Elke dienst is een themadienst

"KLEINE KRONIEK

door P. Vermeer, Epe —• ~-

NDER bovengenoemde titel schrijft \^^y ds. J. Jonkman in „De Wekker" van 15 november j.l. over het in de jaren zestig van de vorige eeuw opgekomen verschijnsel themadienst en stelt in zijn belangwekkend artikel de vraag naar het nut en de winst van zulke diensten. Hij zegt:

„Ik sta enigszins ambivalent tegenover al die themadiensten. Er zijn goede woorden van te zeggen. Als men als gemeente of als vertegenwoordigers van de gemeente met de predikant - binnen de ruimte die door de kerkenraad is gegeven - een bepaald thema goed voorbereidt, kan het de betrokkenheid van de gemeente ten goede komen. Er kan aandacht gevraagd worden voor vragen en onderwerpen die mogelijk in de doorgaande prediking wat onderbelicht blijven. Dat men van tijd tot tijd de jeugd extra aandacht geeft in de dienst is een goede zaak. Yï^nt het is onmogelijk om in elke dienst zo te preken dat ook de kleine kinderen het allemaal kunnen volgen^Ik^zeg: dat is onmogelijk. Veel predikanten kennen de spanning en een zeker onbehagen dat ze niet gedurende de hele dienst de kinderen kunnen boeien. De ene prediker is er bedrevener in dan de andere. Maar ook de pogingen zijn te waarderen. Maar als men het Woord van God volledig recht wil doen, ook naar de diepere en moeilijker kanten, dan komt er een moment waarop de kinderen moeten afhaken, eenvoudig omdat de stof voor hen nog te zwaar is. Zij hebben nog niet die kennis waardoor ze het min of meer volwassen geworden geloofsleven kunnen volgen. Wie van predikanten vergt, dat ze in elke dienst ook de kinderen helemaal moeten boeien, overvraagt. Het zou de vragers zelf ook niet gelukken zelfs niet als ze daarvoor een opleiding hebben gevolgd. Als zelfs voor volwassenen in de Bijbel moeilijk te volgen zaken staan, is het duidelijk dat de kinderen die zeker niet kunnen volgen. Hoewel: Je staat soms verbaasd wat kinderen van wat „zwaardere" preken kunnen meenemen. Laten we ook weer niet klein denken van wat de Heilige Geest in het hart van kinderen kan doen."

Vaak gaat bij zulke diensten het thema de keuze van het Schriftgedeelte bepalen, dat dan naar het thema wordt toe gelezen. Een onjuiste volgorde. Collega Jonkman is van mening - we vallen hem daarin graag bij - datermetjeveel van die bijzondere themadiensten moeten komen. Ze gaan op den duur vervelen. Het kan zelfs gebeuren dat de wat meer gerijpte kerkgangers deze diensten gaan mijden. Kritisch legt hij ook de vinger bij de te zingen liederen: „Wat mij ook diverse malen is opgevallen als je de te zingen liederen ziet op de liturgieën is dat de Psalmen het veld hebben geruimd. Daarvoor in de plaats komen dan ook nog niet eens een aantal stevige gezangen uit de schat van de kerk der eeuwen maar vooral meer modern klinkende liederen waarin het ik- en het wij gevoel dominant aanwezig is tot op het irriterende toe. Beseft men wel dat men op deze wijze een spiritualiteit aankweekt die in spanning staat tot wat aan geestelijk leven in de Psalmen en de betere gezangen wordt verwoord? Schop ik te hard als ik ook de opmerking waag dat op deze wijze een besef van gearriveerdheid wordt aangeleerd? Het geestelijke leven dat op een zo rijke wijze in de Psalmen klinkt, is in ieder geval een leven dat door God is geautoriseerd! In de beste opwekkingsliederen klinkt daar wel iets van door maar om het welwillend te zeggen de tonen van de dankbaarheid zijn overheersend. Er zit in diverse opwekkingsliederen een ongezond stuk activisme dat oppervlakkigheid bevordert en dat zelfs remmend kan werken tot een verstaan en beleven wat ons aan bevinding van het geloof in de Psalmen en andere bijbelgedeelten is gegeven. Dat de doorleefde kennis van ons zondaar zijn en van onze ellende wezenlijk is voor het ware geloof blijft onderbelicht in veel opwekkingsliederen. Ik heb weleens gedacht: In de meeste opwekkingsliederen is de zaak van de toe-eigening van het heil een gepasseerd station."

Het is ons uit het hart gegrepen wat collega Jonkman aan het slot van zijn artikel schrijft over het karakter van elke kerkdienst: „Dus niet te veel van die bijzondere thema- diensten. Want, en nu wordt het wat principiëler, elke kerkdienst is een themadienst.

Het scherpt het (doorgaande) denken om deze open deur nog eens een duwtje te geven. Waarvoor staat de predikant op de kansel? Om voor te gaan in de dienst, zeker. Maar bovenal om daar het Woord van God te verkondigen. De hele liturgie is opgebouwd rondom en vanuit de prediking van het Woord van God. God komt Zelf aan het Woord. Het is een zo hoge en grote opgave voor de dienaren om God door hun mond aan het woord te laten komen en dat op een volstrekt betrouwbare wijze dat men de vrees van zelfs de grote reformatoren kan begrijpen om te gaan preken. Stel dat ik als dominee dingen sta te beweren waarvan God zegt: Dat heb Ik nooit gezegd en zo zou Ik het ook nooit zeggen. Ja nog erger, dat God zou moeten zeggen: In Mijn Woord heb Ik het anders gezegd. Kunnen wij toch ook niet te gemakkelijk, te vlak omgaan met het Woord van God en met God Zelf? En dat in de kerkdiensten? De gemeente mag toch wel het besef houden dat God de gans Andere is, de Heilige in ons midden. De beste en meest actuele preken komen voort uit een grondige bestudering van de tekst en het tekstgedeelte en dat tegen het klankbord van de gehele Schrift. De te verkondigen boodschap kan thematisch worden samengevat. En de thema's die uit de tekst naar voren komen, hebben altijd actualiteit. En bij een gevarieerde tekstkeuze komt heel het leven wel aan bod. Het leven in zijn diepten en hoogten wat de omgang met de levende God betreft, de vragen en rijkdommen rond het gebedsleven, en de vragen die te maken heb­ ben met de moderne tijd en allerlei actuele ontwikkelingen. En zelfs de vragen van de jeugd komen aan de orde.

Er moet een zeker evenwicht zijn in de diensten tussen de actie van God naar ons, zondaren, toe en de reactie van ons mensen. Er is een tendens te bespeuren waarin de reactie van ons een te grote nadruk krijgt ten koste van de actie van God naar ons. Ons antwoord op het Woord van God is van belang. Maar de volgorde blijft: Woord-antwoord. En deze volgorde is van betekenis voor elke kerkdienst zelfs voor bijzondere themadiensten. Wij hebben ook de kritiek van het Woord nodig. Laten we zeer op onze hoede zijn voor de houding van het er reeds zijn. Het uitgangspunt van de prediking kan niet zijn dat iedereen in de gemeente al een gelovige is. En de gelovigen zelf willen horen Wie de Heere is. Wie hun Zaligmaker en Koning is, wat de Heilige Geest doet en wat dat voor hen betekent met het oog op hun dagelijks leven en werken. Laat ik deze „overdenkingen" eens afsluiten met een „one-liner": Als wij het met de gezonde prediking van ellende, verlossing en dankbaarheid niet meer redden, redden we het nergens meer mee. Laten we daar niet te laat achter komen."

Inderdaad, maar gewoon blijven preken zoals ook ons voorgeslacht dat deed. Op die prediking gebeuren er nog altijd wonderen, alleen die prediking is in elke tijd echt actueel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen