Het wiel uitvinden

HOOFDARTIKEL

Het wiel uitvinden, noemen we dat tegenwoordig. Iets willen ontdekken wat het voorgeslacht allang ontdekt heeft. Dat is uiteraard onnodig en overbodig. Het wiel is al eeuwen en eeuwen geleden uitgevonden, we hoeven dat niet opnieuw te doen.

De moderamina van de drie Samen-op-Wegkerken hebben echter plannen in die richting. Volgend jaar moet er een gecombineerde synode-vergadering komen, gewijd aan de vraag Wie Jezus is. En zo mogelijk moet dat leiden tot een gemeenschappeüjke verklaring. U zult het al begrepen hebben, de aanleiding daartoe is het nieuwste boek van Professor Kuitert: „Jezus, de nalatenschap van het christendom". Daarin stelt de Gereformeerde emeritushoogleraar onder andere de klassieke leer van de Goddehjke Drieëenheid ter discussie en noemt hij de Godheid van de Zoon een gevaarlijke ketterij.

Te veel eer

Kuitert krijgt - als het allemaal doorgang vindt - wel erg veel eer... Zijn boek zal een paar honderd mensen enkele dagen uit hun gewone werk halen om zich in synode-verband te buigen over een publicatie waaromheen veel ophef ontstond, maar die nauweüjks iets nieuws bevat. Want de Godheid van de Zoon werd in de Oude Kerk al geloochend door de ketter Arius. En veel van wat hij te berde brengt is ook in de vorige eeuw door de moderne theologie al gelanceerd. Niet allen de Drieëenheid, ook de Godheid van Jezus Christus, Zijn maagdehjke geboorte, de heilsfeiten, de wonderen, het moest allemaal op de helling, omdat het in strijd was met de rede. Wat Kuitert gedaan heeft is niet veel meer dan al die oude ketterijen in een nieuw jasje steken. Met de bedoeling de bijbel en het christelijk geloof acceptabel te maken voor de postmoderne mens. Van de geschiedenis hebben we echter kennelijk niet veel geleerd, want Kuitert wordt van alle kanten lof toegezwaaid, alsof zijn boek zoiets was als het ei van Columbus. Hij heeft immers de moed gehad te verwoorden wat in veler hart leeft!

Wat het belijden weerspreekt

Dat de gezamenlijke synoden bij elkaar willen komen om zich op de opvattingen van Kuitert te bezinnen zou op zichzelf toe te juichen zijn. Maar dan niet met de intentie om antwoord te geven op de vraag: Wie is Jezus? Want dat weten we allang. Althans, dat kunnen we allang weten.

Aan de Kerk zijn immers de Woorden van God toebetrouwd? En dat Woord zegt dat alles geschreven is „opdat gij gelooft dat Jezus is de Christus, de Zoon van God". Dat Woord zegt ook met nadruk: „Alle geest die behjdt dat Jezus Christus in het vlees gekomen is, die is uit God. En alle geest die niet behjdt datjezus Christus in het vlees gekomen is, die is uit God niet, maar dit is de geest van de antichrist". Daarover kan in de Kerk geen enkel misverstand bestaan. Bovendien hebben we een behjdenis. De beUjdenis van de Kerk der eeuwen, waarin van de Zoon wordt gezegd dat Hij is „geboren uit de Vader voor alle eeuwen, God uit God en Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God, geboren, niet gemaakt, van hetzelfde Wezen met de Vader door Wie alle dingen gemaakt zijn". En de behjdenis van de Kerk der Reformatie, waarin onder andere wordt gesteld „datjezus Christus waarachtig en eeuwig God is".

Wat onze Nederlandse Hervormde Kerk betreft zegt Artikel 10 van de Kerkorde dat we geloven en beUjden „in gemeenschap met de behjdenis der vaderen", en dat „de Kerk weert al wat haar behjden weerspreekt". De Gereformeerde Kerken hebben uiteraard een soortgehjke verphchting op zich genomen. Zelfs hebben ze tegen het eind van de vorige eeuw met de Hervormde Kerk gebroken omdat deze met dat beUjden geen ernst maakte...

Wat zouden nu de gezamenhjke synoden volgend jaar moeten doen? Heel eenvoudig, de opvattingen van Kuitert veroordelen als zijnde m strijd met de Heihge Schrift en met de behjdenis van de Kerk der eeuwen. Zo simpel is dat.

Opnieuw beginnen

Niet dus. Een hooggeleerde Gereformeerde heeft een boek geschreven en nu zijn de kerken aan hun standje verphcht om dat boek serieus te nemen en met elkaar m discussie te gaan over de vraag Wie Jezus is. Alsof daar nog nooit over nagedacht is, en alsof daar nog nooit iets zinnigs over gezegd is.

Dat noem ik nu: het wiel willen uitvinden. Twintig eeuwen kerk- en dogmengeschiedenis hggen achter ons, maar die zijn ontoereikend. In de eerste eeuwen is er diep nagedacht over de Christologie en zijn er uitspraken gedaan over de Goddehjke en mensehjke natuur van de Zoon, en bij die uitspraken heeft de Kerk al die eeuwen geleefd en ze zijn bindend geweest tot op de dag van vandaag.. Maar dat teh allemaal niet mee, we beginnen opnieuw, want de pubücatie van Kuitert verdient de aandacht van een trio-synode..

Het resultaat

Ik ben geen profeet, maar ik kan u van tevoren wel zeggen wat er uitkomt. Na ampele discussie zullen de drie kerken wel met een verklaring komen waarin orthodoxen en vrijzinnigen zich zo'n beetje kunnen vinden. De scherpe kantjes van Kuiterts boek zullen een beetje worden bijgeslepen, en vage formuleringen zullen dienst moeten doen om een aanvaardbaar compromis te bereiken. En de orthodoxe vleugels in de kerken zullen dan misschien constateren dat het, alles bij elkaar genomen, nog meevalt: de Kerk heeft toch enige afstand genomen van Kuitert, en het opgenomen voor het klassieke behjden. En dan gaan we met z'n allen weer over tot de orde van de dag.

Ik had een gesprekje met een synodehd dat zich afvroeg of dit misschien de trend wordt in de kerk(en). Wanneer er een controversieel boek verschijnt, gaat er meteen een mechanisme in werking waardoor het omstreden onderwerp in discussie wordt gebracht, om vervolgens een communis opinio te zoeken. De ketterij wordt geneutrahseerd, en ieder kan tevreden zijn, want de Kerk heeft immers gesproken..?

W.v.G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen