De grote profeet (I)

MEDITATIE

„Want Hij leerde hen, als machthebbende en niet als de Schriftgeleerden.” Matth. 7 : 29

Leren en onderwijzen

Alles wat met leren en onderwijs te maken heeft, is bij ons vaak niet zo geliefd. Leren, jezelf inspannen om je iets eigen te maken, is in de ogen van velen een vervelende bezigheid. , , Iets leren voor catechisatie" wordt maar al te vaak gezien als een achterhaald en zinloos gebeuren.

Is het u intussen weleens opgevallen dat leren en onderwijzen in de Bijbel zo'n grote plaats innemen? Misschien wilt u zich nu haasten om duidelijk te maken dat, , leren" en , , kennen" in de Bijbel veel meer betekenen dan in ons spraakgebruik. Ik spreek het niet tegen. In de Bijbel grijpt kennen en onderwijzen veel dieper dan bij ons. Het heeft met meer dan alleen ons verstand te maken. Maar dan blijft behartenswaardig dat de Schrift er veel over spreekt. Denkt u alleen maar aan het aanhoudend smeken van de psalmdichters, die vurig verlangen door de Heere geleerd te worden. , , Heere, leer mij Uw wegen"! Blijkbaar neemt dat geleerd worden door de Heere een grote plaats in op de weg der zaligheid, in het Koninkrijk Gods. Psalmdichters zijn er voortdurend om verlegen.

Wie denkt hier ook niet aan de dure verplichting die rust op ouders, om hun kinderen , , te onderwijzen in de voorzeide leer". Hoeveel tijd gebruiken we ervoor als ouders? We worden gesteld onder de klemmende eis om onze kinderen te onderwijzen, breder en uitvoeriger te onderwijzen in de leer van de ene, ware God, in de dingen van onze verlorenheid en van het heil in Christus.

Om iets anders te noemen: hoevaak spreekt de Schrift niet over de grote Profeet en Leraar? Wat onze tekst over Hem zegt, mag wel uw en mijn hart hebben! Zo'n Leraar! In Matth. 7 wordt Hij vergeleken met andere leraren, met de Schriftgeleerden. Dan blijkt dat Hij zo anders is, dat Zijn onderwijs zo anders is.

Hij gaat alle andere leraren zo ver te boven. Niemand van hen is met deze grote Profeet te vergelijken. Hij leert de schare als machthebbende... Daarom is er ook in de hele wereld geen betere plaats dan aan Zijn voeten. Het is goed om als onwetende geworpen te worden aan Zijn voeten.

Met onze tekst wordt de zgn. Bergrede afgesloten. Vanaf een berghelling heeft Jezus de scharen onderwezen. Aangrijpend is Zijn onderwijs. Woorden van zaligheid weerkhnken, hartelijk en welgemeend. Diep ontroerende waarschuwingen klinken de scharen tegemoet in eeuwige ernst. Denkt u maar aan het woord, dat eenmaal velen zullen zeggen: „Heere, Heere, hebben wij niet in Uw Naam geprofeteerd, duivelen uitgeworpen", waarop Jezus zal zeggen: , , Ga weg, Ik heb u nooit gekend”.

Indringend roept Jezus op om in de binnenkamer te bidden. Die treuren en die hongeren naar de gerechtigheid en die zachtmoedig zijn worden zalig gesproken! Wanneer Jezus dan ook nog gesproken heeft over de dwaze en de wijze bouwer is Hij aan het einde van Zijn rede gekomen. De mensen ontzetten zich over Zijn leer. Ze zijn diep onder de indruk. Ondersteboven van wat ze gehoord hebben. Bent u dat weleens onder het Woord, onder de prediking: van uw stuk gebracht voor God? Wat erg als het allemaal zo roerloos blijft onder het Woord, zo ijselijk kalm en onbewogen! De schare voelt aan dat er verschil is met de andere leraren die zij kennen. Verschillen die zowel de leer als de leraren betreffen.

Verschil in leer

Er zijn meerdere verschillen te noemen tussen de leer van Jezus en die van de Joodse leraren, de Schriftgeleerden en Parizeen. Wat de grote Profeet spreekt, is de volle waarheid.

Hij kan immers zeggen: Ik ben de Waarheid. Is dan alles wat de Schriftgeleerden naar voren brengen leugen? Nee, beslist niet! Zo kun je dat niet zeggen, maar toch... In feite werpen ze in hun onderwijs de mens altijd maar weer op zichzelf en op eigen mogelijkheden, verwijzen ze naar de Wet. En al is dan niet alles wat ze zeggen leugen en bedrog, hun leer is wel leugenachtig, onwaarachtig. Trouwens, wie zou er zijn ook op het kerkelijk erf die alleen maar leugen spreekt? Maar intussen kan iets nog wel onwaarachtig zijn. Hebben u en ik daaruit niet te leren hoezeer we het onderzoek van de Schrift en de leiding door de Heilige Geest nodig hebben?

Maar dan wat de grote Profeet spreekt. Wat is dat waarachtig, tenvolle en eeuwig! Dat is zo volstrekt betrouwbaar. Als ik me niet vergis gaan oprechte discipelen van de grote Leraar zich daarin steeds meer verblijden, dat Zijn onderwijs zo waarachtig is. Meer en meer wordt aan Zijn voeten ontdekt: Heer e, wat is het waar, eeuwig waar wat U spreekt en leert! Ik heb onderwijs nodig waarop ik eenmaal mijn hoofd kan neerleggen. Stel je voor dat ik steun op wat uiteindelijk bedrog blijkt te zijn!

Wat de grote Profeet spreekt is ook van de grootste betekenis. Dat kan lang niet altijd gezegd worden van de leer der Schriftgeleerden. Het is van hen bekend dat ze eindeloos kunnen redeneren en discussiëren over wat uiteindelijk Gods eer niet vergroot en zondaren niet zalig maakt. Dat zou trouwens ook vandaag nog weleens een gevaar kunnen zijn! Hun leer is hopeloos vermoeiend wanneer mensen rondlopen met de vraag in hun ziel: Heere, wat is Uw weg en hoe kan ik rechtvaardig zijn voor U?

Maar dan wat de grote Profeet spreekt! Komt u ergens woorden uit Zijn mond tegen waarvan u moet zeggen: dit is nu overbodig en dat is van weinig betekenis? Woorden van leven vloeien over Zijn lippen. Eeuwigheidszaken stelt Hij in Zijn onderwijs aan de orde. De eer van Zijn Vader zoekt Hij.

Een geheel andere Leraar

Niet alleen is Zijn leer. Zijn onderwijs geheel anders dan bij de Schriftgeleerden, Hij is ook een andere Leraar. In ieder geval mag in dit verband opgemerkt worden, dat Hij alle belang stelt in Zijn hoorders, in de verhouding tot God bij Zijn hoorders. Zou Hij daarin een sprekend voorbeeld kunnen zijn voor ambtsdragers vandaag, voor dienaren van het Woord. Stellen we echt belang in het lot van onze hoorders? Gaat hun verhouding tot God ons ter harte, meer dan iets anders?

Aangrijpend is de bewogenheid van de grote Profeet. Meerdere malen zien we dat Hij bewogen is over de scharen. Hij weende zelfs over Jeruzalem. Wanneer het goed is, klinkt in de prediking iets door van bewogenheid over de hoorders. Het moet aan de prediking een bepaalde glans geven. Jezus is bewogen over inwoners van Jeruzalem die bezig zijn om verloren te gaan. U moet die bewogenheid niet als spel zien.

Wat zou u in dit verband denken van de bewogenheid waarmee ouders hun kinderen hebben te wijzen op de weg der zaligheid, waarmee jongeren in de gemeente dienen onderwezen te worden?

De Profeet Die de Bergrede uitspreekt is eerlijk en bewogen.

Hij beseft veel beter wat het is wanneer mensen Zijn woorden van zahgheid verwerpen, dan die mensen zelf het beseffen. Hij weent over mensen die niet over zichzelf wenen. Zou dat - ook vandaag - echte bewogenheid kunnen zijn?

In dit verband moet altijd weer de vraag aan de orde gesteld worden: is het ons op de plaats waarop we gesteld zijn, ook op het kerkelijk erf, oprecht te doen om de doorwerking van het Woord en de zaligheid van zondaren?

Naast deze verschillen tussen de grote Leraar en de Schriftgeleerden wordt in onze tekst vooral de nadruk gelegd op de macht waarmee gesproken en geleerd wordt. Hij leert als machthebbende en niet als de Schriftgeleerden. Hij spreekt met macht. U mag ook lezen: met bevoegdheid. Hij heeft een bevoegdheid die niemand heeft. Hij weet ook van Zichzelf dat Hij deze macht en bevoegdheid heeft. Het khnkt door in Zijn spreken zodat de scharen op de berghelling het aanvoelen. Zoals Hij leert, zo horen we dat niet van de Schriftgeleerden.

Hoe komt Hij aan deze macht? Wie gaf Hem deze bevoegdheid? De Vader heeft Hem deze macht geschonken. Met deze bevoegdheid werd Hij door de Vader in deze wereld gezonden. De overpriesters vragen later geërgerd aan Hem: wie heeft U deze macht gegeven? Wat denkt u wel niet? Het was toen en het is vandaag nog een ergernis voor de natuurhjke mens als naar voren gebracht wordt dat in Christus alleen de zaligheid is en dat Zijn Woord alleen waarachtig is. Mijn Ik stoot zich daar gruwelijk aan, werelds of vroom. De kracht van de Geest is me nodig om me neer te werpen voor Hem en te vallen voor Zijn bevoegdheid.

Die Mij gezonden heeft, zo zegt Hijzelf, Die is waarachtig, en de dingen die Ik van Hem gehoord heb, die spreek Ik tot de wereld. Dat is wat! Deze Leraar spreekt de dingen die Hij van God heeft gehoord. Dat wil o.a. zeggen dat U en ik in Zijn woorden met God Zelf van doen hebben. Dringt dat tot ons door? Het is waard om door ons overwogen te worden, met Wiens Woord we nu eigenlijk van doen hebben onder de prediking. Christus is de grote Profeet. Wat blijkt in Zijn spreken het ontzag voor en de liefde tot Zijn Vader! Hij is ermee vervuld. Hij wil niet anders spreken dan wat de Vader spreekt.

Het is bij de Schriftgeleerden zo heel anders. Vaak praten ze elkaar maar wat na. Als dienaren van het Woord hebben we iets nodig van het besef: Ik heb mijn woorden niet van mensen maar van God Zelf. De Schriftgeleerden doen voortdurend een be­ roep op Abraham en op Mozes en op anderen. Alleen moet de liefde tot het Woord Gods zovaak tevergeefs bij hen gezocht worden. Het blijft zo koud, zo dor.

Welke leraar kan met Hem vergeleken worden? Wat spreekt Hij met macht. Let er eens op hoe Hij keer op keer kan zeggen: maar Ik zeg u... De hele wereld, ook de hele godsdienstige wereld kan dit of dat zeggen, maar Ik zeg u... Kent u deze macht, deze bevoegdheid van Zijn leren? Het wordt in het geestelijk leven meer en meer geweten met welke macht Hij spreekt.

Ook hier in de Bergrede horen we het verschillende malen uit Zijn mond: maar voorwaar. Ik zeg u... Het moet dan toch wel een allergrootste Leraar zijn met Wie we hier te maken hebben. Wekt dat bij u het hartgrondige verlangen om te verkeren aan Zijn voeten, door Zijn Heilige Geest neergelegd te worden voor Hem om van Hem woorden des levens te horen?

Volgende week hopen we verder te mediteren over de Profeet Die met macht leert. Overweegt u nu alvast dat Hij ook de meest onwetende weet te onderwijzen in de weg der zaHgheid. Bedenk hoe huiveringwekkend het is om in een waan van wijsheid het onderwijs van deze Leraar te versmaden.

L.

M.G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen