Het geloof als sleutel

Kleine Kroniek

P. Vermeer, Epe

In „De Wekker" van vrijdag 20 april j.l. schrijft prof. dr J.W. Maris over postmoderne uitdagingen aan geloof en kerk. Indringende vragen passeren de revue: Moet de kerk het isolement zoeken? Of moet ze zich aanpassen aan het postmoderne leefklimaat? Of moet ze de boodschap zo brengen dat deze kan landen binnen de leefwereld van de postmoderne mens? Er zijn theologen die het postmoderne program van „deconstructie" ook willen toepassen op de christelijke theologie. Zij willen af van de gedachte dat het evangelie een compleet gebouw van waarheid moet zijn. We begrijpen immers niet meer zo goed hoe alles in elkaar zit. Daarom deconstructie in plaats van constructie. De verleiding hierbij is ongetwijfeld groot om de aanstoot van het evangelie van het kruis weg te nemen. Maris zegt in zijn artikel, dat onze tijd om een nieuw luisteren naar de Schrift vraagt en ook om kritisch kijken naar de menselijke vormen waarin het Woord eerder is vertaald en verstaan, als maar blijft gelden dat het evangelie niet naar de mens is:

Het evangelie is nog nooit naar de mens geweest. In 1 Korintiërs 1 staat dat heel scherp. Het is de dwaasheid van de prediking van het kruis. Maar dat betekent niet dat aan christenen eigen vormen van dwaasheid geoorloofd zijn! De aanstoot die wij geven in onze omgeving zou ook een andere aanstoot kunnen zijn dan die van het evangelie. Aan de Korintiërs schrijft Paulus dat hij de Joden een Jood en de Grieken een Griek is geworden ter wille van het evangelie (1 Kor. 9 : 20-23). Hij wil zich grondig bewust zijn van de manier waarop het evangelie in de cultuur van zijn tijd wordt doorgegeven. Het evangelie van de Gekruisigde is wel een aanstoot (1 Kor. 10 : 32). Een christen dient een groot aanpassingsvermogen te hebben, terwijl het evangelie niet aangepast kan worden. Een eigen „subcultuur" van gelovigen past niet automatisch bij het evangelie, want het evangelie gaat alle culturen binnen. We mogen, ja moeten zelfs nadenken over de vormgeving van ons kerk zijn en ons christen zijn. Moet dat ouderwets zijn...? Het kan een teken van onvolwassenheid zijn wanneer we alleen kunnen terugvallen op de cultuur van vijftig jaar geleden of langer, en niet nadenken over het gezicht dat de kerk vandaag in de ogen van de wereld heeft.

Het pand dat ons is toevertrouwd is het onvervreemdbare evangelie van zonde en genade, en van de verzoening van schuld door het bloed van Christus alleen, en van de rechtvaardiging door het geloof, van sola fide, en sola gratia en sola Scriptura. Maar de vraag is legitiem, en belangrijk, hoe we daarmee staan in onze postmoderne cultuur.

Ik kan dat nu met verder invullen. Op één wezenlijk aspect wil ik echter wel wijzen.

We moeten niet naar sleutels zoeken die de cultuur ons aanreikt, maar juist kritisch staan tegenover menselijke denkmodellen. Het „moderne" rationalisme heeft zeker teveel invloed gehad in de kerk en in de theologie. Maar opnieuw bij de wereld te biecht gaan voor een beter alternatief is geen goede koers. Een „deconstructie" van het belijden van een christen zal de postmoderne mens nooit ver genoeg gaan. Die mens zal ook het geloof in God de Drieënige, om iets heel centraals te noemen, een menselijke constructie vinden, terwijl het geloof niets anders is dan gehoorzamen aan de Schrift. We moeten zoeken naar de eigen sleutel die bij Gods Woord past. De sleutel die in alle culturen blijft - ook in deze postmoderne cultuur - is de sleutel van het geloof. Het geloof in Christus blijkt hetzelfde te zijn voor mensen in de Ie, 5e en 16e en 21e eeuw. Hoe groot zijn de verschillen tussen die eeuwen! In elke tijd is er, of we willen of niet, het stempel van de eeuw. De kerk is ook nu beïnvloed door de tijdgeest. Wij kunnen gemakkelijker dan vroeger zeggen, dat een christen niet op alles een antwoord heeft. Dat ging een eeuw geleden moeilijker! Sommige vragen doen ons de hand op de mond leggen, al belijden we Gods Voorzienigheid. Het geloof is niet een alles verklarend principe. Maar het geloof is wel geloof. Dat wil zeggen: een levend houvast aan Christus. En de Schrift is volstrekt betrouwbaar, al begrijpen we ook daar niet alles van.

Door het geloof hebben we in Christus houvast aan verleden en toekomst. Het geloof.. en dat alleen, grijpt in vrijmoedigheid en zekerheid boven de twijfels van het postmodernisme uit. Een persoonlijke vraag die vanuit het postmodernisme naar een christen toekomt, is de vraag naar echtheid. Daar mogen we dankbaar voor zijn! Die vraag stelt de Bijbel zelf ons ook. Christen zijn vandaag gaat niet met behulp van een aantal regels. Christen zijn is niet „naar de kerk gaan, bidden, niet werken op zondag" etc. Christen zijn is: Mijn hart is van Christus. Ik ken Hem. Ik weet wat genade is. En wat mijn geloof en mijn hoop is, dat mogen mijn buren weten. De postmoderne mens vraagt authenticiteit. De Heilige Geest, de Geest des geloofs, schenkt ons die echtheid tot in het diepst van onze ziel.

Het geloof blijft ook nu de zekerheid van de dingen die we niet zien (Hebr. 11 : 1). Dat het ge/oo/zekerheid is, en bewijs, maakt het diep verschillend van het modernisme. Dat het geloof zekerheid is, en bewijs, maakt het diep verschillend van het postmodernisme. De taal van het geloof, en daarom van hoop, en daarom van liefde zal blijven (1 Kor. 13 : 13). De toekomst is hèt grote verschil. We weten ervan. We zullen de taal van het geloof wel met vrijmoedigheid en oprechtheid moeten spreken. Dan hebben we als kerk en als christenen ook in een postmodern klimaat, wel degelijk een boodschap. Gods Geest is er ook vandaag.

De schrijver reikt hier zaken aan om verder over na te denken. Het geloof is inderdaad iets van alle tijden, een constante te midden van alle wisselvalligheid. Dat komt omdat z'n voedingsbron: het Woord van God, op iedere tijd betrokken is en tegelijk boven de tijden staat. Wat vergaat, het Woord bestaat. En met dit Woord ook het geloof. Dat één en ander vraagt om een eigentijds spreken en een goede antenne voor de vragen van de tijd, staat buiten twijfel.

* In de vorige aflevering van de „Kleine Kroniek" stond een wat storende drukfout in de titel. Deze moest namelijk luiden: „In welke handen (dus niet: landen!) ligt ons leven? "

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen