Bezinning op bijbelvertaling nodig

KLEINE KRONIEK

Dr. M.J. Paul uit Dirksland heeft heel J^ wat losgemaakt met zijn lezing tijdens de predikantenconcio van de Gereformeerde Bond in Driebergen (Hydepark). Wat heeft hij daar eigenlijk betoogd en beoogd? In het Nederlands Dagblad van 9 januari lezen we er het volgende over:

, , Het is op wetenschappelijke gronden wenselijk en om taalkundige redenen zelfs noodzakelijk dat er een nieuwe bijbelvertaling komt." Dat stelde gisteren dr. M.J. Paul, hervormd predikant te Dirksland en supervisor van de Nieuwe Bijbelvertaling (ook wel Bijbel 2002 genoemd).

De Gereformeerde Bond zal binnen afzienbare tijd een breed samengestelde, interkerkelijke commissie samenstellen die de minimale eisen moet formuleren waaraan een nieuwe bijbelvertahng moet voldoen. Met de presentatie van de resultaten van twee enquêtes gooide Paul de knuppel in het hoenderhok. Ondanks alle waardering die er in de kring van de Gereformeerde Bond altijd is (geweest) voor de Statenvertaling, moet de , , moeilijke conclusie" onder ogen worden gezien dat het gebruik van de vertaling steeds problematischer wordt. Op grond van wetenschappelijke motieven bevat de Statenvertaling tal van teksten die zwak of onjuist vertaald zijn, aldus Paul. , , Het is mogelijk om honderden teksten te noemen die kleine of grote onjuistheden bevatten."

Maar ook uit taalkundig oogpunt is de aloude vertaling aan vervanging toe, alle pleidooien van de Gereformeerde Bijbelstichting ten spijt. , , In die kring vinden velen dat de Geest tegenwoordig onvoldoende werkt om nieuwe initiatieven op kerkelijk gebied te ontplooien en concreet een nieuw vertaalproject te beginnen. Op de zendingsvelden kan en mag het wel, waarom dan hier niet? "

Op basis van het enquêtemateriaal en gesprekken met collega's formuleerde Paul zes criteria waaraan een nieuwe vertaling moet voldoen wil deze in de gereformeerde gezindte kans maken op aanvaarding. Daarbij gaat het om gebruik van de Godsnamen (HEERE of HERE), gebruik van hoofdletters van persoonlijke voornaamwoorden die betrekking hebben op God; de tekst moet net als bij de Statenvertaling dicht bij het Hebreeuws en Grieks blijven; er dient concordant te worden vertaald, theologische begrippen moeten zowel mogelijk identiek worden vertaald. Het geloofsuitgangspunt van de vertalers is van groot belang en de nieuwe vertaling mag niet al te vervreemdend werken van de Statenvertaling waar velen vertrouwd mee zijn. Als aan de hand van deze criteria de Nieuwe Bijbelvertaling waar het NBG momenteel aan werkt, wordt beoordeeld, , , heb ik ernstige twijfels of deze voor ons een aanvaarbaar alternatief is", aldus Paul. Er moeten wehswaar nog belangrijke beshssingen over proefvertahngen worden genomen, maar , , wanneer alles blijft zoals de stand van zaken nu is, zal het grootste deel van onze gemeenten deze NBV niet accepteren als opvolger van de SV". Dan lijkt slechts één alternatief mogelijk: zelf een vertaling maken. Paul suggereerde een Herziene Statenvertaling, die naar schatting circa twee jaar werk kost. Paul gaf meer dan eens aan daar geen voorstander van te zijn. , , We isoleren ons van de kerken waarin op grote schaal gebruik gemaakt zal worden van de NBV. Hoe meer bijbelvertalingen, des te eerder zullen deze gebruikt worden als sjibbolets om de graad van rechtzinnigheid af te meten tussen gemeenten onderhng. Ook is het nog maar de vraag of de verdeelde gereformeerde gezindte wel in staat is zo'n gemeenschappelijk project te ondernemen"."

Menigeen zal geneigd zijn wat schrikachtig te reageren op deze stellingname. Het spook van toenemende polarisatie en verdeeldheid doemt al weer op: de verwarring is al zo groot en neemt wellicht alleen nog maar toe wanneer er in de hervormd-gereformeerde kring tot in de kerkdiensten toe alternatieven naast de Staten-Vertaling worden geplaatst. Maar de enquêtes onder catechisanten en predikanten, met medewerking van de HGJB gehouden onder een representatief deel van de hervormd-gereformeerde gemeenten, wijzen uit hoezeer de moeite met de verstaanbaarheid van de Statenvertaling toeneemt. De meeste catechisanten (51 %) vinden de Statenvertaling niet goed te begrijpen, slechts 21% vindt hem wel begrijpelijk. Predikanten geven aan dat ze tijdens catechisatielessen steeds meer moeite hebben om de taalkloof te overbruggen Natuurlijk is er veel meer aan de orde dan alleen een taalkloof Er is een geestelijke kloof die alleen door Gods Geest overbrugd kan worden. Er is een cultuurcrisis die niet bezworen wordt door een verantwoorde eigentijdse bijbelvertaling. Er is een geestelijke luiheid en oppervlakkigheid die een grote hinderpaal vormt voor het echte verstaan van het Woord.

Toch neemt dat alles niet weg dat er voor de kerken een roeping is om al het mogelijke te doen om te zorgen dat , , God spreekt in de Nederlandse taal", niet alleen die van 1637, ook die van 1998. In zijn wijkbericht schreef drs. C. van Vliet, Papendrecht, hierover de volgende ontboezeming:

Donderdag j.l. was ik op één van de ontmoetingsdagen voor predikanten uit de Gereformeerde Bond. Dit was een goede dag. Ik ben echt met een gevoel naar huis gegaan van: hier is wat gebeurd. Met name ook met betrekking tot de morgenlezing van Dr. Paul. Hij bracht het uiterst gevoehge punt naar voren van de bijbelvertaling. Uit onderzoek is gebleken dat de taal van de Statenvertaling zover van het taalgebruik van vandaag af komt te staan dat veel jongeren (en ook ouderen) grote moeite krijgen met het lezen van de bijbel. Hier klonken o.a. percentages van 51 % en 48%. Ook blijkt de vertaling in het evangelisatiewerk moeilijk tot niet meer te gebruiken. Vooral onder lager geschoolden geeft het gaande meer problemen, maar ook een niet te verwaarlozen precentage hoger geschoolden krijgt gaande meer moeite. Juist ook op de catechese tekent deze ontwikkeling zich gaande sterker af. Jongeren die alleen nog maar woorden lezen, maar de inhoud ervan niet begrijpen. Ik kom daar zelf ook gaande meer mee in aanraking.

En dit geldt niet alleen de Statenvertaling, ook de Nieuwe vertaling staat qua taalgebruik verder van de mensen af dan wij denken. Deze vertaling vormt dan ook geen redelijk alternatief. Het is tekenend hoe b.v. Het Boek intrede heeft gedaan in veel gezinnen ook onder ons. En dat terwijl Het Boek een parafrase is op de Heihge Schrift en geen vertaling. Het grote gevaar dreigt hier dat we in het lezen van de Bijbel steeds verder van de inhoud af komen te staan. En dit heeft weer tot gevolg dat als wij in onze starheid betreffende de vertaling van de bijbel blijven volharden wij de komende generatie(s) geestelijk in de weg gaan staan. In de lezing gebruikte dr. Paul de stelling dat de Statenvertalers met hun vertaüng nooit de bedoehng hebben gehad dat dit zou gebeuren. Zij spraken juist met hun vertaling de taal van het volk. Dat wij die taal van toen vandaag tot een heilige, en in sommige kringen zelfs onaantastbare taal verheven hebben is niet reformatorisch te noemen maar eerder rooms, en dan in de zin van de opstelling van de kerk van Rome in de tijd van de reformatie. De Reformatie wilde juist de Bijbel bij het volk brengen niet voor een klein groepje ingewijden houden die de kerktaal wel verstonden. Vanuit het uitgangspunt van de vertalers van de Statenvertaling geredeneerd zouden zij vandaag de eersten zijn die voor een grondige revisie van de vertahng zouden pleiten. Dit op grond van de taalontwikkehng van het Nederlands, maar niet minder ook op grond van de grotere kennis van de grondtalen. Er staan heel wat teksten in de Statenvertaling, met name in de profeten, die niet goed uit de grondtekst zijn overgezet en dat om de eenvoudige reden dat de vertalers van toen niet beter wisten. Vaak geven zij dat zelf ook aan in de kanttekeningen.

Het is verblijdend dat ook in den lande op de lezing van dr. Paul positief wordt gereageerd, alhoewel ik de wijze waarop het RD er mee omgaat niet kan waarderen aangezien zij, voordat er ook nog maar iets is gebeurd door de personen die zij aan het woord laat en de verschillende meningen die daardoor khnken, polariserend werkt. Laat zij zich houden bij de verslaggeving en zeker op dit gevoehge punt de opinie nog een behoorlijk poosje achterwege laten. Ik hoop van ganser harte dat de te vormen brede commissie zich niet door dit soort geluiden laat leiden maar door de Heilige Geest vanuit een biddend opzien. En wij met z'n allen mogen wel bidden: Heere laat in deze alstubheft niet het subjectieve gevoelen van de mensen maar Uw Heilige Geest regeren. Heere, bouw Gij zelf Uw kerk door Uw verstaanbare en leesbare Woord. Ik wil u opwekken om ook als gemeente de handen te vouwen en deze zaak bij de Heere te brengen. Dit kan alleen voortgang hebben wanneer het gedragen wordt, niet door allemaal meningen en stel- Hngen, maar door het gebed van de gemeente. Leg de nood aan de Heere voor. En één ding mogen wij dan weten. Terwijl wij bidden werkt God."

Ik hoop met collega Van Vliet inderdaad op gezegende arbeid van de te vormen commissie. Inzet voor verantwoorde bijbelvertaling moet ons onderling niet verdelen, maar juist verenigen. We zijn en blijven de Heere dankbaar voor de Statenvertaling! We zien tegelijkertijd uit naar verstaanbare weergave van het Woord - niet in straattaal, maar ook niet onnodig moeilijk voor de man in de straat. Bijbelse kernbegrippen als zonde, genade, verdoemenis, rechtvaardiging, wedergeboorte, verkiezing mogen niet wegvertaald worden. Maar behoudens die woorden zijn er vele verouderde begrippen die heel goed - vanuit een hernieuwde terugkoppeling naar de grondtekst - op eigentijdse wijze weergegeven kunnen worden.

V. J.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen