De Nederlandse Geloofsbelijdenis

GELOOFSLEER

Artikel 37: Het laatste oordeel

i'e sluiten deze serie artikelen over de Nederlandse Geloofsbelijdenis af met stil te staan bij het laatste hoofdstuk, dat handelt over de wederkomst van Christus en het laatste oordeel. Het is een indrukwekkend artikel dat weliswaar geen complete leer van de laatste dingen biedt, maar het meest wezenhjke van de voleinding van de wereld op indringende wijze aan de orde stelt.

Het artikel begint met de woorden; 'Ten laatsten i'Finalemenf). Wat bedoeh Guido de Brés hiermee? Hij bedoek er niet mee dat hij dit onderdeel van de geloofsleer maar aan het eind plaatst, omdat het het minst belangrijke is. Integendeel, hij bedoeh er mee, dat het in wezen in heel de behjdenis al ging om deze voltooiing van de geschiedenis. Hier loopt alles op uit. In artikel 37 komen alle draden van de onderdelen van de Geloofsbehjdenis bij elkaar Dit sluitstuk is de kroon. Hierin verschih & Q Nederlandse Geloofsbelijdenis bijvoorbeeld van de Franse, waaruit De Brés heeft geput. In deze behjdenis missen we een hoofdstuk over de laatste dingen. We leren van de Geloofsbehjdenis van De Bres dat het ook vandaag uiteindeUjk gaat om deze voltooiing van Gods geschiedenis. Dat spreekt te meer nu we vlak voor het einde van het millennium staan. Op dit keerpunt der tijden behjden we dat alles wat er gebeurt in ons eigen leven, in de kerk en ook in de wereld uiteindehjk gezien moet worden in het Hcht van dit einddoel.

We staan nu stil bij enkele belangrijke punten in dit laatste hoofdstuk.

Om deze oude wereld te zuiveren

We geloven dat de Heere Jezus Christus een­ maal wederkomt. Het tijdstip waarop dat gebeurt is alleen aan God bekend. Dan zal Hij komen met grote heerhjkheid en majesteit op de wolken des hemels. Het eerste wat Christus dan zal doen als Rechter is deze oude wereld in vuur en vlam zetten om haar te zuiveren (purger). In de eerste uitgave van De Brés had hij het woord consumer gebruikt: verteren. Dat zou betekenen dat Christus deze oude wereld zou vernietigen. In 1566 is deze uitdrukking al vervangen door purger (zuiveren) . Dat is niet zomaar even een verandering. Dat de oude wereld gezuiverd of gelouterd wordt is iets heel anders dan dat deze oude wereld wordt verteerd of vernietigd. Het is echt volgens Calvijn om te spreken over een loutering van de oude wereld in het laatste oordeel. Dat wil zeggen: de schepping wordt niet prijsgegeven, maar ze wordt gezuiverd van alle zonden, alle kwaad en ontwrichting. God geeft het werk van Zijn handen niet prijs, maar redt Zijn schepping van de ondergang door het kwaad radicaal uit te bannen. In de smehkroes van het oordeel wordt de oude wereld herschapen tot een nieuwe hemel en aarde. Ik vind deze tekstwijziging winst. De gedachte dat alles wat gedaan is in Gods koninkrijk eenmaal aan de vernietiging wordt prijsgegeven, is onbijbels. Het geloof dat het kwaad eenmaal uit al onze werken en uit al het geschapene zal worden uitgebannen, geeft hoop en moed.

Het laatste oordeel

Het laatste oordeel is iets aangrijpends. Toch kunnen we er ook minstens vier voortreffehjke gedachten in vinden. In de eerste plaats betekent het laatste oordeel dat eindehjk de waarheid van de leugen onderscheiden zal worden. Wat waar was zal waar zijn en wat leugen was zal leugen zijn. In de wereldgeschiedenis is er de onontwarbare kluwen van recht en onrecht. Maar eens zal het recht van God zegevieren. Dat is een voortreffehjke gedachte. Vervolgens zegt De Brés dat alle mensen persoonhjk voor de grote Rechter zullen verschijnen. Dat betekent dat God elk mens, ook mij volstrekt serieus neemt. God spreekt me aan op mijn verantwoordehjkheid. Mijn leven was geen zinloze speling van het lot, geen toevalhgheid, maar God ziet me als een verantwoordehjk schepsel. In de derde plaats is het laatste oordeel geen privé-aangelegenheid, maar een openbaar oordeel. Alles komt aan het hcht. Van Ruler betrekt dit op de vuile was, die aan de hjn komt te hangen. Ik voeg er aan toe dat ook het goede pubhekeüjk voor de dag komt. De kleine verborgen liefdedaad, de beker koud water Tenslotte is het laatste oordeel ook een volstrekt rechtvaardig oordeel. Dat betekent dat ik dan nergens ben. Ik ben er van overtuigd dat ik het 'eindexamen' niet haal. Nochtans zal ik zonder verschrikken voor de rechterstoel van Christus verschijnen, omdat de Rechter geen andere dan mijn Redder is. De Rechter stond ooit in mijn plaats. Zijn veroordehng is mijn vrijspraak.

De grote omkeer

In artikel 37 staat de gedachte centraal dat het laatste oordeel een totale omkeer in de verhoudingen teweeg zal brengen. De verdrukten worden bevrijd en de verdrukkers worden gestraft. Het groepje vertrapten blijkt Gods oogappel te zijn en de geweldhebbers büjken Gods vijanden te zijn. De beklaagden zijn te benijden en de benijden te beklagen. Zo wordt de diepste betekenis van het begin-woord 'Ten laatste' onthuld. De bozen en goddelozen tiranniseren nu de verdrukten. Dan zal de wraak van God hen treffen. De verdrukten worden nu veroordeeld als ketters en goddelozen door rechters en overheden. Dan worden ze door de Zoon van God beleden en zij ontvangen een genadige vergelding, eer en heerhjkheid. Terwijl de gedachtenis aan het oordeel voor de goddelozen verschrikkeHjk en vervaarhjk is, is deze voor de verdrukten zeer wenseUjk en troostvol. We moeten dit laatste artikel lezen in de context van de omstandigheden waarin De Brés verkeerde. Een tijd van hjden. Dan horen we een hartenkreet in dit artikel. Ik zie De Brés door het raam van zijn tuinhuisje naar buiten kijken. Wanneer hij de bolwerken van de vijand ziet, zinkt hem de moed in de schoenen. Maar wanneer hij het Woord van God opent en leest van de beloften van God over de komende dag, dan grijpt hij moed en neemt hij de pen weer op en schrijft: deze dag is 'seer begeerhck en van grooten trooste.'

Met een groot verlangen

De laatste zin van de Geloofsbeüjdenis van De Brés is vol hartstochteUjk verlangen en van een ongekende schoonheid. Een diepe gloed van geloof, hoop en hefde brandt in de woorden: 'Daarom verwachten wij die grote dag met groot verlangen om ten volle te genieten de beloften Gods in Jezus Christus, onze Heere.'

In de Middeleeuwse kerk kende men alleen de angst voor het komende oordeel. In de Geloofsbeüjdenis van De Brés overheerst het verlangen naar de wederkomst van Christus. Het is de bijbelse gedachte van het Maranatha, het verlangen van de bruidsgemeente naar haar bruidegom (Openb. 22:17-21). Mooi is de gedachte van het genieten van (de vervuUing van) Gods beloften. Het is een thema dat ook bij iemand als Augustinus een grote rol speelde in het leven van een christen. De ongelovigen willen God gebruiken om de wereld te genieten, maar voor de vromen, de burgers van de Godsstad zijn slechts God en de hemelse dingen voorwerp van genieting. Het eeuwig geluk is de zalige genieting van God als het hoogste Goed.

Het verlangen waarover De Brés spreekt is die wijze van genieten die behoort bij het leven uit de beloften, die eenmaal vervuld worden. Verlangen is de voorsmaak van het toekomende leven. Deze voorsmaak (voor-genieten) is de troost om het vol te houden te midden van de vervolging en tevens de inspiratiebron om in navolging van Jezus het leven te heihgen.

Tenslotte

We zijn aan het einde van deze artikelenreeks over de Nederlandse Geloofsbelijdenis gekomen. Ik hoop dat u er iets aan gehad hebt. De uitgave van 1583 besluit dit artikel en tevens heel de confessie met de woorden: 'Amen. In de openbaringejoh. C. 22 : 20. Ja, komtHeereJesu.' Petrus Datheen geeft in zijn berijming van de Avondzang heel goed weer waarom het gaat in dit artikel:

'Christe, die du bist dag en hcht. Voor dij is Heer, verborgen nicht; Dijn vaderhjke hchtes glans Leert ons den weg der waarheid gansch.

Wij bidden dijn Godhjke kracht; Behoed ons Heer, in deze nacht; Bewaar ons Heer, voor alle leid. God, Vader der barmhartigheid.

Verdrijf den zwaren slaap. Heer Christ, Dat ons niet schaad des vijands hst: Dat 't Vleesch in tuchten reine zij, Zoo zijn wij veler zorgen vrij.

Zoo ons oogen slapen bij tij. Laat ons harten waken tot dij: Bescherm ons, Godes rechterhand. En los ons van der zonden hand.

Bescherm Heer, al de christenheid; Dijn hulp altijd zij ons bereid; Help ons Heer God, uit allen nood. Door dijn heiige vijf wonden rood.

Gedenkt Heer, op den zwaren tijt. Daarmee 't lijf zeer streng wordt bestrijdt; De ziele, die Gij hebt verlost. Die geef. Heer Jesu, dijnen troost.

God Vader, zij lof, eer en prijs; Daartoe ook Zijnen Zone wijs; Des Heihgen Geestes goedigheid. Van nu tot in der eeuwigheid.'

Waddinxveen Dr. W. Verboom

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen