet naar God geluisterd. Zo wijst de profeet de oorzaak van hun ellende aan, opdat zij, overtuigd van hun zonden, zich zouden bekeren tot de Heere hun God.

Gideon geroepen

Dan valt voor het eerst de naam Gideon. Hij is bezig clandestien te dorsen. Op een vreemde plaats... bij de wijnpers. Gewoonlijk dorste men op een vloer met behulp van trekdieren. Wie arm was, gebruikte een stok. Met die stok sloeg men de korrels uit de aren. Maar in deze benarde tijd zijn ook welgestelde boeren gedwongen de eenvou- dige stok te gebruiken en moeten dat bovendien in het geheim doen. Wat Gideon deed was gevaarhjk. Als de Midianieten hem zouden betrappen, zou het zijn leven kunnen kosten. Een afschrikwekkend voorbeeld daarvan heeft hij in zijn eigen broers, die door de Midianieten zijn gedood. Later heeft Gideon deze dood gewroken door het doden van de Midianietische koningen Zebah en Zalmun. (Richteren 8 : 18—21).

Terwijl Gideon de tarwe dorst, staat plotseHng een Engel des Heeren naast hem, die tot hem zegt: , De Heere is mét u, gij strijdbare held". Gideon voelt zich echter helemaal geen , , held". En dat: , de Heere is met u" kan hij evenmin plaatsen. Ja, in het verleden had de Heere grote dingen gedaan. Dat hebben de vaders in Israël aan hun kinderen doorverteld. Met geduchte wondertekenen had de Heere het volk uit Egypte geleid. Maar wat werd daar nu van gezien? Als de Heere mét hen zou zijn, dan zou het land niet verarmd en leeggeroofd zijn. Tegen de Midianieten staan ze weerloos en krachteloos. Neen... , , de Heere heeft ons verlaten en heeft ons in der Midianieten hand gegeven". (6 : 13b). Maar de Engel is nog niet uitgesproken. Hij kondigt Gideon zijn taak aan, maar wijst tegelijk de kracht aan, waarin hij die opdracht kan uitvoeren: , Ga heen in deze uwe kracht, en gij zult Israël uit der Midianieten hand verlossen; heb Ik u niet gezonden? " Tot zijn bemoediging krijgt hij een teken. Als hij een offerande bereidt op een rots, en de Engel met zijn staf de aangebrachte gaven aanraakt, komt er vuur uit de rots, die de offerande verteert. Gelijk is ook de Engel verdwenen.

Nu beseft Gideon dat hij met de Heere Zelf te doen heeft. Vrees en diep ontzag doorhuiveren hem. Hij zal nu moeten sterven. Maar hij kan gerust zijn... hij zal niet sterven. Integendeel, de Heere zegt tot hem: , , vrede zij u". Toen bouwde hij een altaar, dat hij noemde: , , de Heere is vrede". Het altaar van Gideon wijst heen op het kruis van Christus, dat ook tot opschrift mag dragen: , , de Heere is vrede". In zichzelf had Gideon geen kracht. Maar waar eigen machteloosheid en hulpeloosheid wordt ingeleefd, mag door het geloof op Gods hulp betrouwd worden.

Reformatie

Reformatie begint altijd dichtbij huis. Ook Gideon moet de reformatie aanvangen op het erf van zijn eigen familie. Het altaar van de god Baal en de paal ter ere van de godin Astarte, moeten opgeruimd worden! Gideon, geholpen door tien van zijn knechten, klaart het karwei in de nacht, om tegenwerking van de inwoners van Ofra te voorkomen. Op Gods bevel bouwt hij ook een altaar en offert daarop een zevenjarige stier. Als brandhout gebruikt hij de Asjerapaal. Neen... hij bouwt het altaar voor de Heere niet naast dat van Baal. Hij breekt eerst de hoogte van Baal af en richt dan het altaar voor de Heere op. God kan nooit de tweede zijn. Hij is de eerste, ja, de enige Die recht heeft op het hart en de dienst van Israël. Eerst moet Baal vallen, daarna zal Midian worden verslagen.

De volgende dag is heel Ofra in rep en roer. Hun afgoden zijn er niet meer. Woedend zijn ze! Ze komen er achter, dat Gideon hierin de hand heeft gehad. Ze eisen dat vader Joas zijn zoon dood. De reactie van Joas is afwijzend en vol fijne ironie. Dat komt uit in de bijnaam Jerubbaal, die hij aan zijn zoon geeft. Baal rechte of wreke zich aan Gideon, zo hij daartoe macht heeft. Indien hij een god is, dan betone hij dat, door zich tegen Gideon te stellen. De woede ebt weg, het rumoer is gestild.

Voorbereiding voor de strijd

Nu kan Gideon zich gereed maken om de opdracht van God uit te voeren. Hij blaast de bazuin en roept, behalve zijn eigen stam Manasse, ook de mannen uit Aser, Zebulon en Naftali op ten strijde tegen de Midianieten. Spoedig zijn 33000 mannen verzameld. Gideon aarzelt om van zovelen de leider te worden. Hij vraagt de Heere om een teken, dat hij Israël metterdaad door zijn hand verlossen zal. Gideon zal een wollen vacht op de dors vloer leggen. De aarde moet droog zijn, het vacht nat van de dauw. Daarna moet het omgekeerde geschieden: de aarde moet nat zijn van de dauw, het vacht droog blijven. De gevraagde tekenen worden gegeven en Gideon is de twijfel te boven. De strijd kan beginnen.

Maar de Heere vindt het leger te groot. Als zij hiermee de Midianieten verslaan, zal het volk zich de overwinning toeëigenen. Er moet geselecteerd worden. Eerst mogen de vreesachtigen vertrekken. Het zijn er niet minder dan 22000. Maar nog is in de ogen van Jahweh het volk te talrijk. Na een drinkproef, waarbij de manier van drinken bepaalt wie mag blijven of moet gaan, blijft uiteindelijk een keurkorps van 300 man over. Tegenover de strijdmacht van de Midianieten met zijn in de strijd geharde mannen op hun snelle kamelen, stelt deze , , Gideonsbende" niet veel voor. Maar... de Heere strijdt voor hen en dan is de overwinning verzekerd.

Gideon gaat met zijn adjudant behoedzaam het legerkamp van de Midianieten binnen. Ze beluisteren daar een gesprek tussen twee schildwachten. De ene heeft een boze droom gedroomd en vertelt die door aan zijn kameraad. In die droom zag hij een gerstebrood van de hoogte af komen rollen. Het kwam terecht op zijn tent. En zie: de tent werd omver geworpen. Op grond van deze droom zijn deze schildknapen ervan overtuigd, dat God het leger van de Midianieten in de hand van Gideon heeft gegeven. Dit doet de laatste aarzehng bij Gideon verdwijnen.

„Midiansdag”

Hij gaat over tot de aanval. De Midianieten zijn gelegerd in het dal van Jizreël. De Gideonsbende beschikt over een wonderlijke bewapening. ledere strijder krijgt drie dingen: een lege kruik, een smeulende fakkel in de kruik en een bazuin. Gideon verdeelt zijn mannen in drie groepen van elk 100 man. Elke groep verspreidt zich en zo sluipen zij van drie verschillende kanten het dal in, waar de Midianieten zich ophouden. Als eerste zal Gideon de bazuin blazen. Op dit sein zullen de 300 als één man bazuinen, hun kruiken tegen elkaar slaan en hun fakkel laten opüchten. Ook zullen ze de krijgskreet laten horen: , , voor de Heere en voor Gideon!" En zo gebeurde het ook. Plotseling wordt de stilte van de nacht verstoord door machtig bazuingeklank, brekende kruiken en oplichtende fakkels. Uit 300 monden khnkt het luid: , , voor de Heere en voor Gideon!" Het effect is verrassend! De Midianieten schrikken wakker. Ze denken dat een groot leger hen tegemoet komt. Ze raken in paniek! In verwarring raken ze onderling slaags. Er vallen doden! In grote wanorde vluchten zij richting de Jordaan. Maar de veren van de Jordaan zijn door mannen uit de stam van Efraim bezet. Ook de nu weer opgeroepen Israëlieten uit de stammen Manasse, Naftali en Aser, zetten de achtervolging in. Het oversteken van de Jordaan verloopt moeizaam. Twee van hun vorsten, Oreb en Zeëb, vielen levend in de handen van de Efraimieten en werden gedood. Ze deelden dit lot met vele anderen.

Deze slag tegen de Midianieten leeft in de historie voort als: , , Midiansdag". Dat blijkt uit Psalm 83 vers 10 en 12. In de aankondiging van de komende Messias in Jesaja 9 luidt vers 3 : , , want het juk van hun last en de stok hunner schouders, en de staf desgenen, die hen dreef, hebt Gij verbroken, gelijk ten dage der Midianieten". En in Jesaja 10 vers 26 wordt gesproken over , , de slachting Midians aan de rots Oreb... " Tot over de Jordaan vervolgt Gideon de gehate vijand. De mannen van Efraim, verstoord over het feit, dat ze eerst later tot de strijd werden opgeroepen, weet hij als een volleerd diplomaat, tevreden te stellen. Maar de achtervolgers krijgen honger. Vermoeidheid slaat toe. In Sukkoth en Pnuël, gelegen bij de Jabbok, vragen zij hulp. Het wordt smadelijk geweigerd. Vrees voor de Midianieten speelde daarbij ongetwijfeld een rol. Toch gingen ze voort: „zijnde moede, nochtans vervolgende". (8:4). Ze overvallen de rest van de gevluchte Bedoeïenen en jagen ze uiteen. Voortaan zullen de Israëlieten weer zonder zorgen hun akkers kunnen bebouwen en hun koren dorsen. De twee vorsten, die de broers van Gideon hebben gedood, worden getroffen door de bloedwraak van Gideon en worden eveneens om het leven gebracht. De plaatsen Sukkoth en Pnuël worden op de terugweg wreed gestraft vanwege hun weigering, om Gideon en zijn mannen van proviand te voorzien.

Het koningschap geweigerd

Uit dankbaarheid voor deze bevrijding biedt het volk aan Gideon het erfelijk koningschap over hen aan. Waarschijnlijk ging het hier om een beperkt koningschap over de middelste en noordelijke stammen. (Manasse, Zebulon en Naftali). Juist deze stammen hadden het meest van de roofovervallen te lijden gehad. Zeer beslist wijst Gideon dit aanbod af. Niet hij, maar de Heere Zelf zal over hen heersen. Israël moet zijn een Theocratie... God is Koning over het volk. Niet Gideon, maar de Heere Zelf heeft Israël verlost. Men aanbidde het wonder van Gods genadig ingrijpen! De Heilige Geest siert Gideon met schoner erekroon, door hem een plaats te geven in de galerij van de geloofshelden in Hebreen 11. Wél wil Gideon van zijn mannen een geschenk aanvaarden... een gouden voorhoofdsiersel, op de Midianieten buit gemaakt. Het levert Gideon 1700 sikkelen goud op, bijna 28 kg. Helaas ging het toen opnieuw verkeerd. Want Gideon maakte van dat goud een , , efod" en stelde die in zijn stad Ofra. Hoogstwaarschijnlijk is deze efod een priesterlijk kledingstuk geweest, naar het hogepriesterlijk voorbeeld, met edelstenen bezet en met zwaar goud versierd. Later ging Israël met deze efod afgoderij bedrijven. Zo werd ze zelfs voor Gideon en zijn huisgezin , , tot een valstrik". (8 : 27). Deze treurige terugslag in het leven van Gideon werd door iemand omschreven als: , Verzande reformatie na Midiansdag". We le­ zen verder over Gideon dat hij, zoals toen gebruikelijk was, vele vrouwen had, die hem 70 zonen schonken. Hij stierf in goede ouderdom en werd begraven in het familiegraf in Ofra.

Richteren 8 eindigt met de droeve mededeling, dat de kinderen Israels weer tot de Baai-dienst vervielen en niet meer dachten aan de Heere hun God, Die hen gered had van de hand van al hun vijanden van rondom. Als een somber refrein khnkt het in het boek Richteren... , , de kinderen Israels deden wat kwaad was in de ogen des Heeren”.

Het deed iemand schrijven: , , Hoe roept ook Gideon om de trouwe Richter-Verlosser Jezus Christus, Die voleindigt wat Zijn hand begon. Zondag 12a van de Heidelbergse Catechismus zegt het terecht, dat Christus ons bij de verworven verlossing beschut en bewaart. Zie, de verlossing bewaren, dat konden ook de Richters niet. Dat kan Christus alleen", (dr. C. v.d. Waal in: , , Sola Scriptura", deel 1, bladz. 145.)

B.

H.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen