Overlijdensadvertenties

HOOFDARTIKEL

oede reis! Veel plezier! Behouden thuiskomst! Vele van deze en dergeUjke wensen "werden de afgelopen weken uitgesproken. Mensen trokken erop uit naar hun vakantie-bestemmingen, dichtbij en veraf. En de thuisbüjvers - ouderen, vrienden, buren - voelden zich soms wat verlaten, zaten niet zelden in spanning, en waren bUj wanneer de vakantiegangers weer heelhuids terugkeerden. Want de wegen zijn - op z'n zachtst gezegd - niet zonder gevaar. En vooral déze zomer - of hjkt dat maar zo? - werden we verschillende keren opgeschrikt door berichten over ongelukken. Bussen die van de weg raakten, een vhegtuig dat neerstortte, een wandelaar die spoorloos bleef. Kortom, het is niet vanzelfsprekend dat we behouden thuis komen. Tijdens onze vakantiereis kunnen we zomaar worden opgeroepen voor de laatste reis.

Afgezien daarvan, de dood neemt nooit vakantie. Ook in de zomermaanden zegt het graf niet: Het is genoeg. Daarvan leggen dagehjks de rouwadvertenties in de kranten getuigenis af.

Over dat laatste wilde ik het hebben. Over de manier waarop iemands overüjden door de famiüe, of door vrienden wereldkundig wordt gemaakt. Daarbij zal het verschil maken welke krant men ter hand neemt. In het Reformatorisch Dagblad bijvoorbeeld treffen we meestal nog „klassieke" overlijdensberichten aan, in Trouw wordt dat zienderogen minder. Maar wat de seculiere pers in dit opzicht te bieden heeft doet ons soms de haren te berge rijzen. Ook uit de simpele overlijdensberichten blijkt dat de grote massa geen enkel besef meer heeft van wat er achter de dood ügt. De secularisatie is ook hier met de handen te tasten.

Protest

Wat telkens terugkeert in rouwadvertenties is het protest tegen de (te vroege) dood. Wanneer het mensen betreft in de kracht van het leven, dan wordt er al gauw opgemerkt: „Veel te vroeg ging van ons heen..." Soms wordt de overledene zelf erop aangesproken en beschuldigd dat hij of zij gezin en famihe zomaar achterUet. Kortgeleden kwam me een advertentie onder ogen waarin de famihe zich ongeveer op de volgende manier tot de dode richtte: „Je bent zomaar van ons weggegaan, zonder afscheid te nemen. Hoe hèb je het kunnen doen? Begrijp je niet dat wij je niet konden missen? "

En dan zijn er de uitingen als: „We zijn verbijsterd". „We zijn gewoon kapot". „We begrijpen dit niet, we zijn opstandig". „Waarom moest dat nu zo? " Het past allemaal uitstekend in het moderne levensgevoel, waarin alles staat op de kaart van dit leven, en waarin voor de dood geen plaats is. We leiden een bestaan dat van de wieg tot het graf verzekerd is, alle risico's zijn uitgesloten. De medische zorg is er voor een optimale gezondheid. Van de artsen wordt verwacht dat ze alles kunnen doen om het leven zo lang mogeüjk te maken, en de kwahteit zo hoog mogehjk. Maar eenmaal komt toch onherroepeUjk het einde. En dan blijft er niets anders over dan het protest tegen de dood, die zich bUjkbaar niets aantrekt van onze opvattingen over het leven, en die gewoon z'n gang gaat...

Op reis

In tal van overhjdensberichten wordt de dood vergeleken met een reis. Op zichzelf is dat beeld niet onbijbels. We gaan bij het sterven immers een weg, waarlangs we niet zullen terugkeren. Maar het is zonder meer huiveringwekkend te zien hoe mensen die niet bij het Woord leven, zich die laatste reis voorstellen. Alweer bijna een jaar geleden knipte ik uit een streekblad een advertentie waarboven het volgende gedicht prijkte:

„Begrote reis is nu voor jou gekomen. Waar koopje dat kaartje Om daar behouden aan te komen? Kun je daarvoor sparen in je leven, Of wordt het aan het eindstation gegeven? Wie betaalt de prijs Voor dit geldig plaatsbewijs? Men hoeft zelf niet te reserveren Men weet zelf niet wanneer men vertrekt. Geen bagage, geen valuta, Voor dit eindeloze traject".

De onwetendheid en de onzekerheid druipt er aan alle kanten af. Een reis waarvoor je geen kaartje kunt kopen, de prijs is onbekend, je weet de vertrektijd niet, je hoeft geen bagage mee te nemen, enzovoorts. Het is exact hetzelfde onzekere levensgevoel, waarvan een versje, dat vroeger onder rooms-katholieken bekend was, getuigenis aflegt:

„Drie dingen bezwaren mijn gemoed: Het eerste is dat ik sterven moet Het tweede doet het nog veel meer: Dat ik niet weet de tijd wanneer. Het derde doet het bovenal: Dat ik niet weet waar 'k komen zal".

Wat een verschil met het getuigenis van Paulus: „Ik weet dat noch dood noch leven me zal kunnen scheiden van de liefde Gods..." En met de inzet van de Catechismus: „Dat ik met hchaam en ziel, beide in leven en in sterven, het eigendom van mijn getrouwe Zaligmaker ben..." Vanuit die geloofswetenschaplnögen overhj densbérïcMen een andere invuUing hebben. Maar de eerüjkheid gebiedt ons wel te vragen: is die zekerheid ook de onze?

Bergambacht

W. van Gorsel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen