Psalmgezang in de gemeente (3)

PASTO RAAT

door W.Chr. Hovius, Apeldoorn

De zendingsgemeente

In het vorig artikel in deze korte reeks maakte ik een opmerking over het zingen van onberijmde psalmen in gemeenten in Latijns Amerika. Als bestuurslid van de G.Z.B, waarin ik vijf en twintig jaar zitting mocht hebben was ik een en andermaal op bezoek in zendingsgebieden. Met presbyteriaanse kerken heeft en onderhoudt genoemde bond relaties. Het is goed om als het gaat om psalmgezang in de gemeente ook gemeenten in het buitenland erbij te betrekken.

Als het om de Psalmen gaat mogen we nooit vergeten dat deze allereerst het liedboek van Israël, het door God Zelf uitverkoren volk, te maken hebben. We hangen niet de zogeheten vervangingstheologie aan waarbij de christelijke Kerk gewoon, nou ja, gewoon? , in de plaats van Israel is gekomen. Wij als Nederlanders zijn evengoed als gekerstende heidenvolken in het buitenland 'gojim', volkeren. Wij maken krachtens onze afkomst deel uit van de heidenen. In de weg van bekering en geloof trekt de Heilige Geest ons mee naar de God van Israël, Die Zich in Christus in de volheid van de tijd heeft geopenbaard en gegeven.

Evangelieverkondiging geen cultuuroverdracht!

Zien we in het westen afkalving van het christendom en terugloop van het aantal gelovigen en kerkgangers, al zijn we geen hartenkenners, een omgekeerde beweging is in de zuidelijke landen te zien. We horen van opwekkingen in Korea en Chrina, we mogen vernemen van groei van de kerken in Afrika en Latijns Amerika. Zou de Heere bezig zijn met de verplaatsing van de kandelaar van het Woord naar elders? Trekt de Heilige Geest Zich meer en meer hier terug? Bange, ontdekkende en verootmoedigende vragen!

We moeten ook ootmoedig vaststellen dat de verbreiding van het Evangelie en de overdracht van het christelijk geloof aan heidense volken en stammen nogal eens gepaard ging met de invoering van vormen uit onze gekerstende westerse cultuur. Liturgie en gebruik dan wel verbod van muziekinstrumenten zijn daarvan voorbeelden. Kerkklokken in of bij een kerkgebouw en een harmonium of orgel in een kerk hoorden er bij! Is dat nu het specifiek christelijke of gereformeerde? Zo deed men het aanvankeHjk bij de zending in Indonesië en bijvoorbeeld onder de Toradja's. Eenzelfde ontwikkelingsgang is te zien in Latijns Amerika. Buitenlandse zendingscorporaties namen hun eigen dominees, kerkinrichtingen en orden van dienst mee. Of er was 'n grote invloed van Noordamerikaanse opwekkingsachtige vormgeving.

In de kerken in landen van Zuid Amerika heeft de gitaar het van het orgel vaak gewonnen, waarbij dus onberijmde psalmen direct uit de Heilige Schrift kunnen worden gezongen. Is daar iets mis mee?

Net zo dwaas is het om daar het orgel als enig toegestaan muziekinstrument bij de begeleiding van de gemeentezang te erkennen als hier ervoor te pleiten en te strijden de gitaar of combo ter vervanging van het orgel in te voeren. Men dient de eigen cultuur te respecteren en de tekst van het Woord van God gaat de contekst van volk en samenleving binnen en werkt vernieuwend in de kracht van de Heilige Geest door. En dan mag je •wonderen zien gebeuren! De kerk kan niet naar de inhoud en in de verkondiging van de boodschap pluraal zijn maar heeft wel overal ter wereld een pluriform karakter. Er is een veelkleurigheid in het gemeente-zijn ook in liturgische gebruiken. En ons hart is ruim genoeg om dat mee te kunnen maken.

Pleidooi voor Psalmgezang

Hebben we bij de korte gang door de kerkgeschiedenis ontdekt dat en Luther en Calvijn beiden veel voor het psalmgezang in de gemeente hebben betekend - al had de eerste geen principieel bezwaar tegen het geestelijk lied in de eredienst, terwijl hij juist evenwel gezegd heeft 'wie het psalmboek neemt en leest ziet al de heiligen van God in het hart' - niet voor niets hebben talrijke synodes in ons land besloten dat alleen de psalmen in de eredienst zouden worden gezongen. Naast de psalmen al of niet het vrije Hed een plek te geven is een zaak van beginsel. Het lijkt me onterecht om hen die dat niet kunnen mee maken af te doen met de betiteling van 'hopeloos ouderwets, duf en muf, traditioneel'.

En de naam van Jezus dan?

Voorstanders van het vrije lied in de gemeentezang, althans tegenstanders van slechts psalmgezang in de eredienst, wijzen er op dat in ons zingen de heerlijke naam van Jezus niet klinkt. En wij zijn toch nieuwtestamentische gemeente? Toch pleit ik er voor in de erediensten de psalmen te zingen. Diep onder de indruk was en ben ik nog van het referaat 'Christus in de Psalmen', 'van wijlen Ds . W . L . Tukker, die overigens zo heel graag zong: 'Ik heb de vaste grond gevonden waarin mijn anker eeuwig rust.'

Iets anders is dat elders het geestelijk lied wel degelijk een ruime plaats kan krijgen. Sommige hervormd-gereformeerde verenigingen droegen zelfzorg voor een liederenbundel met daarin bijbels verantwoorde liederen. Jammer dat er thuis zo weinig meer wordt gezongen. Was dat vroeger niet fijn, rond het harmonium met elkaar te zingen en om de beurt een lied op te geven? ! Weten we ook persoonlijk nog af van een God, onze Maker, Die de psalmen geeft in de nacht? '

Psalmgezang in de gemeente thuis via de band te kunnen horen kan zo verkwikken. Ik denk aan wijlen Ds. D. v.d. Ent Braat, wiens begrafenis ik mocht leiden en die helemaal niet op dingen als bandrecorders was gesteld maar tijdens zijn laatste dagen zo verkwikt werd door psalmgezang op de band opgenomen, door zijn pleegdochter Geertje voor hem opgezet toen hij bestreden werd en het donker was.

Daarmee sluit ik deze korte serie af met dank aan de welwillende en meedenkende aandacht van de lezers.

N. B. Hoewel ik putte uit meer dan een boek noem ik met name hier 'Een Psalm Een Lied', in 1998 uitgegeven bij De Groot, Goudriaan - Kampen, in samenwerking met 'De Driestar' te Gouda, waarin u nog veel meer lezenswaardigs kunt vinden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen