Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Groen van Prinsterer: een staatsman die het Evangelie van Christus beleed (2)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Groen van Prinsterer: een staatsman die het Evangelie van Christus beleed (2)

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

UIT DE SCHAT VAN DE KERK

door P. de Vries, Elspeet

Groen van Prinsterer en zijn betekenis voor kerk en staat

Groen is zelf altijd lid gebleven van de Hervormde Kerk. Na zijn terugkeer vanuit Brussel in Den Haag kerkte hij óf in de Waalse kerk bij ds. Secrétan, evenals Merle d' Aubigné een man van het Reveil, of bij de orthodox-hervormde ds. Molenaar. Al kon hij kerkelijk niet met hen meegaan, innerlijk voelde Groen zich verbonden met de afgescheidenen. Hij maakte in dit verband een onderscheid tussen de kerk en het kerkgenootschap. Al hadden de afgescheidenen het kerkgenootschap verlaten, zij behoorden nog altijd bij de Hervormde Kerk. Groen sprak over de hervormde of gereformeerde gezindheid. Het ging hem om het recht van deze gezindheid in kerk, school en samenleving. Hij zag uit naar het herstel van de Hérvormde Kerk als ziel van de natie opdat zo ook de afgescheidenen weer tot haar konden weerkeren. Fel heeft Groen zich gekeerd tegen de overheidsmaatregelen tegen de afgescheidenen. Hij schreef in 1837 De Maatregelen tegen de Afgescheidenen aan het staatsrecht getoetst. Het repressieve over- heidsbeleid ten opzichte van de afgescheidenen was voor hem een symptoom van het feit dat de liberalen feitelijk intolerant waren. De door hen gepropageerde tolerantie gold namelijk ten diepste alleen voor degenen die de beginselen van de Franse Revolutie huldigen. Onder andere hier blijkt de enorme actualiteit van Groen.

Met een korte onderbreking heeft Groen van 1849 tot 1857 zitting gehad in de Tweede Kamer en opnieuw van 1862 tot 1866. Daar heeft Groen de maatschappelijke betekenis van het Evangelie tegenover de beginselen van de Franse Revolutie beleden. In de negentiende eeuw was van partijen in de huidige zin van het woord nog geen sprake. Wel waren er twee stromingen: de conservatieve en liberale. Voor Groen waren de verschillen daartussen niet principieel. Tot grote verontwaardiging van de liberalen zag hij als het ging om de beginselen ook een lijn van liberalisme naar socialisme. Wat al deze stromingen aan elkaar verbond was de gedachte van de autonome mens.

Tot op zekere hoogste stond Groen het dichtst bij de conservatieven. Hun afwijzing van de beginselen van de Revolutie was echter naar zijn overtuiging meer opportunistisch dan principieel. Alleen bij het licht van en het leven uit Gods openbaring kunnen wij werkelijk aan de voor de ordening van het maatschappelijk leven zo wezenlijke onveranderlijke normen en waarden vasthouden. In dat licht moeten we de uitspraak van Groen bezien: 'In het isolement ligt onze kracht.' Het ging hem om een geestelijk isolement vanuit het verstaan van de betekenis van de bijbelse openbaring niet alleen voor het persoonlijke en kerkelijke leven, maar ook voor de maatschappij. Ook hier is Groen actueel als we denken aan pleidooien die uit de kring rond de niet zo lang geleden opgerichte Edmund Burke-stichting worden gedaan om tot politieke samenwerking te komen tussen conservatieven en orthodoxe christenen.

Groen kan als de geestelijke vader van de protestants-christelijke partijvorming worden gezien. Tegen de Revolutie beleed hij het Evangelie. Tegenover de volkssoevereiniteit stelde hij het gezag van God. Was de Franse Revolutie begonnen met de verklaring van de rechten van de mens, zij kon alleen overwonnen worden door de erkenning van het recht van God. Vanuit de historie van Nederland kwam Groen op voor het protestantse karakter van onze natie. Daarom sprak hij van de antirevolutionaire of christelijk-historische richting; namen die ook metterdaad door een tweetal partijen zijn gedragen die teruggingen op Groen en die later opgegaan zijn in het CDA. Toen was overigens van Groens gedachtegoed bij deze partijen nauwelijks sprake meer. Doorwerking van het gedachtegoed van Groen zien we trouwens ook bij de Christen Unie en de SGR

(wordt vervolgd)

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 mei 2002

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's

Groen van Prinsterer: een staatsman die het Evangelie van Christus beleed (2)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 mei 2002

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's