Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Nederlandse Geloofsbelijdenis (1)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Nederlandse Geloofsbelijdenis (1)

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Geloofsleer

Inleiding

e redactie van het Gereformeerd Weekblad heek mij gevraagd om een aantal artikelen te schrijven over de Nederlandse Geloofsbelijdenis, op de manier zoals ik dat vorig jaar deed over de Heidelbergse Catechismus. Ik wil dat graag doen, omdat het de moeite waard is om samen eens stil te staan bij dit belijdenisgeschrift van onze reformatorische kerken. Ik denk dat veel mensen de Nederlandse Geloofsbelijdenis nauwelijks kennen. Ze weten dat ze achter in het Psalmboek staat, maar verder weten ze er weinig van. Dat is niet goed. De Nederlandse Geloofsbelijdenis is namehjk een geschrift waarin we de kernzaken aantreffen van ons christelijk geloof. Natuurhjk draagt ze de trekken van de tijd waarin ze ontstaan is, maar dat maakt het des te spannender om te zien wat er in staat. Het is in één woord: goud. Je proeft de grote liefde en de zorgvuldigheid waarmee Guido de Bres zijn 37 artikelen heeft geschreven. Hij hep gevaar zijn leven ervoor te moeten geven. Zijn geloofsbehjdenis doet misschien op het eerste gezicht wat dogmatisch aan. Maar ze is dat echt niet. Telkens begint De Bres zijn artikelen met de woorden: wij geloven of wij geloven en belijden. Door de geloofsbehjdenis heen loopt de rode draad van het persoonlijk geloof, of anders gezegd: de persoonlijke geloofsband met de Heere Jezus. Alles wat in deze behjdenis staat moeten we dan ook zien in het licht van die persoonhjke geloofsband met de Heere Jezus. Er zijn gemeenten waarin in de leerdienst 's zondagsavonds thema's uit de Nederlandse Geloofsbelijdenis worden behandeld. Dat is moeihjk, maar ook mooi. Een uitdaging en als het actueel gebeurt, heel leerzaam.

Het is mijn bedoehng om zes artikelen over dit onderwerp te schrijven. Ik zet ze op een rij: 1. De auteur: Guido de Bres 2. De omstandigheden 3. Het ontstaan van At Nederlandse Geloofsbelijdenis 4. De geschiedenis van de Nederlandse Geloofsbelijdenis 5. De opbouw en de theologie van de Nederlandse Geloofsbelijdenis 6. Het laatste artikel ( 37) van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Ik hoop dat u er als lezers wat aan zult hebben.

Guido de Bres

Als je de plaats Mons (Bergen) in Zuid België bezoekt, vlak bij de Franse grens, dan vind je na enig zoeken een straat, die de naam draagt Rue Gui DE BRES. Deze straatnaam herinnert er aan dat hier de schrijver van de Nederlandse Geloofsbelijdenis werd geboren. Het is trouwens nooit echt bewezen dat Guido de Bres de Nederlandse Geloofsbelijdenis heeft geschreven. Toch zijn er zoveel tekenen die er op wijzen, dat hij de auteur is, dat bijna niemand aan zijn auteurschap twijfelt. Wie een boek over hem wil lezen moet de dissertatie van L. A. van Langeraad aanschaffen, getiteld Guido de Bray, zijn leven en werken (1884), opnieuw uitgegeven door De Schatkamer {Q Geldermalsen in 1997.

Van Langeraad kiest voor de schrijfwijze De Bray. Ik zeff houd het op De Bres, omdat hij zelf enkele malen zijn naam zó liet afdrukken in zijn geschriften. De straatnaam in Mons bevestigt mijn keus.

Overgang naar het Protestantisme

Guido werd geboren in 1522 in Mons. Hij groeide op in een Rooms-Katholiel^ gezin. Vermoedelijk ging hij als kind in de Eglise de Saint- Nicolas- en - Havre naar de kerk, momenteel in restauratie. Dit stemt tot nadenken als je de kerk bezoekt en je beseft dat Guido hier gedoopt werd en het vormsel heeft ontvangen en altijd naar de kerk ging.

In die tijd kwamen er regelmatig predikers van de nieuwe leer, de leer van Luther en later ook van Calvijn, in Mons en omgeving. Guido de Bres is er door geraakt en hij is tussen zijn achttiende - en vijf en twintigste levensjaar tot de Reformatie over gegaan. LevensgevaarUjk! Hij vertrok naar Engeland, zoals zoveel vluchteUngen en maakte er kennis, onder andere met de mensen die behoorden tot de Hollandse Vluchtehngengemeente te Londen. Voordat Bloody Mary aan de regering kwam in 1558 keerde Guido de Bres naar het vasteland terug. Hij ging naar Lille (Rijssel), waar hij het boek schreef Ze Baston de lafoy (De staf van het geloof), een weerlegging van dwahngen in de kerk.

Leerling van Calvijn, predikant en vluchteling

De Bres heeft daarna verschillende reizen gemaakt, deels zwerftochten, deels studiereizen. Hij is bijvoorbeeld in Geneve geweest, waar hij Calvijn ontmoette. Het heeft zijn theologische opvattingen gevormd en gestempeld. De Bres werd een leerüng van Calvijn. Hij keerde weer terug naar de Zuidehjke Nederlanden, trouwde met Catherine Ramon en werd in 1560 predikant van de nieuwe gereformeerde gemeente in Tournay (Doornik). Hij droeg daar de schuilnaam Jerome (of Hiéromme). Hier in Doornik heeft hij aan de overkant van de Schelde, in een verborgen tuinhuisje in 1561 zijn geloofsbehjdenis geschreven. In 1562 is zijn schuilplaats ontdekt door soldaten van de vijand. Toen de soldaten bij het huisje kwamen stond het in brand. Volgehngen van de Bres hadden het in brand gestoken, omdat er heel veel exemplaren van de geloofsbehjdenis te vinden waren en ook andere literatuur, dat als belastend materiaal tegen De Bres gebruikt zou kunnen worden. Men wilde voorkomen dat ze gevonden werden. Toch heeft men de meeste boeken in beslag genomen. De landvoogdes Margaretha van Parma gaf bevel om ze te vernietigen. De Bres was intussen gevlucht naar Frankrijk, waar het iets veihger was. Hij schreef in deze tijd, in 1565 opnieuw een boek : La racine et fondement des Anabaptistes, een geschrift tegen de dwalingen van de Wederdopers. Na verschillende zwerftochten is De Bres tenslotte naar Vallenciennes gegaan in Frankrijk. De rust was kort. In 1566 legden de Spaanse soldaten het beleg om de stad. In 1567 werd Vallenciennes ingenomen. De Bres was samen met zijn ambtsbroeder Peregrin de la Grange gevlucht. Ze werden echter al gauw gevonden en opgepakt. Via Tournay ging het weer naar Valenciennes, nu als gevangenen.

Martelaarschap

In Vallenciennes vond het proces tegen hen plaats. Het eindigde met de eis van de doodstraf. Van Langeraad schrijft: 'Hij en zijn vriend De la Grange werden veroordeeld om op de markt voor het stadhuis te worden opgehangen ('d' estre pendus sur Ie marché devant la maison de la ville'. In den nacht van 30 op 31 mei 1567, tegen drie uren des morgens, werd De Bray en De la Grange aangezegd, dat zij zich voor te bereiden hadden op het ondergaan der doodstraf, die om zes uur zou plaats hebben', aldus van Langeraad. De laatste woorden die De Bres in de vroege morgen van de dag vóór Pinksteren, vlak vóór zijn terechtstelling tot de menigte die samengestroomd was, sprak, luidden: ' Weest onderdanig aan de overheid, weest trouw aan de waarheid.' Ook is het bekend dat hij gezegd heeft: 'Het komt mij voor, dat mijn ziel vleugelen heeft om ten hemel te varen, want ik ben heden genodigd tot de bruiloft van mijn Heere, de Zoon van God.'

Tijdens zijn gevangenschap heeft Guido de Bres enkele ontroerende afscheidsbrieven geschreven aan zijn moeder en zijn vrouw en gezin. Ze zijn bewaard gebleven onder de naam Troostbrieven ('Epistres consolatoires').

Een moedig mens

De Bres was een moedig mens. Hij stond in de frontlinie van de strijd voor de Reformatie en gaf zijn leven voor het Evangehe van het sola gratia (alleen door genade), sola fide (alleen door gelooO en sola Scriptura (alleen door het Woord). Zijn roepingsbesef en zijn zelfverloochening roepen diep respect bij mij op. Een eigenschap van De Bres die mij boeit, is zijn intentie om waar mogehjk verschillen tussen mensen en meningen te overbruggen, zoals tussen Lutheranen en Calvinisten. Ook was hij er diep van overtuigd, dat de verwording in de Rooms-Katholieke Kerk niet door revolutionair optreden, zoals de Wederdopers wilden, maar door reformatie van leer en leven, van binnen uit, overwonnen kon worden. De Bres was een pontifex, bruggenbouwer, priester. Door zijn optreden in de context van zijn tijd te zien, herinnert deze martelaar mij er aan dat de fundamenten van de reformatorische kerken, historisch bezien, gebouwd zijn op de geloofsmoed en het offer van mensen zoals De Bres. Dat mogen we als kinderen van de Reformatie nooit en te nimmer vergeten.

(wordt vervolgd)

Waddinxveen

Dr W. Verboom

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 juli 1999

Gereformeerd Weekblad | 24 Pagina's

De Nederlandse Geloofsbelijdenis (1)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 juli 1999

Gereformeerd Weekblad | 24 Pagina's