Ziet, de Mens!

MED ITATI E

door A.J. Kunz, Groot-Ammers

Jezus dan kwam uit, dragende de doornenkroon en het purperen kleed. En Pilatus zeide tot hen: Ziet, de Mens! Johannes 19:5

ET proces tegen Jezus nadert zijn einde. H Pilatus is inmiddels ook ten einde raad. Wat moet hij met Jezus doen? 'Ik vind geen schuld in Hem.' Dat heeft Pilatus gezegd. Het klinkt als een rechterlijke uitspraak: deze Man is onschuldig. Waar het recht zijn loop heeft, moet dit leiden tot vrijspraak. Maar zover komt het niet. Want er zijn in dit proces meer factoren waar Pilatus rekening mee wil houden. Voor zijn rechterstoel staat een uitzinnige menigte, onder aanvoering van de Farizeeërs en de Schriftgeleerden. Tijdens het verhoor heeft Pilatus wel gemerkt, dat ze Jezus door dodelijke haat hebben overgeleverd. Wat zal er gebeuren als hij Jezus vrij laat? Wat kun je van mensen verwachten die liever een misdadiger als Bar-Abbas vrij zien dan Jezus? In een allerlaatste poging om de zaak te redden, brengt Pilatus Jezus nog een keer naar buiten. Ziet, de Mens! Nee, het gaat Pilatus niet meer om het redden van de zaak van Jezus, maar om zijn eigen zaak. Het is lijfsbehoud en eigenbelang dat hem drijft. Ziet, de Mens. Pilatus durft Jezus niet op rechtsgronden vrij te laten; daarom probeert hij het langs de weg van het medelijden. Zo denkt hij het recht te kunnen handhaven en zelf het vege lijf te redden.

Met enkele pennenstreken tekent Johan-nes ons de lijdende Christus. 'Jezus dan kwam uit, dragende de doornenkroon en het purperen kleed'. Daar is Hij: Jezus. De doornenkroon en het purperen kleed herinneren aan het ruwe spel, dat de soldaten met Hem gespeeld hebben. Voor hen is Jezus niet meer dan een spotkoning. Ze hebben bij Zijn verhoor blijkbaar opgevangen dat Jezus de Koning der Joden is. Is Hij een koning? Een koning hoort een kroon te dragen. Een doornenkroon is snel gevlochten. En een koning draagt een mantel. Een oude soldatenjas is ook goed. Goed genoeg in ieder geval voor een spotkoning. Zo drijven de soldaten de spot met Jezus, de heilige Zoon van God. De Koning der koningen. Met jas en doornenkroon wordt Jezus opnieuw naar buiten gebracht. Ziet u Hem staan? In één woord: meelijwekkend. Met die bedoeling brengt Pilatus Jezus naar buiten. 'Ziet, ik breng Hem tot ulieden uit, opdat gij weet, dat ik in Hem geen schuld vind.' Het is nu toch wel ver genoeg gegaan. Zie Hem eens aan. Geslagen en bespot. Ziet, de Mens! Deze gebroken Man kan toch zeker niets meer doen?

Ziet, de Mens! Voor Pilatus hebben die woorden geen diepere betekenis. Hij wil slechts medelijden opwekken voor Jezus. Niet meer en niet minder. Zo kunnen wij ook naar Hem kijken. Ziet u Hem staan? Een erbarmelijke verschijning, zegt u. Inderdaad. Maar wie niet verder komt dan gevoelens van medelijden, die heeft de diepe betekenis van deze gebeurtenis nog niet verstaan. Dan kijken we op dezelfde manier naar Jezus als Pilatus.We kijken en we wenden ons gezicht van Hem af. Het is niet om aan te zien. Of ziet u verder? Wat heeft de Heere Jezus zwaar moeten lijden, zegt u. Hoe diep gaat Zijn lijdensweg! Ik herinner mij de woorden van de profeet Jesaja: 'Hij was veracht en de onwaardigste onder de mensen, een Man van smarten en verzocht in krankheid; en een ieder was als verbergend het aangezicht voor Hem; Hij was veracht en wij hebben Hem niet geacht.' Zo krijgen die woorden van Pi- latus een diepere betekenis: ziet, de Mens! De lijdende Knecht. Wie Hem zo ziet staan, is al een stap dichterbij gekomen.

We zullen echter nog dichterbij moeten komen. Of liever: de Heilige Geest wil u leren om die beslissende stap verder te doen. Hij wil onze ogen openen voor het geheimenis van Jezus. Het mag dan waar zijn, dat die woorden voor Pilatus geen diepere betekenis hebben. Evenmin als voor velen vandaag. Maar in het lijdensevangelie krijgen die woorden veel meer betekenis. Pilatus brengt Jezus uit. Waar het lijdensevangelie verkondigd wordt, daar gebeurt dit ook. Hij wordt tot u uitgebracht. Ziet, de Mens! Pilatus zegt het, maar God zegt het ook. We kunnen het lijdensevangelie in drie woorden samenvatten: ziet, de Mens!

Voor Pilatus is het onmogelijk om de draagwijdte van zijn woorden te overzien. Daar is geloof voor nodig. En om dat geloof te wekken, zegt God: ziet, de Mens! Ziet u Hem staan? De Man van smarten. Kijk toch eens aan: gekleed met een purperen kleed en gekroond met een doornenkroon. Naarmate Zijn levenseinde nadert, wordt Zijn menswording steeds meer zichtbaar. Zijn heerlijkheid heeft Hij afgelegd. In plaats van de stralenkrans van de heerlijkheid Gods draagt Hij de doornenkroon. Over het blinkende gewaad van de heiligheid Gods hangt het purperen kleed. Ziet, de Mens. Welke mens?

Wij houden er zo ons eigen mensbeeld op na. Er zijn boeken over vol geschreven. Johannes tekent ons het mensbeeld, waar wij van nature niet aan willen. Mens onder de vloek. Dat is Jezus. Ja, maar verkijk u niet op Hem. Ziet, de Mens. Wie ziet zijn of haar zelfportret in Hem getekend? Mens onder de vloek. Dat ben... ik. Een koning zonder macht. Dat ben... ik.Van hoge komaf. Geschapen als onderkoning in deze wereld. Koning onder God. Adam kreeg heerschappij over de dieren van de aarde, over de vogels van de hemel en over de vissen van de zee. Maar het ging voor Adam niet ver genoeg. Hij wilde als God zijn. Een koning in zijn eigen koninkrijk. Maar we hebben het niet verder gebracht dan een spotkoning. Want Die in de hemel woont, zal lachen. Ik hoor die woorden van Pilatus nog een keer: ziet, de Mens. Geeft het een schok van herkenning? Mens onder de vloek. Zo bezien kunnen we niet meer op veilige afstand blijven. We raken er zelfbij betrokken. Die doornenkroon: sinds de zondeval brengt de aarde doornen en distels voort. En wie zichzelf kent, die zegt: ze zijn er genoeg in mijn eigen leven. Ik heb die doornenkroon van Jezus gevlochten door mijn zonden. En dat purperrode kleed: het is mijn zondekleed. Door mijn overtredingen moet Jezus dit kleed dragen. Wie Hem zo ziet staan, moet alle optimistische mensbeelden toch wel kwijtraken. Zo diep zijn wij gevallen.

Daar staat Hij: Jezus. Hij draagt de doornenkroon en het purperen kleed. Maar Hij staat er niet voor Zichzelf. De woorden van Pilatus klinken nog na: 'Ik breng Hem tot u uit, opdat gij weet dat ik in Hem geen schuld vind.' Dat Jezus hier als de Man van smarten staat, door het lijden getekend, is niet Zijn schuld, maar onze schuld. Om het opnieuw met de woorden van de profetie te zeggen: 'Hij is om onze overtredingen verwond, om onze ongerechtigheden is Hij verbrijzeld. De straf die ons de vrede aanbrengt, was op Hem en door Zijn striemen is ons genezing geworden.' Ziet, de Mens! Want Hij is niet alleen uw en mijn spiegelbeeld. Hij draagt de schuld. Niet als een illustratie van onze toestand zonder God. Hij draagt de schuld om die weg te dragen. Pilatus brengt Hem uit, maar Jezus komt vooral uit. En straks gaat Hij: 'En Hij, dragende Zijn kruis ging uit naar de plaats, genaamd Hoofdschedelplaats, waar zij Hem kruisigden.'

Jezus treedt naar voren. Na de zondeval heeft God geroepen: Adam, waar zijt gij? Mens, waar ben je? Adam zat verborgen tussen de struiken. Op de vlucht voor God. Maar Christus heeft niets te verbergen.Vrijwillig komt Hij naar buiten. Pilatus zegt wel: 'Ik breng Hem tot u uit', maar goed beschouwd gaat Jezus Zelf 'Jezus dan kwam uit.' Zie, Ik kom om Uw wil te doen, o God. Zo heeft Zijn gestalte toch nog iets koninklijks. Een echte koning is altijd te herkennen. Zelfs als Hij de Kruiskoning is. Koninklijk treedt Hij op u toe. Kent u de gang van deze Koning? Jezus komt uit! En waar Hij naar voren treedt, laat God het verkondigen: ziet, de Mens. Zo diep gaat de plaatsvervanging. Hij wordt één met de schuld. Het is Hem aan te zien. Mens geworden om ons en onze zaligheid! Ziet u Hem zo staan?

Zie de Mens! O Kerk des Heeren, Met uw vuile kleed bespot, Opdat gij terug moogt keren Met een Borg naar uwe God!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen