De Apocriefe Boeken (1)

UIT DE SCHAT VAN DE KERK

van het Oude Testament

Kort geleden kreeg in de serie Bijbelse figuren, koning Manasse een plaats. Deze bijdrage werd afgesloten met het z.g. „Gebed van Manasse". Het is te vinden in de Apocriefe Boeken.

Ik realiseerde mij, van deze Apocriefe Boeken weinig af te weten. Ze nooit gelezen te hebben. Dat zal met meerderen zo zijn. Wie kent eigenlijk die boeken? Mogelijk bezit iemand, die dit leest, een oude Statenbijbel, waarin, geheel achteraan, die Apocriefe Boeken zijn opgenomen. Maar wie leest ze nog? Voldoende reden om over de Apocriefe Boeken iets te schrijven.

Het begrip apocrief

„Apocrief'. Dit uit het Grieks afkomstige woord betekent „verborgen". Het heeft in onze taal de betekenis gekregen van: „onwaarschijnlijk" of: „onbetrouwbaar". Past men het begrip apocrief toe op boeken en geschriften, dan kan dit tweeërlei betekenen. Men kan ermee bedoelen boeken die geheim gehouden moeten worden. Boeken die alleen toegankelijk zijn voor ingewijden, omdat ze een mysterieleer bevatten. Maar ook kan er sprake zijn van apocrief in de zin van: duister van oorsprong, vals en daarom verwerpelijk. Deze tweede betekenis nu is van toe­ passing op die boeken en geschriften, welke door de Christelijke Kerk voor gebruik in de openbare eredienst ongeschikt werden geacht. Zo ontstond de tegenstelling: canoniek en apocrief.

Canoniek waren de Bijbelboeken die door de Kerk als door de Heilige Geest geïnspireerd werden erkend. Ze waren richtsnoer voor geloof en handel en wandel. De andere geschriften, zoals ze onder de Christenen in omloop waren, werden apocrief genoemd. Ze waren geschreven door eigen ingeving van mensen, die in de leer konden dwalen en kunnen daarom geen regel zijn voor ons geloof en het optreden naar buiten. Men zag ze als onecht, onbetrouwbaar, en dus ongeschikt voor kerkelijk gebruik.

De Ned. Geloofsbelijdenis

In artikel 6 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis wordt over de Apocriefe Boeken gehandeld. Nadat in de artikelen 4 en 5 is gesproken over de Canonieke Boeken van de Heilige Schrift, gaat artikel 6 aldus verder: „Wij onderscheiden deze Heilige Boeken van de Apocriefe als daar zijn: het derde en vierde boek van Ezra, het boek Tobias, Judith, het boek der Wijsheid, Jesus Sirach, Baruch, hetgene bij- gevoegd is tot de historie van drie mannen in het vuur, de historie van Susanna, van het beeld Bel en van de Draak, het gebed van Manasse, en de twee boeken der Makkabeeën, dewelke de Kerk wel lezen kan en daaruit ook onderwijzingen nemen, voor zoveel als zij overeenkomen met de Canonieke Boeken, maar zij hebben zulk een kracht en vermogen niet, dat men door enig getuigenis van deze, enig stuk des geloofs of der Christelijke religie zou kunnen bevestigen; zo ver is het vandaar, dat zij de autoriteit van de andere heilige Boeken zouden vermogen te verminderen."

Deze apocriefe boeken zijn Griekse geschriften, geschreven na de laatste profeet Maleachi en voor de komst van Christus in het vlees. Ze kunnen worden verdeeld in: historische boeken, verdichte verhalen en leerschriften. Tot de historische boeken worden gerekend: het derde en vierde boek van Ezra en het bijvoegsel tot de historie van Esther.

Verdichte verhalen zijn: het boek Tobias, Judith en Baruch, het gebed van de drie mannen in het vuur, de historie van Susanna, van het beeld Bel en van de Draak en het gebed van Manasse. Tot de leerschriften behoren: het boek Jesus Sirach en het boek der Wijsheid.

Over de betrouwbaarheid en waardij van deze boeken heeft prof. C.Ch. Aalders opgemerkt: „Zo is met name het eerste boek van de Maccabeeën in het algemeen een historische bron van grote waarde en spreekt uit Jesus Sirach een weldadige zedelijke ernst. Daarentegen treffen wij in de boeken van Ezra, Tobias en Judith de grofste anachronismen (fouten tegen de tijdrekening) aan, en zijn de geschiedenissen die daarin, alsmede in de aanhangsels van Daniël ons worden opgedist, even waardeloos als de filosofische speculaties, waarop het boek Wijsheid ons vergast." (art. in de Chr. Encyclopaedic, uitg. 1925).

(wordt vervolgd)

H. Hartman, Ridderkerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen