Boeken

HOOFDARTIKEL

Reeds enkele malen heeft het RD ons een blik laten slaan in de studeerkamers van predikanten. Langs alle wanden boeken en nogeens boeken. Oude en nieuwe boeken. In allerlei soorten en maten. Met specialisaties in overeenstemming met de interesse-sfeer van de dominee. Bij de één overheerst exegese, die heeft vele commentaren. De ander is meer gespitst op de kerkgeschiedenis. De derde heeft een voorkeur voor dogmatiek. Weer een ander heeft vele boeken over de zending.

Het was uiteraard slechts een steekproef. Bijna alle predikanten hebben een uitgebreide bibliotheek. De één zal het nodigste hebben, de ander heeft veel meer verzameld. Maar boeken vormen toch het gereedschap van de dominee. Wat zou hij zijn, wat zou hij kunnen, zonder zijn boeken? Hij mag voor zijn werk putten uit een rijke traditie. Het koninkrijk Gods, de Kerk is niet bij hem begonnen. Hij mag tot op zekere hoogte teren op de erfenis van het voorgeslacht.

Ook in het verleden was er verschil. In de begintijd van de Reformatie waren er predikanten die maar in het bezit waren van énkele boeken. Sommigen hadden ternauwernood een Bijbel. Je moet dan maar niet vragen hoe zij preekten.... Later waren er predikanten met een uitgebreide bibliotheek. Dat weten we uit veiling-catalogi die bewaard gebleven zijn. Gisbertus Voetius, die in de IT eeuw lange tijd hoogleraar was in Utrecht, had onvoorstelbaar veel boeken, en hij wist ook wat erin stond. Tegenstanders - en die had hij er nogal wat - verweten hem, dat hij een "omgevallen boekenkast" was. Theodorus van der Groe, de predikant in Kralingen, een bekende "oude schrijver" was ook een groot boekenliefhebber. Zijn neef, Johan Hugo, die bijna een halve eeuw predikant in Ridderkerk is geweest, deed niet voor hem onder. Tot op het exemplaar af kunnen we vandaag nog hun boekenvoorraad traceren.

Verzamelwoede

De meeste dominees zijn bezeten van een soort verzamelwoede. Dat begint al in de studententijd. Dan koop je rijp en groen. Later ga je wel inzien dat je niet alles kunt hebben, en dan ga je meer selectief te werk. En nog later moet je weer gaan ruimen, dan heb je te veel. Je gaat kleiner wonen of je beseft datje toch niet meer wat je hebt ook kunt lezen. Maar het boekenbezit groeit weer aan. Je krijgt exemplaren ter recensie, mensen geven je boekenbonnen, er verschijnt iets datje wilt hebben... Kortom, je hebt opgeruimd, maar er komt weer bij... "Dat schiet niet op", zeggen we tegenwoordig.

Status-symbool

Boeken kunnen een status-symbool worden, en niet alleen van dominees! De onder ons bekende boekhandelaren sturen regelmatig hun catalogi, en als je die doorneemt, denk je weleens bij jezelf: "Wat verschijnt er toch veel!" Maar kennelijk is er een markt voor. Als de boeken niet gekocht werden, zouden uitgevers zich er niet aan wagen. Of ze ook allemaal gelezen worden? Ik zou er m'n hand niet voor in het vuur durven steken.

Over de hele linie wordt de klacht gehoord: "De mensen lezen tegenwoordig niet meer". De dagbladen hebben het over het algemeen niet gemakkelijk; velen hebben genoeg aan de Spits of de Metro, of ze nemen kennis van het nieuws via Internet. Kerkelijke (week)bladen kunnen maar ternauwernood het hoofd boven water houden. Oudere abonnees vallen weg, hun kin­ deren zeggen het abonnement op. Er verschijnt immers zo veel. Dagelijks worden we overspoeld met informatie, en velen zijn gekluisterd aan het kastje, en bovendien móet er zoveel... Er blijft geen tijd over om "met een boekje in een hoekje" te gaan zitten. En de tijd dat mensen avond aan avond zich verdiepten in een standaardwerk is voorbij. Als ze nog ergens kennis van nemen, dan is het vluchtig. Net als met het eten, je kookt niet meer, je neemt gauw een hapje uit de muur... Het is dan ook te vrezen dat de vele boeken die verschijnen en gekocht worden, ongelezen, of slechts gedeeltelijk gelezen, in de kast komen te staan.

Het gevolg is dat de kennis aldoor vermindert. Geen wonder dat mensen, vooral de jongere generatie, meegevoerd worden door "allerlei wind van leer". Ze hebben geen tegen-argumenten meer, en zijn snel overtuigd wanneer anderen hen iets aanpraten.

Verstaat gij ook...?

Eén van de bovengenoemde predikanten citeerde een oudere dominee, die had gezegd: "Als God een mens bekeert wordt hij boekenziek". Dat werd ook weer tegengesproken. Het is wel zeker als het licht van de Heilige Geest ons leven bestraalt, dat we ernaar jagen méér te kennen. Of we daar veel boe- ken voor nodig hebben? In ieder geval hèt Boek. En daar hebben we uitleg bij nodig. Filippus vroeg aan de kamerling uit Morenland: "Verstaat gij ook wat gij leest? " En zóveel had die kamerling er wel van begrepen dat hij antwoordde: "Hoe zou ik kunnen, als niet iemand me onderricht? " Daar komen we dan voor in de kerk. Daar hebben we dominees voor nodig om het Woord uit te leggen. En daar hebben de dominees weer boeken voor nodig... En vooral het licht van de Heilige Geest...

W. van Gorsel, Bergambacht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen