Lezen in Augustinus’ belijdenissen

Bloemlezingen uit de kerkgeschiedenis

Met boek X begint een nieuw gedeelte van de Belijdenissen. De boeken I-IX slaan op gebeurtenissen vóór het drieëndertigste levensjaar van Augustinus, boek X moeten we plaatsen zo omstreeks zijn vijf- of zesenveertigste levensjaar. Hij is dan al enige jaren bisschop in Hippo Regius. In boek X onderzoekt Augustinus de vermogens van de ziel en spreekt hij uitvoerig over de kracht van het geheugen. Het is een boek van zelfonderzoek dat eindigt met z'n wijzen op Christus als de ware Middelaar. Een aantal fragmenten geven we u graag door. De kerkvader begint zijn tiende boek met uit te spreken dat in God alleen zijn hoop en vreugde is:

„Moge ik U kennen, U, Die mij kent, moge ik U kennen, gelijk ook ik gekend ben. Kracht van mijn ziel, kom in haar en bereid haar toe voor U, opdat Gij haar moogt bezitten zonder vlek of rimpel. Dat is mijn hoop, daarom spreek ik en in die hoop verblijd ik mij, daar mijn blijdschap ware blijdschap is. De overige dingen van dit leven echter zijn des te minder bewenenswaard naarmate men minder er om weent. Want zie, Gij hebt lust tot waarheid, want wie de waarheid doet, komt tot het licht. Ik wil haar doen in mijn hart voor Uw ogen in mijn belijdenis, maar in mijn schrijfstift voor de ogen van vele getuigen" (Conf. X, 1).

Augustinus beseft dat God alle dingen weet. Heeft belijden aan God dan nog enige zin? Toch wel. Zijn zuchten namelijk getuigt dat hij zichzelf mishaagt. Daardoor schittert God en is Hij het voorwerp van zijn liefde en verlangen. Voor God kan hij zonder woorden belijden door het stemmeloos roepen van zijn ziel. Voor de men­ sen echter zal hij zijn belijdenissen opschrijven, in de hoop dat zij voor hen tot zegen zijn. Augustinus belijdt in de wetenschap dat hij niet alles weet. Wat hij echter van zichzelf niet weet, dat weet hij wel van God: dat God onaantastbaar is!

„Want Gij, Heere, oordeelt mij, ook al weet niemand van de mensen hetgeen van de mens is, dan de geest van de mens, die in hem is, toch is er iets in de mens, wat ook de geest van de mens die in hem is, niet weet; Gij echter, Heere, Die hem gemaakt hebt, weet alles van hem. Hoewel ik mij voor Uw aangezicht veracht en reken als stof en as, toch weet ik iets over U, wat ik niet weet over mijzelf. En ongetwijfeld, wij zien nu door een spiegel in een duistere rede, nog niet aangezicht tot aangezicht; en daarom zolang ik nog in de vreemde ben buiten U, ben ik mijzelf nader dan U, en toch weet ik, dat Gij op generlei wijze kunt aangetast worden; maar van mijzelf weet ik niet tegen welke verzoekingen ik mij vermag te verzetten en tegen welke ik het niet vermag. Maar mijn hoop is daarin gelegen, dat Gij getrouw zijt. Gij, Die ons niet zult laten verzocht worden boven hetgeen wij kunnen dragen, maar Gij geeft met de verzoeking ook de uitkomst, opdat wij ze kunnen verdragen. Laat mij dus bekennen, wat ik van mij weet, laat mij ook bekennen, wat ik van mij niet weet, want wat ik van mij weet, weet ik door Uw verlichting, en wat ik van mij niet weet, zal ik zolang niet weten, totdat mijn donkerheid zal zijn als de middag voor Uw aangezicht (Conf. X, 5).

Het zelfonderzoek kan nu beginnen.

Epe

P. Vermeer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen