Op bezoek in Thessalonica

KLEINE KRONIEK

r. P.H.R. van Houwelingen maakte in het afgelopen voorjaar samen met zijn vrouw een rondreis door Noord-Griekenland. Op zoek naar de achtergronden van de twee brieven aan de Thessalonicenzen, brachten ze een vijftal dagen in Thessaloniki door In een artikel in „De Reformatie" vertelt hij iets over geschiedenis, cultuur en ligging van deze vroegere hoofdstad van Macedonië. Wanneer we daarover het één en ander weten, kunnen we de achtergronden van de eerste en tweede brief aan de Thessalonicenzen beter verstaan.

„Het moderne Thessaloniki is fraai gelegen aan de gelijknamige baai, die een inham vormt van de Golf van Therme. Vanaf het water gezien, hjkt de stad langzaam maar zeker arafitheatersgewijs tegen de berg Kortiatis (1201 m.) op te klimmen. Het dorpje Panorama, tien kilometer ten oosten van Thessaloniki op dezelfde heUing gesitueerd, doet zijn naam dan ook alle eer aan. Men kan er genieten van een weids uitzicht over de stad en over de baai. Bij helder weer verschijnt in de verte zelfs de brede bergrug van de Olympos, met als hoogste top de Mytikas (2918 m.), aan de zuidehjke horizon.

Bezoek

Bijna halverwege de eerste eeuw van onze jaartelhng werd Macedonië bezocht door een klein groepje reizigers. Het waren geen toeristen, maar reizigers in dienst van het evangehe van Jezus Christus. Afkomstig uit het Oosten, hadden zij op aanwijzing van de hemel de oversteek naar Europa gemaakt. Daar brachten zij het evangehe in woord en daad, bij hun bezoek aan verschillende Macedonische steden, waaronder de hoofdstad Thessalonica. Lucas doet hiervan achteraf verslag in het boek HandeUngen. Maar nog tijdens de reis zelf hebben Paulus, Silas en Timotheüs twee brieven ge­ schreven aan de gemeente van Thessalonicenzen. Moderne bijbellezers dienen te beseffen dat het Europese christendom begonnen is in Macedonië, een voormahg koninkrijk waarvan Thessalonica de trotse hoofdstad was. De beide brieven aan de Thessalonicenzen getuigen van het begin van de evangeheverkondiging op ons continent. Tegen deze historische achtergrond zou men tegenwoordig met enig recht kunnen spreken van Thessalonica als culturele én rehgieuze hoofdstad van Europa...

Een missie onder de Grieken

Het was zijn tweede zendingsreis die de apostel Paulus naar Europa voerde. Evenals bij zijn eerste reis was hij vertrokken vanuit de stad Antiochië in Syrië. Samen met Silas en Timotheüs was Paulus vervolgens door Frygië en het Galatische landschap gereisd, maar men werd door de HeiUge Geest verhinderd het woord van God in Asia te verkondigen. Misschien had Paulus toen eigenhjk naar Rome willen gaan (Van Bruggen). Het missionaire trio koerste eerst westwaarts, richting Efeze (de zeehaven voor het verkeer naar Korinthe én naar Rome). Maar ook dat werd door de Heihge Geest niet toegestaan. Zo kwam het gezelschap in Troas. Daar riep de Heihge Geest hen wèl naar het verre Westen, namehjk door middel van het nachtehjke visioen van een Macedoniër die Paulus smeekte over te steken en hen te komen helpen (Hand. 16 : 9-10). Zo kwamen de drie reizigers uit het Oosten voor het eerst op Europese bodem. Spontaan kozen zij daar de belangrijkste landroute naar Rome, dwars door Macedonië. Zij volgden de hoofdweg, Via Egnatia geheten, die over het Griekse vasteland naar de Adriatische kust leidde.

Achtereenvolgens werden steden als NeapoHs Filippi, Amfipohs, Apollonia en natuurhjk ook Thessalonica aangedaan. Vanwege ernstige ongeregeldheden werden Paulus en Silas echter genoodzaakt de Macedonische hoofdstad voortijdig te verlaten. Op dat moment verheten ze ook de Via Egnatia en kozen voorlopig een secundaire weg over Berea, dat wil zeggen in zuidwestehjke richting. Toch bleef de koers westwaarts. Helaas moesten zij opnieuw haastig vertrekken. Begeleid door enkele broeders uit de gemeente van Berea, ging Paulus via Thessahë naar Achaje. In Athene bereikte men de haven en daarmee de zeeroute naar het Westen, zodat Paulus samen met Silas en Timotheüs (via Korinthe) alsnog naar Rome zou kunnen reizen."

Na een aantal historische bijzonderheden te hebben vermeld, vervolgt Van Houwelingen:

„De relatief gunstige hgging van Thessalonica had de nieuw gevormde stad al spoedig geschikt gemaakt om het meer landinwaarts gelegen Pella op te volgen als hoofdstad van Macedonië. Gesitueerd aan een beschutte baai en gekroond met een trotse akropohs, bleek de nieuwe havenstad Thessalonica als het ware een natuurhjk overwicht te hebben op haar omgeving. Er zuUen in de nieuwtestamentische periode naar schatting ongeveer 50.000 inwoners binnen de muren zijn geweest. Rekent men ook de bebouwing buiten de muren en de overige nederzettingen mee, dan kan het totale aantal inwoners de 100.000 genaderd hebben. Als knooppunt van wegen trok Thessalonica veel bezoekers. Het lag halverwege de Via Egnatia, één van de belangrijkste Oost-West verbindingen van Klein-Azië naar Itahë (met aansluiting op de Via Appia). Maar hier begon ook een Noord-Zuid handelsroute over land, die via de Balkan naar het stroomgebied van de Donau voerde.

Bovendien was het een bedrijvige havenstad van internationale aUure. Kortom, Thessalonica had in veel opzichten een spilfunctie.

Cicero klaagde al dat het niet eenvoudig was de stad binnen te komen of te verlaten vanwege de verkeersdrukte (Brieven aanAtticus 3, 14). Helaas is in dit opzicht nog weinig verbeterd.

Het centrum zit van 's morgens vroeg tot 's avonds laat volkomen verstopt met auto's. Maar Paulus en zijn reisgenoten gingen te voet. Zij zuUen vanaf de Via Egnatia, die buiten Thessalonica om hep, ongeveer bij de latere Lete-poort aan de noordkant gearriveerd zijn."

. Ja, en toen begon het: onder de zegen van de Heilige Geest mocht in dit knooppunt een christelijke gemeente worden gesticht. Een bezoek aan Thessalonica, hetzij letterlijk en in levende lijve, of door over de stad te lezen, moet ons dankbaarstemmen vanwege de voetsporen Gods die daar zijn gezet En we lezen dan de brieven aan de Thessalonicenzen nog weer eens met nieuwe aandacht!

Veenendaal

J. Hoek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen